| Hôm nay miền Bắc bắt đầu rét đậm Hà Nội khuyến cáo người dân hạn chế ra đường, đeo khẩu trang phòng bụi mịn Hướng dẫn chăm sóc đường hô hấp đúng cách khi không khí ô nhiễm nặng |
Báo động đỏ về chất lượng không khí Thủ đô
Theo ghi nhận từ các hệ thống quan trắc, đợt ô nhiễm không khí hiện tại ở Hà Nội được đánh giá là đợt thứ ba kể từ đầu mùa, kéo dài từ ngày 28/11 và dự kiến còn tiếp diễn.
 |
| Sáng ngày 2/12, chỉ số AQI trung bình toàn thành phố đã vọt lên mức 283 – mức "rất xấu" và tiệm cận ngưỡng "nguy hại". |
Sáng ngày 2/12, chỉ số AQI trung bình toàn thành phố đã vọt lên mức 283 – mức "rất xấu" và tiệm cận ngưỡng "nguy hại". Cá biệt, vào khung giờ 21h-22h ngày 1/12, chỉ số này đạt tới 211 (màu tím), mức cảnh báo đặc biệt nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng. Dữ liệu từ IQAir và mô hình dự báo HanoiAir (Đại học Quốc gia Hà Nội) cũng cho thấy nhiều khu vực duy trì mức ô nhiễm màu đỏ (150-170) kéo dài từ sáng đến đêm.
Về cảm quan, người dân khi ra đường dễ dàng nhận thấy bầu không khí đặc quánh, tầm nhìn giảm sút rõ rệt, các tòa nhà cao tầng gần như "biến mất" trong lớp sương mù trắng đục kèm theo mùi khét nhẹ khó chịu.
Đáng lo ngại nhất là nồng độ bụi mịn PM2.5. Tại một số thời điểm, nồng độ này đo được từ 85-105 µg/m³, cao gấp 17 đến 21 lần so với khuyến cáo trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 5 µg/m³. Đây được xem là tác nhân ô nhiễm nguy hiểm nhất hiện nay.
"Sát thủ thầm lặng" PM2.5 và hệ lụy sức khỏe khôn lường
Lý giải về mức độ nguy hiểm, Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng (Hội Y học dưới nước và Ôxy cao áp Việt Nam) ví von các hạt bụi mịn PM2.5 như "những phương tiện tí hon chở đầy chất độc". Với kích thước siêu nhỏ (chỉ 2.5 micromet hoặc nhỏ hơn), chúng không chỉ đi sâu vào phổi mà còn xâm nhập trực tiếp vào mạch máu.
Theo Bác sĩ Hoàng, mỗi hạt bụi này thường mang theo kim loại nặng (như chì, cadimi), hợp chất hữu cơ độc hại và độc tố vi khuẩn. Khi xâm nhập cơ thể, chúng kích hoạt stress ôxy hóa, làm tổn thương ty thể và ADN, gây ra phản ứng viêm lan rộng từ phổi sang tim mạch và các cơ quan khác:
Hô hấp: Gây kích ứng đường thở, ho, khó thở, làm trầm trọng thêm các bệnh mạn tính như hen phế quản, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
Tim mạch: Tăng nguy cơ xơ vữa mạch, hình thành cục máu đông, dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Tác động lâu dài: Ảnh hưởng đến sự phát triển phổi và não ở trẻ em; gây tổn thương thận, hệ thần kinh và sức khỏe tâm thần ở người lớn.
Đặc biệt, nhóm người mắc bệnh lý nền như suy tim, hen suyễn chỉ cần tiếp xúc với nồng độ PM2.5 tăng nhẹ cũng có thể kích phát đợt cấp phải nhập viện.
Nguyên nhân và giải pháp từ cơ quan quản lý
Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhận định, miền Bắc đang trong giai đoạn nghịch nhiệt, lặng gió và sương mù. Đây là những yếu tố khí tượng bất lợi khiến các chất ô nhiễm không thể khuếch tán mà tích tụ đậm đặc sát mặt đất.
 |
| Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhận định, miền Bắc đang trong giai đoạn nghịch nhiệt, lặng gió và sương mù. Đây là những yếu tố khí tượng bất lợi khiến các chất ô nhiễm không thể khuếch tán mà tích tụ đậm đặc sát mặt đất. |
Trước tình hình này, ngày 1/12, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã ký văn bản chỉ đạo tăng cường các biện pháp kiểm soát:
Siết chặt nguồn thải: Các công trường xây dựng phải thực hiện che chắn, rửa xe, phun sương; giám sát chặt qua camera và cảm biến. Các cơ sở sản xuất có nguy cơ phát thải cao được khuyến khích điều chỉnh lịch vận hành tránh giờ cao điểm ô nhiễm.
Vệ sinh môi trường: Tăng cường xe quét hút bụi, phun nước rửa đường vào ban đêm và sáng sớm. Thí điểm phun sương giảm bụi tại một số khu dân cư và tuyến đường chính.
Giám sát chặt chẽ: Sử dụng dữ liệu từ vệ tinh, thiết bị bay không người lái và ứng dụng iHanoi để phát hiện, xử lý kịp thời các hoạt động đốt rác, rơm rạ tự phát.
Linh hoạt trong giáo dục: Các trường học theo dõi sát sao chỉ số AQI hằng ngày. Khi chỉ số ở mức "xấu", học sinh hạn chế ra ngoài; trường hợp ô nhiễm nghiêm trọng có thể xem xét điều chỉnh giờ học để đảm bảo an toàn.
Khuyến cáo bảo vệ sức khỏe cho người dân
Trong những ngày chất lượng không khí ở mức đỏ, tím (AQI trên 150), Bộ Y tế và các chuyên gia khuyến cáo người dân cần tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng vệ:
Hạn chế ra ngoài: Tránh các hoạt động ngoài trời kéo dài hoặc vận động gắng sức. Người già, trẻ em, người có bệnh hô hấp/tim mạch nên ở trong nhà.
Sử dụng khẩu trang chuẩn: Nếu bắt buộc phải ra đường, nên ưu tiên sử dụng khẩu trang N95 hoặc tương đương, đeo đúng quy cách để ngăn bụi mịn.
Lưu ý khi ở trong nhà: Hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào vào thời điểm ô nhiễm nặng. Nhiều người lầm tưởng trong nhà là an toàn, nhưng nếu mở cửa, bụi sẽ tràn vào khiến nồng độ PM2.5 trong nhà cao tương đương ngoài đường.
Vệ sinh cá nhân: Thường xuyên vệ sinh mũi, súc họng bằng nước muối sinh lý (sáng – tối) và rửa mắt trước khi đi ngủ.
Giao thông: Ưu tiên sử dụng phương tiện công cộng, hạn chế xe máy, xe đạp để giảm tiếp xúc trực tiếp với khói bụi.
Người dân có thể chủ động theo dõi chỉ số chất lượng không khí (VN-AQI) được cập nhật liên tục tại cổng thông tin: https://moitruongthudo.vn/ để có kế hoạch sinh hoạt phù hợp.
