"Vết thương vô hình" từ những ánh nhìn
Tại các công viên hay phòng tập, không khó để bắt gặp những ánh mắt tò mò hay lời xì xào: "Mập thế kia chắc lười lắm". Những câu nói tưởng chừng vô hại như "ăn ít thôi", "tập đi" lại trở thành những nhát cắt tâm lý sâu sắc.
 |
| Rào cản lớn nhất trong cuộc chiến với căn bệnh mạn tính này không chỉ nằm ở các rối loạn chuyển hóa phức tạp, mà còn đến từ những định kiến xã hội gây ra. |
Báo cáo ACTION-Vietnam cho thấy, hơn một nửa số người béo phì tại Việt Nam từng trải qua sự kỳ thị. Hệ quả là người bệnh thu mình, mặc cảm, ngại xuất hiện nơi đông người và nguy hiểm hơn cả là trì hoãn đi khám. Nhiều người rơi vào vòng luẩn quẩn: Stress do kỳ thị dẫn đến tìm kiếm đồ ăn để xoa dịu cảm xúc, khiến cân nặng tiếp tục tăng.
Thực tế, béo phì không đơn thuần do "ăn nhiều, lười tập". Theo các nghiên cứu y khoa, đây là kết quả tổng hòa của di truyền, nội tiết, môi trường sống, tâm lý và tác dụng phụ của thuốc. Việc đơn giản hóa nguyên nhân thành "lỗi cá nhân" hay "thiếu ý chí" là một hiểu lầm tai hại, khiến hành trình điều trị càng thêm gian nan.
Hiểm họa "béo phì giảm cơ" ở người lớn tuổi
Nếu ở người trẻ, béo phì thường gắn liền với thừa năng lượng, thì ở người trung niên và cao tuổi, bức tranh bệnh lý phức tạp hơn nhiều.
TS.BS Nguyễn Ngọc Tâm, Phó trưởng Khoa Nội tiết - Cơ xương khớp (Bệnh viện Lão khoa Trung ương) cảnh báo về tình trạng "béo phì giảm cơ" (sarcopenic obesity). Đây là hiện tượng người lớn tuổi tăng khối lượng mỡ nhưng lại suy giảm nghiêm trọng khối lượng cơ.
TS. Tâm phân tích về "vòng xoắn bệnh lý" nguy hiểm này: "Béo phì làm tăng áp lực lên xương khớp gây đau đớn. Bệnh nhân đau nên không đi lại, không vận động được lại càng tăng cân. Càng tăng cân lại càng khó thở, khó đi lại... dẫn đến các bệnh lý tim mạch, xơ vữa mạch và suy tim nặng lên".
Ngoài ra, béo phì còn là "cửa ngõ" dẫn đến hàng loạt bệnh mạn tính như đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, hội chứng ngừng thở khi ngủ và các vấn đề sức khỏe tâm thần như lo âu, trầm cảm.
 |
| Ngoài ra, béo phì còn là "cửa ngõ" dẫn đến hàng loạt bệnh mạn tính như đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, hội chứng ngừng thở khi ngủ và các vấn đề sức khỏe tâm thần như lo âu, trầm cảm. |
Giải pháp y khoa: Cần lộ trình cá thể hóa
Thay vì tin vào các phương pháp giảm cân cấp tốc, nhịn ăn khắc nghiệt hay dùng thuốc trôi nổi, các chuyên gia khuyến cáo người bệnh cần tiếp cận béo phì dưới góc độ y học chính thống.
Tại các cơ sở chuyên sâu như Trung tâm Khám chữa bệnh theo Yêu cầu và Quốc tế (Bệnh viện Lão khoa Trung ương), quy trình quản lý béo phì hiện nay đã được nâng tầm nhờ công nghệ và phác đồ toàn diện:
Chẩn đoán chuyên sâu: Sử dụng máy BIA đo chỉ số cơ - mỡ toàn thân, siêu âm và chụp cắt lớp để đánh giá chính xác lượng mỡ tạng (loại mỡ nguy hiểm nhất bao quanh nội tạng) và mỡ dưới da.
Đa mô thức: Không chỉ dùng thuốc hay phẫu thuật, việc điều trị là sự phối hợp giữa Bác sĩ Nội tiết, Chuyên gia Dinh dưỡng và Bác sĩ Tâm lý.
Vận động trị liệu: Với người lớn tuổi, các bài tập không đơn thuần là đi bộ. Bệnh nhân được hướng dẫn các bài tập tăng sức mạnh cơ (sử dụng dây kháng lực, tạ nhỏ) để chống lại tình trạng teo cơ, phù hợp với thể trạng xương khớp.
Điều trị béo phì là một hành trình dài cần sự kiên trì và khoa học. Quan trọng hơn cả, xã hội cần xóa bỏ định kiến để người bệnh cởi bỏ mặc cảm, tự tin tìm đến sự hỗ trợ y tế sớm nhất, ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm về sau.
 Người bệnh hưởng lợi gì khi y tế Việt Nam hút mạnh vốn ngoại? |
 Bộ Y tế dồn lực giảm tỷ lệ tử vong do sinh non |
 Hơn 30% người Việt tăng huyết áp: Báo động đỏ tình trạng trẻ hóa và biến chứng ngầm |
