| Khám phá thế giới ẩm thực Cần Thơ qua món bánh tằm bì Xác định nguyên nhân lúa chết bất thường cạnh cao tốc Cần Thơ - Cà Mau Bánh cống Cần Thơ – Hương vị dân dã giữ chân du khách |
 |
| Mô hình trồng ổi ruột hồng của ông Bé trở thành tấm gương cho bà con nông dân các vùng lân cận học tập. |
Quyết định táo bạo giữa những lời can ngăn của xóm giềng
Câu chuyện khởi nghiệp ở tuổi xế chiều của ông Nguyễn Văn Bé (55 tuổi), hiện là Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp ổi ruột hồng Thới Tân (xã Thới Lai, Thành phố Cần Thơ) bắt đầu từ một nghịch lý. Sinh ra trong một gia đình đông anh em, là con thứ 6, ông Bé khởi đầu cuộc sống riêng với vỏn vẹn hai công đất ruộng (tương đương 2.000m2) do cha mẹ để lại. Giống như bao thế hệ nông dân tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, cuộc sống của gia đình ông hoàn toàn phụ thuộc vào cây lúa. Tuy nhiên, điệp khúc "được mùa mất giá", năng suất bấp bênh khiến cái nghèo cứ mãi đeo bám.
Để trang trải cuộc sống và nuôi vợ con, ngoài những ngày bán mặt cho đất, ông Bé phải làm thuê đủ nghề, từ chạy máy suốt, dặm lúa mướn cho đến phụ hồ nặng nhọc. Nhờ bản tính siêng năng, chịu khó chắt chiu từng đồng bạc lẻ, ông Bé dần mua thêm được đất để mở rộng sản xuất, nhưng nỗi trăn trở về hướng đi hiệu quả hơn cho cây trồng vẫn luôn thường trực. Năm 2017 đánh dấu bước ngoặt lớn trong tư duy làm kinh tế của ông. Trong một lần tình cờ, ông Bé biết đến giống ổi ruột hồng – một loại cây trồng còn khá mới mẻ tại địa phương lúc bấy giờ.
Qua tìm hiểu, ông Bé nhận thấy đây là giống cây dễ trồng, năng suất cao và đặc biệt là có doanh nghiệp đứng ra bao tiêu sản phẩm để làm nguyên liệu sản xuất nước ép đóng chai. Nhìn lại 3.000m2 đất lúa kém hiệu quả của gia đình, ông Bé nảy sinh ý định chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Ông Bé tâm sự đầy chua xót về quãng thời gian làm lúa truyền thống: "Trước đây, tôi cũng như bao nông dân khác, quanh năm ‘bán mặt cho đất, bán lưng cho trời’. Làm lúa cực mà lời chẳng bao nhiêu, thương lái lại hay ép giá. Khi biết đến giống ổi ruột hồng, tôi quyết định trồng thử".
Tuy nhiên, con đường từ ý tưởng đến thực hiện chưa bao giờ bằng phẳng, nhất là với những tư duy đi ngược số đông. Khi ông Bé chia sẻ ý định phá lúa trồng ổi, ông vấp phải sự phản đối kịch liệt từ chính người vợ của mình và những ánh mắt nghi ngại của hàng xóm láng giềng. Trong bối cảnh nhiều nhà vườn đang chạy theo cơn sốt trồng các loại cây ăn trái có giá trị kinh tế cao như sầu riêng, mít Thái, việc ông Bé chọn cây ổi – loại trái cây bình dân, giá bán chỉ quanh quẩn mức 5.000 đồng/kg – bị xem là một quyết định "dại dột". Nhiều người cười chê, cho rằng ổi là loại cây dễ ế ẩm, chợ đôi khi còn không ai mua, trồng rồi lấy gì mà ăn.
Áp lực từ gia đình và dư luận xã hội là rất lớn, nhưng với tầm nhìn của một người nông dân nhạy bén, ông Bé vẫn kiên định với lựa chọn của mình. Ông Bé chấp nhận "cãi liều" với vợ, bỏ ngoài tai những lời bàn tán để mua giống về trồng đại trên mảnh đất lúa đã gắn bó bao năm. Đó là một canh bạc mà ông đặt cược bằng niềm tin vào sự liên kết với doanh nghiệp và đặc tính ưu việt của giống cây mới. Thời gian đã chứng minh sự lựa chọn của ông là hoàn toàn chính xác. Chỉ sau tám tháng vun trồng và chăm sóc, những gốc ổi đầu tiên đã bắt đầu cho trái bói. Khác với cây lúa phải chờ đợi theo vụ, cây ổi cho thu hoạch liên tục, cứ 3 ngày ông lại được hái một đợt, mang lại dòng tiền đều đặn quanh năm cho gia đình.
Quả ngọt từ tư duy canh tác mới và liên kết bền vững
 |
| Ông Bé kiểm tra ổi đạt độ chín đủ chuẩn để bán cho công ty hay chưa, nếu chưa đủ sẽ để lại ủ. Ảnh: H.T |
Sự kiên định của ông Nguyễn Văn Bé đã được đền đáp xứng đáng bằng những vườn ổi trĩu quả và hiệu quả kinh tế vượt trội. Giống ổi ruột hồng mà ông Bé lựa chọn sở hữu những đặc tính sinh trưởng mạnh mẽ, rất phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng tại địa phương. Cây ít sâu bệnh, chi phí đầu tư thấp nhưng lại cho năng suất rất cao, đạt từ 50 đến 70 tấn/ha khi cây bước vào giai đoạn ổn định. Về đặc điểm thương phẩm, trái ổi to, trọng lượng trung bình từ 3 đến 6 trái/kg, vỏ màu vàng nhạt, ruột hồng bắt mắt, mọng nước và có mùi thơm nức đặc trưng.
Điểm khác biệt cốt lõi tạo nên thành công của mô hình này nằm ở mục đích sử dụng sản phẩm. Không canh tác để bán ăn tươi như các giống ổi lê hay ổi nữ hoàng thông thường, ổi ruột hồng của ông Bé chuyên phục vụ cho chế biến công nghiệp. Ông chia sẻ bí quyết: "Khác với những nhà vườn trồng ổi ăn tươi, ổi của tôi phải để trái chín vàng, mềm tay mới thu hoạch vì dùng để ép nước. Giống này dễ chăm, ít sâu bệnh, lại phù hợp thổ nhưỡng địa phương". Chính ưu điểm về mùi thơm đặc trưng và độ mọng nước đã khiến loại ổi này trở thành nguyên liệu được các công ty chế biến nước ép xuất khẩu đặc biệt ưa chuộng. Để đảm bảo năng suất, ông tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật: sau khi bao trái phải tiến hành tỉa đọt để cây tập trung dinh dưỡng nuôi trái và kích thích ra đợt trái kế tiếp.
Từ hiệu quả thực tế trên diện tích thử nghiệm ban đầu, năm 2019, ông Bé mạnh dạn mở rộng thêm 6.000m2, trồng thêm 500 gốc ổi và xen canh 300 gốc chanh không hạt. Đến nay, ông sở hữu cơ ngơi hơn 1ha với 900 gốc ổi. Mỗi năm, vườn ổi của gia đình ông cung cấp ra thị trường hơn 80 tấn quả. Với mức giá bao tiêu ổn định từ 4.500 đến 6.000 đồng/kg, sau khi trừ đi mọi chi phí, ông thu về khoản lợi nhuận khoảng 400 triệu đồng/năm (tính cả nguồn thu từ chanh). Con số này là mơ ước của biết bao hộ nông dân trồng lúa, khẳng định giá trị của việc dám nghĩ dám làm.
Không giữ bí quyết làm giàu cho riêng mình, từ một người bị chê là "gàn dở", vườn ổi của ông Bé nay trở thành địa chỉ tin cậy để nông dân trong vùng đến học hỏi kinh nghiệm. Ông tận tình hướng dẫn bà con kỹ thuật bao trái, tỉa cành, bón phân và quan trọng hơn là tư duy sản xuất sạch theo tiêu chuẩn VietGAP. Ông còn trực tiếp dẫn nông dân đến tận công ty để ký kết hợp đồng bao tiêu, giải quyết bài toán "đầu ra" muôn thuở. Năm 2019, Tổ hợp tác trồng ổi ruột hồng Thới Tân được thành lập, và đến năm 2023 đã phát triển thành Hợp tác xã nông nghiệp.
Hiện tại, Hợp tác xã do ông Bé làm Giám đốc đã quy tụ 40 thành viên với tổng diện tích canh tác lên tới 40ha. Sản lượng hàng năm đạt con số ấn tượng từ 1.500 đến 1.700 tấn, cung cấp ổn định cho các nhà máy tại Thành phố Cần Thơ, Đồng Tháp và các tỉnh lân cận. Nhờ sự liên kết chặt chẽ theo chuỗi giá trị, các xã viên không chỉ được hỗ trợ vốn, kỹ thuật mà còn có thu nhập ổn định từ 100 đến 300 triệu đồng/năm. Sản phẩm ổi ruột hồng của Hợp tác xã cũng vinh dự được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao, nâng cao vị thế trên thị trường.
Nhìn lại hành trình đầy gian nan nhưng cũng đầy vinh quang, ông Bé không giấu được niềm tự hào và hạnh phúc giản đơn: "Điều vui nhất là giờ bà con không còn lo đầu ra, ai cũng có thu nhập khá. Trái ổi quê mình còn được làm nước ép xuất khẩu, mang hương vị miền Tây đến với bạn bè xa xứ". Câu chuyện của ông Bé là minh chứng sống động cho thấy, trong nông nghiệp hiện đại, tư duy nhạy bén với thị trường và tinh thần liên kết hợp tác chính là chìa khóa mở cánh cửa làm giàu bền vững.
