| Bộ Y tế dồn lực giảm tỷ lệ tử vong do sinh non Hơn 30% người Việt tăng huyết áp: Báo động đỏ tình trạng trẻ hóa và biến chứng ngầm Kháng kháng sinh: "Đại dịch thầm lặng" đe dọa kỷ nguyên y học |
Tạm biệt cảnh xếp hàng từ 4 giờ sáng
Chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin đang trở thành yêu cầu sống còn đối với các cơ sở y tế trong lộ trình hiện đại hóa. Thực tế tại nhiều bệnh viện tuyến cuối cho thấy, công nghệ đã thay đổi hoàn toàn diện mạo quy trình khám chữa bệnh.
 |
| Quầy dành cho bệnh nhân đã đặt lịch khám qua app tại Bệnh viện Chợ Rẫy sáng 5-8. Ảnh: Yến Trinh |
Tại Viện Tim TP.HCM, hình ảnh người dân chen chúc, thậm chí phải "nhảy rào" lúc rạng sáng để lấy số thứ tự dần trở thành quá khứ. Chị Linh, một người nhà bệnh nhân chia sẻ, thay vì phải dậy từ 4h30 sáng như trước đây, nay chị chỉ cần mở ứng dụng (app) của bệnh viện để đăng ký, thanh toán và lấy số thứ tự trước 3 ngày cho người cha 74 tuổi. Mọi thông tin từ giờ khám, số phòng đến chi phí bảo hiểm đều hiển thị minh bạch.
Tương tự, Bệnh viện Quân y 103 – đơn vị tiên phong trong khối quân đội về bệnh án điện tử – đã ghi nhận những con số ấn tượng. Thiếu tướng, PGS.TS Lường Công Thức, Giám đốc Bệnh viện cho biết, nhờ hệ thống ki-ốt tự động phân luồng và thanh toán không tiền mặt đạt trên 90%, bệnh viện có thể đón tiếp tới 4.000 bệnh nhân mỗi ngày mà không còn cảnh ùn tắc.
Không chỉ tại TP.HCM hay Hà Nội, làn sóng "lên app" đang lan rộng. Ứng dụng UMC Care (Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM) hay Bạch Mai Care (Bệnh viện Bạch Mai) cho phép quản lý hồ sơ sức khỏe trọn đời, tích hợp chữ ký số và đăng nhập bằng VNeID, giúp giảm tới 90% thời gian chờ đợi thủ tục hành chính.
Người cao tuổi "lạc nhịp" giữa dòng chảy số
Tuy nhiên, sự dịch chuyển nhanh chóng này vô tình tạo ra một rào cản vô hình đối với nhóm đối tượng chiếm đa số tại các bệnh viện: Người cao tuổi.
Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, trong khi người trẻ lướt điện thoại để vào khám, thì nhiều người già vẫn loay hoay với "ma trận" công nghệ. Bà Trần Thị Vũ (60 tuổi, Cần Thơ) không giấu được sự lo lắng khi được thông báo trả kết quả qua ứng dụng: “Tôi không biết dùng điện thoại để đăng ký hay lấy kết quả online. Nếu bắt buộc làm thế thì chắc tôi chịu”.
Nỗi lo của bà Vũ cũng là tâm tư chung của nhiều bệnh nhân lớn tuổi vốn quen với việc "cầm tận tay" tờ đơn thuốc hay phim chụp X-quang. Họ sợ thao tác sai, sợ mất dữ liệu, hoặc đơn giản là không có điện thoại thông minh. Nhiều trường hợp như bà Kim Mai (73 tuổi, Vĩnh Long) dù con cái biết dùng công nghệ nhưng vẫn mong muốn có một lộ trình chuyển đổi từ từ: “Nên có khoảng 3–6 tháng để người già làm quen, duy trì song song hồ sơ giấy rồi mới bỏ dần”.
 |
| Nhân viên y tế Bệnh viện Thống Nhất TPHCM hướng dẫn người dân quẹt thẻ để đăng ký khám chữa bệnh. Ảnh: Hoàng Hùng |
Bác sĩ CK2 Hà Ngọc Bản, Phó Giám đốc Viện Tim TP.HCM thừa nhận, thói quen của người cao tuổi và hạn chế về thiết bị thông minh ở vùng sâu vùng xa đang là thách thức lớn nhất. Dù bệnh viện đã nỗ lực hỗ trợ đăng ký hộ qua người thân, nhưng "khoảng cách số" này không thể lấp đầy trong một sớm một chiều.
Điểm nghẽn về hạ tầng và cơ chế
Không chỉ người bệnh gặp khó, chính các cơ sở y tế cũng đang đối mặt với những "điểm nghẽn" từ bên trong.
Trao đổi thẳng thắn về vấn đề này, Bác sĩ CK2 Phạm Thanh Việt, Phó Giám đốc Điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy khẳng định chuyển đổi số là tất yếu nhưng chi phí đầu tư là một gánh nặng khổng lồ. “Hạ tầng không chỉ là mua phần mềm, mà là cả hệ thống máy chủ (server), băng thông, lưu trữ và bảo mật để chịu tải cho hàng ngàn lượt truy cập cùng lúc”, ông Việt nhấn mạnh.
Bên cạnh đó là sự thiếu hụt nhân lực y tế có tư duy "thiết kế" công nghệ. Nhiều phần mềm hiện nay chỉ đơn thuần là "số hóa máy móc" các biểu mẫu giấy (như Thông tư 32), khiến quy trình nhập liệu rườm rà, nhân viên y tế phải thao tác nhiều lần mà không tận dụng được khả năng phân tích dữ liệu của hệ thống.
Ông Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cũng chỉ ra rằng, việc thiếu đồng bộ trong cơ sở vật chất và quy trình quản lý chất lượng khiến nhiều bệnh viện tuyến cơ sở khó đáp ứng bộ tiêu chí y tế thông minh. Vấn đề pháp lý cũng là một rào cản khi chưa có khung quy định rõ ràng cho việc áp dụng AI hay các công cụ hỗ trợ lâm sàng vào vận hành chính thức.
Cần một lộ trình "mềm dẻo"
Để chuyển đổi số thực sự đi vào chiều sâu và mang tính nhân văn, các chuyên gia cho rằng cần một chiến lược tiếp cận linh hoạt.
Bác sĩ Phạm Thanh Việt đề xuất giải pháp "ép nhẹ": Duy trì song song hai kênh trong giai đoạn đầu nhưng đơn giản hóa tối đa giao diện số và khuyến khích bằng lợi ích (nhanh hơn, tiện hơn), trong khi vẫn bố trí lực lượng hỗ trợ tại chỗ cho người già.
Về phía cơ quan quản lý, ông Hà Anh Đức nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn hóa dữ liệu và hỗ trợ tài chính từ ngân sách nhà nước, đặc biệt cho các khu vực vùng sâu, vùng xa. Mục tiêu đến năm 2030 là hoàn thiện hệ sinh thái y tế số, nơi dữ liệu được liên thông và người dân được chăm sóc sức khỏe chủ động.
Chuyển đổi số y tế không chỉ là cuộc đua về công nghệ, mà đích đến cuối cùng là sự hài lòng và an toàn của người bệnh. Để không ai bị bỏ lại phía sau, công nghệ cần song hành với sự thấu hiểu và sẻ chia.
 Kháng kháng sinh: Từ báo động đỏ toàn cầu đến chiến lược hành động tại Việt Nam |
 Người bệnh sắp không phải xét nghiệm lại khi chuyển viện |
 Người bệnh hưởng lợi gì khi y tế Việt Nam hút mạnh vốn ngoại? |
