 |
| Giá hạt ca cao đã tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời đại. |
Giá hạt ca cao tăng vọt
Giá cacao kỳ hạn giao tháng 3 trên Sàn giao dịch liên lục địa (ICE) ở New York đã nhanh chóng tăng vọt lên trên 6.000 USD/tấn trong giao dịch trong ngày vào thứ Sáu trước khi giảm nhẹ giao dịch ở mức khoảng 5.880 USD/tấn, vẫn cao hơn mức cao kỷ lục trước đó là 5.379 USD được thiết lập vào tháng 3. 1977. Giá ca cao đã tăng gần gấp đôi kể từ đầu năm ngoái.
Các chuyên gia cho rằng sự tăng đột biến là do mùa màng kém ở Cote d'Ivoire và Ghana, hai quốc gia cung cấp 2/3 sản lượng hạt ca cao của thế giới. Cả hai nước đã phải vật lộn với những thay đổi thời tiết khắc nghiệt và bệnh tật trên quả ca cao trong nhiều tháng.
Euronews đưa tin, xuất khẩu ca cao từ Cote d'Ivoire đã giảm khoảng 39% so với năm trước trong khoảng thời gian từ tháng 10 năm 2023 đến tháng 2 năm 2024, ở mức 1,04 triệu tấn. Xuất khẩu từ Ghana cũng giảm khoảng 35% xuống còn 341.000 tấn trong khoảng thời gian từ tháng 9 năm 2023 đến tháng 1 năm 2024. Một cuộc thăm dò về ca cao của Reuters vào tuần trước dự báo thâm hụt hạt ca cao toàn cầu đạt 375.000 tấn trong mùa nông nghiệp hiện tại.
Các nhà phân tích ngành lưu ý rằng giá đậu có thể tiếp tục tăng do mối đe dọa đối với nguồn cung toàn cầu do hiện tượng thời tiết El Nino gây ra, gây ra gió lùa ở Tây Phi trong quý 3 năm 2023 và dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài ít nhất cho đến tháng 4.
Các nhà sản xuất sôcôla đã cảnh báo rằng giá hạt cacao tăng cao có thể buộc họ phải chuyển những thay đổi này sang người tiêu dùng. Trong cuộc gọi báo cáo thu nhập hôm thứ Năm, Giám đốc điều hành của hãng kẹo khổng lồ Hershey của Hoa Kỳ, Michele Buck, cho biết bà kỳ vọng “giá ca cao lịch sử” sẽ hạn chế tăng trưởng thu nhập vào năm 2024 và dẫn đến tăng giá sản phẩm.
Buck cho biết: “Chúng tôi sẽ sử dụng mọi công cụ trong hộp công cụ của mình, bao gồm cả việc định giá, như một cách để quản lý hoạt động kinh doanh” . Công ty Mondelez, chủ sở hữu hãng sản xuất kẹo Cadbury, hồi tháng trước cũng cảnh báo rằng việc tăng giá là “biện pháp cuối cùng” để quản lý chi phí. Đầu tuần này, người đứng đầu Hiệp hội Ca cao Châu Âu, Paul Davis, cảnh báo rằng thị trường ca cao toàn cầu có thể sẽ tiếp tục thắt chặt trong 18 tháng đến 3 năm nữa.
“Hiện tại, chúng tôi đang gặp phải những cơn gió ngược ở khắp mọi nơi. Phân bón rất đắt tiền, điều kiện khó khăn cho nông dân, điều kiện khó khăn cho người tiêu dùng… Chúng ta đang ở trong tình trạng cân bằng rất chặt chẽ. Không có kỵ binh nào đến giải cứu”, ông chia sẻ trên tờ Business Insider.
Nhận định về triển vọng thị trường ca cao, ông Phạm Quang Anh, Giám đốc Trung tâm Tin tức hàng hóa Việt Nam cho biết: “Giá ca cao thế giới khả năng tiếp tục duy trì ở vùng giá cao cho đến hết quý I, thậm chí là quý II năm nay. Tình trạng thâm hụt cung – cầu ca cao có thể kéo dài sang năm thứ ba liên tiếp khi El Nino vẫn còn đang hoành hành tại hai quốc gia sản xuất hàng đầu thế giới”.
Cây ca cao có cơ hội trở về với đúng bản chất “thoát nghèo”
 |
| Việt Nam đang đứng trước “cơ hội vàng” để hồi sinh vùng trồng ca cao. Ảnh TTXVN |
Hiện nay, nhiều quốc gia sản xuất ca cao vẫn đang “ngồi trên đống lửa” bởi tình trạng mất mùa, nhưng MXV cho rằng chính bối cảnh này đang làm nên cơ hội cho ngành công nghiệp tiềm năng này bước sang trang mới.
Ca cao vốn được xem là cây “mũi nhọn” giúp nông dân Tây Phi “đổi đời”. Tuy nhiên, thực tế cho đến nay, cây trồng này vẫn chưa làm tốt vai trò “cây thoát nghèo”. Theo Đại học và Quỹ nghiên cứu Wageningen, thu nhập bình quân của nông dân trồng ca cao chưa tới 2 USD/ngày, dưới ngưỡng chuẩn nghèo của WorldBank.
Tương tự các quốc gia ở Tây Phi, theo nguồn tin tổng hợp của MXV, thu nhập của người nông dân trồng ca cao tại Việt Nam cũng chỉ từ 1,5-2 triệu/tháng - mức thu nhập chưa đủ để trang trải cuộc sống. Hiệu quả kinh tế kém cùng năng suất thấp là nguyên nhân hạn chế tiềm năng phát triển cây ca cao tại nước ta. Do đó, hiện nay, cây trồng này chủ yếu được trồng xen canh với các loại cây khác như điều, dừa. Theo thống kê của Reuters, năm 2022, sản lượng hạt ca cao Việt Nam ở mức khoảng 2.000 tấn, chiếm tỷ trọng khiêm tốn xấp xỉ 0,04% tổng lượng ca cao toàn cầu.
Kể từ năm 2023 cho đến nay, khi giá ca cao liên tục thiết lập đỉnh mới chưa từng có trong lịch sử, cây ca cao có cơ hội trở về với đúng bản chất “thoát nghèo”. Với lợi ích kinh tế dần được cải thiện, đây sẽ có thể là “hướng rẽ” mới để nông dân phát triển ca cao như một cây trồng chủ lực tại Việt Nam. Đặc biệt, theo tiêu chí của Tổ chức Cacao Quốc tế (ICCO), hạt ca cao Việt Nam có chất lượng tốt thứ hai châu Á.
“Tận dụng thời điểm giá cao, Việt Nam đang đứng trước “cơ hội vàng” để hồi sinh vùng trồng ca cao. Trong bối cảnh nguồn cung toàn cầu thắt chặt, sự xuất hiện của sản phẩm ca cao “made by Vietnam” có thể là điểm sáng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, với chất lượng tốt, mặt hàng ca cao nước ta có thể tiếp cận thêm nhiều thị trường mới, lan tỏa giá trị của hàng Việt trên thế giới và tạo một khởi đầu mới cho triển vọng ngành trong tương lai”, ông Phạm Quang Anh nhấn mạnh.
Hiện nay ở nước ta có 3 vùng trồng ca cao chính là khu vực Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long. Ở mỗi vùng đất khác nhau do đặc điểm thổ nhưỡng (đất đai, nguồn nước, khí hậu…) và cách chế biến quả ca cao sau thu hoạch của người nông dân khác nhau nên hạt cacao của mỗi vùng mang 1 hương vị độc đáo khác nhau. Tuy nhiên, Cacao Việt Nam dù trông ở vùng nào cũng được xếp vào hàng “ngon nhất thế giới”.
Ca cao chủ yếu được trồng xen (với dừa, điều, cây ăn trái…) chứ không chuyên canh như ở các nước xuất khẩu lớn (Côte d'Ivoire, Ghana, Indonesia). Ở đồng bằng sông Cửu Long, ca cao chủ yếu trồng ở Tiền Giang, Bến Tre, Hậu Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng. Vùng Tây Nguyên ca cao được trồng tại các tỉnh Đắc Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng. Còn ở vùng Đông Nam Bộ, ca cao được trồng tập trung ở Bình Phước, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu.
