Theo đó, diện tích nhiễm châu chấu tre lưng vàng gây hại từ đầu năm 2020 đến nay là 277 ha (thấp hơn 566,3 ha so với cùng kỳ năm trước), chủ yếu trên tre luồng và một phần nhỏ diện tích cây nông nghiệp (ngô).
Thời gian từ tháng 6 đến tháng 7, châu chấu tre lưng vàng có hiện tượng di trú từ Trung Quốc, Lào vào Việt Nam. Cụ thể đầu tháng 6/2020, châu chấu tre lưng vàng di trú từ Lào sang địa bàn tỉnh Thanh Hóa; từ ngày 20/7/2020 di trú từ Trung Quốc sang Điện Biên, diện tích nhiễm khoảng 60 ha nhưng kể từ ngày 23/7/2020 đến nay không còn châu chấu do chúng lại bay trở lại Trung Quốc.
Châu chấu tre lưng vàng đã gây hại chủ yếu tại 8 tỉnh của Việt Nam
Thời gian qua, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) cùng với các địa phương thường xuyên nắm chắc tình hình phát sinh gây hại của loài châu chấu để có biện pháp phòng trừ kịp thời.
Trong thời gian qua, hầu hết các địa phương đã chủ động công tác điều tra phát hiện và phòng trừ hiệu quả, không để gây hại trên diện rộng; nhất là các địa phương giáp biên giới tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng của Trung Quốc, Lào để nắm bắt thông tin và hợp tác trong việc phối hợp phòng trừ châu chấu tre lưng vàng, lưu ý cập nhật vấn đề di trú của các đàn châu chấu qua lại hai bên để có biện pháp phòng chống kịp thời.
Trước đó, Bộ NN&PTNT cũng đã chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật triển khai các nghiên cứu ứng dụng một số chế phẩm sinh học như nấm Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana, Nucleo Polyhedrosis virus và nhân nuôi các loài bắt mồi ăn thịt (gà, vịt, chim,…) để quản lý châu chấu tre lưng vàng tại một số tỉnh miền núi phía Bắc.
Thời gian tới, Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ và các địa phương chủ động kiểm tra, phát hiện và phòng chống kịp thời, hiệu quả đối với loài châu chấu này.
Đối với châu chấu sa mạc, thời gian qua, Bộ NN&PTNT đã tiếp tục hợp tác, trao đổi thông tin với Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hiệp quốc (FAO) và Trung Quốc để theo dõi tình hình châu chấu sa mạc trên thế giới.
Theo đó đến nay, châu chấu sa mạc vẫn phát sinh, gây hại ở các nước khu vực Đông Phi (Kenya, Ethiopia, Somalia,…); bán đảo Ả Rập (Arab Saudi, Yemen, Oman,…); Tây Á (Ấn Độ, Pakistan, Iran,…) và đang có xu hướng giảm mật độ vì chúng quay về nơi sinh sản hàng năm.
Mặc dù diện tích châu chấu sa mạc gây hại ở các nước nói trên hiện lên tới gần 400.000 ha cây trồng nông lâm nghiệp và đồng cỏ. Tuy nhiên, Bộ NN&PTNT khẳng định cho đến nay, châu chấu sa mạc chưa xâm nhập vào lãnh thổ Việt Nam.
Nhằm chuẩn bị sẵn sàng công tác phòng chống châu chấu sa mạc, ngay sau khi có chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ KH&CN thực hiện ngay một số nội dung.
Cụ thể, Bộ NN&PTNT đã giao Cục BVTV làm việc với Cục Cứu hộ - Cứu nạn (đơn vị được Bộ Quốc phòng chỉ định) phối hợp xây dựng phương án giám sát, phòng chống châu chấu sa mạc.
Vừa qua, Bộ NN&PTNT đã tiếp tục giao Cục BVTV làm việc để Cục Cứu hộ - Cứu nạn nắm rõ đặc điểm hình thái, sinh học và tập tính cơ bản của châu chấu sa mạc, phối hợp xây dựng phương án thử nghiệm máy bay phun thuốc BVTV (3 máy bay có người lái và nhiều máy bay không người lái), phương án diễn tập phun trừ châu chấu.
Bộ NN&PTNT cũng đã làm việc với Bộ KH&CN đề xuất nhiệm vụ khẩn cấp quốc gia nghiên cứu biện pháp giám sát và phòng trừ châu chấu sa mạc. Hiện nay, đề xuất này đang được lãnh đạo Bộ KH&CN xem xét trước khi phê duyệt. Nội dung tập trung nghiên cứu công nghệ giải đoán ảnh viễn thám, ảnh vệ tinh, khí tượng toàn cầu để xác định các đàn châu chấu ở Châu Phi, Tây Á nhằm giám sát sự di chuyển của chúng và dự báo, cảnh báo trước khi xâm nhập Việt Nam.
Bên cạnh đó, nghiên cứu các biện pháp phòng trừ châu chấu tại Việt Nam (sử dụng châu chấu tre lưng vàng thay thế) và phát triển phần mềm giám sát châu chấu trên toàn quốc cùng như tập huấn, hướng dẫn sử dụng phần mềm và biện pháp phòng trừ châu chấu giúp chủ động ứng phó ngay nếu châu chấu sa mạc xâm nhập vào lãnh thổ Việt Nam.
Bộ NN&PTNT khẳng định châu chấu sa mạc chưa xâm nhập vào Việt Nam
Tại báo cáo số 1882/BC-BNNBVTV gửi Thủ tướng của Bộ NN&PTNT trước đó, trong trường hợp châu chấu sa mạc xâm nhập vào Việt Nam mà không qua các nước kể trên thì lập tức chuyển sang phương án phòng, chống trực tiếp. Bộ NN&PTNT sẽ ra văn bản chỉ đạo phòng trừ châu chấu sa mạc đồng thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ; cảnh báo về châu chấu sa mạc trên toàn quốc; thông tin tuyên truyền rộng rãi về nhận biết châu chấu và biện pháp phòng chống.
Khi đó sẽ lập tức thành lập Ban chỉ đạo phòng chống châu chấu sa mạc ở Trung ương do lãnh đạo Bộ là Trưởng ban và ở địa phương (các tỉnh giáp biên giới Trung Quốc, Lào hoặc tỉnh bị nhiễm châu chấu sa mạc) do lãnh đạo UBND tỉnh làm Trưởng ban. Trong trường hợp dịch trên diện rộng, khả năng phải huy động quân đội thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ thành lập Ban chỉ đạo.
Ngành sẽ huy động tối đa nguồn lực để phòng chống châu chấu sa mạc; xây dựng phương án bảo vệ hoa màu, tài sản tại chỗ cũng như sinh kế của người dân tại vùng bị châu chấu sa mạc xâm nhập, gây hại.
Về nguyên tắc dập dịch châu chấu sa mạc, Bộ NN&PTNT cho rằng, khi đàn châu chấu mới xâm nhập là châu chấu trưởng thành, di chuyển nhanh và gây hại mạnh nên áp dụng biện pháp phun bao vây bằng máy bay, nhất là các khu vực xa khu dân cư, chuồng trại, nguồn nước. Những diện tích còn lại huy động nhân lực, các loại bình phun, máy phun để phun thuốc bảo vệ thực vật hóa học.
Trường hợp châu chấu xâm nhập, đẻ trứng phải xử lý thuốc sinh học hoặc hóa học trong trường hợp châu chấu non mới nở còn co cụm và chưa bay nhảy mạnh.
Trong trường hợp đàn châu chấu sa mạc xâm nhập quy mô lớn, khả năng gây thiệt hại nghiêm trọng, đe dọa đến an ninh lương thực, Bộ NN&PTNT sẽ phải phối hợp với Bộ Quốc phòng để sử dụng phương tiện (máy bay phun thuốc trừ sâu), trang thiết bị và nhân lực để dập dịch.
Hồng Nga
