Đặc điểm cây lục bình
 |
| Lục bình xào là món ăn được nhiều người thích ăn. |
BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (cơ sở 3) cho biết, lục bình còn được gọi là bèo tây, lục bình thuộc về chi Eichhornia của họ bèo tây là một loài thực vật thủy sinh, thân thảo, sống nổi theo dòng nước hoặc những nơi ẩm ướt, chủ yếu mọc nhiều ở các tỉnh miền Tây nước ta.
Cây lục bình có thân rỗng, có thể cao tới 1,2 mét và có các chiếc lá màu xanh đậm, có hình trái tim và nhọn ở đầu. Lá của cây lục bình có thể dài tới 30-35cm và rộng khoảng 15-20cm, được sắp xếp theo kiểu xoắn ốc. Ngoài ra, cây còn có các bông hoa không rõ ràng và quả dạng trái màu đỏ tươi.
Theo bác sĩ Vũ, tại Đài Loan, Indonesia người dân sử dụng lục bình để làm rau ăn giàu caroten. Nhưng ở Việt Nam, trước đây, cây rau này chủ yếu sử dụng làm thức ăn cho gia súc. Vài năm trở lại đây, lục bình được xem là cây quý giá ở nước ta. Nhiều nơi ở các tỉnh miền Tây nước ta trồng lục bình để bán ra thị trường làm rau ăn. Phần thân lục bình phơi khô sử dụng trong ngành trang trí nội thất và làm các đồ dùng trong gia đình.
Bác sĩ Vũ cho biết, ngó lục bình xào giống như ngó sen. Đọt non và cuống lá lục bình có thể dùng để nấu canh với tép, cá lóc, tôm khô. Hoa có thể luộc chấm cá kho hoặc xào với thịt heo hay lòng heo, lẩu cá rô phi bèo tây, hoa bèo xào thịt bò, thịt ba chỉ xào bèo tây…
"Cách dễ nhất là tước ngó non và bông, rửa sạch để ráo, xào với tóp mỡ, chấm nước mắm ăn với cơm nóng. Hoặc xào ngó lục bình với tép. Canh chua cá lóc nấu với ngó lục bình cũng là món ngon. Bông lục bình có vị ngọt, mát, nhai vừa mềm và giòn xốp nhờ phần đài hoa. Có thể chấm với cá kèo kho lạt ăn cơm", bác sĩ Vũ chia sẻ.
Công dụng chữa bệnh của cây lục bình
 |
| Cây lục bình có nhiều công dụng cho sức khỏe. |
Bác sĩ Vũ chia sẻ thêm: "Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, trong lục bình có một số hợp chất như alkaloid, dẫn xuất phthalate, propanoid và dẫn xuất phenyl có tác dụng cao như kháng khuẩn, kháng nấm, chống oxy hóa và phòng ngừa ung thư. Trong lục bình khô còn chứa lượng chất xơ cao, giàu khoáng chất. Ngoài ra, chiết xuất thô của lục bình cho thấy các hoạt động chống lại vi khuẩn gram dương và gram âm, chống lại các gốc tự do gây hại".
Trong Đông Y, lục bình có tính mát, vị ngọt, hơi cay nhưng không chứa độc, có tác dụng lợi tiểu, sơ phong, chữa sưng tấy như ở bẹn, sưng nách, giải độc và viêm đau như viêm tinh hoàn, viêm hạch bạch huyết, viêm khớp ngón tay, chín mé, sưng nách, sưng bắp chuối ở bẹn, tiêm bị áp xe,… Ngoài các tác dụng này, hoa lục bình còn giúp an thần.
Trong đó, thân và lá của cây có công dụng tiêu viêm, giải độc da, giúp chữa ung nhọt, làm giảm sưng. Nó cũng có thế phối trộn với các vị thuốc khác chữa hạch cổ tràng nhạc. Ngoài ra, lá, hoa, thân và quả lục bình còn được xem là vị thuốc có tác dụng điều trị giun sán ở đường ruột của trẻ em và người cao tuổi. Bên cạnh đó, dược liệu này còn giúp cải thiện bệnh loãng xương và gầy còm ở trẻ em.
Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ lục bình theo kinh nghiệm dân gian
Chữa ho gió hoặc ho hen, ho đàm: Người bệnh hái một nắm hoa lục bình đem thái khúc, rửa sạch và để ráo. Sau đó, chưng chung với đường phèn và uống. Để tăng tính hiệu quả, bệnh nhân cũng có thể kết hợp thêm hoa hòe và hoa khế.
Ổn định huyết áp ở người cao huyết áp mãn tính: Mỗi ngày sử dụng một ít hoa lục bình khô đem hãm với nước và uống. Thực hiện uống đều đặn, trà hoa lục bình sẽ giúp bình ổn huyết áp.
Điều trị mụn nhọt và vết thương sưng tấy: Chúng ta có thể lấy cây về, bỏ thân và rễ, chỉ lấy lá và phần phình của cuống lá. Có thể sử dụng đắp bên ngoài khi bị đau (mụn nhọt, vết thương). Sử dụng một nắm lá lục bình đem rửa sạch và giã nát. Sau đó thêm một ít muối trắng vào rồi đắp lên nơi sưng tấy hoặc miệng mụn nhọt. Khi hỗn hợp khô, bệnh nhân nên đắp lại miếng khác. Mỗi ngày nên thay 2 đến 3 lần và thay liên tục từ 3 đến 4 ngày.
Giúp giảm đau, bớt sưng: Đắp lục bình giúp giảm đau, bớt sưng, bệnh nhân thấy dễ chịu, thoải mái. Lá lục bình rửa sạch, giã nhỏ lẫn với muối (100g bèo có thể giã với 5 - 8g muối ăn) đắp dàn đều lên chỗ bị sưng rồi băng lại, phải quấn băng lỏng, không để chảy mất nước. Nên đắp cách đêm, từ chiều tối hôm trước đến sáng hôm sau.
Lưu ý khi sử dụng lục bình
 |
| Tốt nhất không nên sử dụng lục bình mọc ở những nơi có nguồn nước ô nhiễm để tránh ngộ độc. |
Bác sĩ Vũ lưu ý, khi sử dụng lục bình làm rau ăn hoặc làm thuốc chữa bệnh, người dân cần nhớ rằng, cây rau này mọc ở dạng tự nhiên nên có khả năng hấp thu kim loại nặng như thủy ngân, chì hoặc strontium. Vì vậy, tốt nhất không nên sử dụng lục bình mọc ở những nơi có nguồn nước ô nhiễm để tránh ngộ độc.
"Vì cây bèo có đặc tính hút kim loại nặng cộng với những chất độc khác ở trong nước và tích tụ vào thân. Người ăn loại bèo đó nhiều cũng tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh do kim loại nặng có chứa trong bèo được chuyển hóa vào người", bác sĩ nhấn mạnh.
Bác sĩ chia sẻ thêm: "Người dân chỉ nên ăn bèo sống ở những kênh rạch có nguồn nước sạch, hái những đọt bèo. Ngoài ra, cũng không nên lạm dụng, ăn món này thường xuyên vì đặc tính hút nặng mạnh mẽ, do đó cần phải đề phòng lượng chất độc này tích tụ trong lục bình nhiều hơn các loại thực phẩm khác. Người có cơ địa nhạy cảm không nên ăn hoặc dùng lục bình làm thuốc chữa bệnh bởi các thành phần có trong dược liệu này có thể gây kích ứng dẫn đến ngứa".
