Nên giãn tiến độ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với ngành đồ uống trong bối cảnh khó khăn?

Nên giãn tiến độ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với ngành đồ uống trong bối cảnh khó khăn?

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 10/2024 và thông qua tại kỳ họp tháng 5/2025. Luật có tác động và phạm vi ảnh hưởng lớn tới toàn xã hội và nền kinh tế, vì thế nhận được sự quan tâm rất lớn của người dân và doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp rượu, bia, đồ uống.

Doanh nghiệp rượu, bia, đồ uống gặp khó

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, kiêm Trưởng ban pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, hiện nay, doanh nghiệp ngành đồ uống đang chịu tác động tiêu cực kép từ đại dịch COVID-19 cùng với tác động của tình hình thế giới.

Trong bối cảnh đó, những chính sách liên quan như quy định của Nghị định 100 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR) càng khiến doanh nghiệp khó khăn hơn.

Với dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt dự kiến thông qua vào tháng 5/2025, ngành rượu, bia sẽ chịu tác động lớn khi phải tăng thuế theo lộ trình.

Những chính sách này càng khiến doanh nghiệp "khó chồng khó". Vì vậy, ông Tuấn cho rằng cần đề xuất giãn tiến độ tăng thuế tiêu thụ, cũng như giảm thuế VAT cho doanh nghiệp ngành rượu, bia.

Bà Nguyễn Thị Minh Thảo - Trưởng ban nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho biết, doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực nước giải khát, đồ uống có cồn hiện đang trong giai đoạn rất khó khăn. Do vậy, các chính sách ban hành cần đảm bảo nhất quán với định hướng hỗ trợ phục hồi và phát triển doanh nghiệp. Đại diện CIEM kiến nghị cơ quan soạn thảo nên đánh giá tác động một cách toàn diện khi đề xuất mở rộng đối tượng chịu thuế và tăng thuế tiêu thụ đặc biệt.

Cùng với đó, Chính phủ nên lùi thời hạn hoặc có lộ trình đối với việc áp dụng sắc thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường để các doanh nghiệp xây dựng chiến lược thích ứng, kế hoạch cải tiến sản phẩm, trong khi có thể khấu hao dây chuyền công nghệ cũ.

Tại cuộc tọa đàm về góp ý xây dựng dự thảo luật thuế diễn ra mới đây, đại diện Tiểu ban Rượu vang và rượu mạnh, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) đưa ra nhận xét, trước đây, phương pháp thuế tương đối là phù hợp với Việt Nam vì ưu điểm là tự động điều chỉnh theo lạm phát, giảm thiểu việc điều chỉnh thuế thường xuyên; thuận lợi cho việc thu và quản lý thuế.

Tuy nhiên, thuế tương đối không mang lại hiệu quả mong muốn trong việc giảm tiêu thụ sản phẩm, có thể hướng người tiêu dùng đến việc tiêu thụ các sản phẩm chất lượng thấp, bất hợp pháp. Thực tế cho thấy, lượng tiêu thụ đồ uống có cồn của Việt Nam vẫn tăng lên và tới 57% đồ uống có cồn ở Việt Nam là thuộc khu vực phi chính thức.

“Để bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng cần áp dụng thuế tuyệt đối là tốt nhất. Nhưng với điều kiện của Việt Nam chưa nên áp dụng, vì có thể gây khó khăn cho DN nội địa, theo đó cần một bước chuyển, đó là mô hình thuế hỗn hợp và mô hình này khả thi trong điều kiện hiện nay của Việt Nam”, vị này nói.

Trong cuộc họp giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính với doanh nghiệp FDI và Diễn đàn Kinh doanh hàng năm của Việt Nam, Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit cho rằng, việc tuân thủ tinh thần của các nguyên tắc của Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam và đảm bảo sự nhất quán trong chính sách thuế rất quan trọng.

“EuroCham đề xuất tạm hoãn việc tăng thuế TTĐB sửa đổi cho đến năm 2027, để có thời gian phát triển một chính sách thuế cân đối, thúc đẩy tăng trưởng và duy trì sự công bằng”, Chủ tịch EuroCham - Gabor Fluit khuyến nghị.

Hoãn tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để doanh nghiệp thích ứng

Doanh nghiệp ngành bia rượu đang đối diện rất nhiều khó khăn.

Đứng ở góc độ doanh nghiệp, ông Lâm Du An, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO) cho biết, doanh nghiệp ngành bia rượu đang đối diện rất nhiều khó khăn do tác động từ đại dịch và xung đột chính trị.

Từ năm 2021, tăng trưởng của doanh nghiệp giảm 10 - 15% so với năm 2019, năm 2022 tăng trưởng giảm 7% và năm 2023 doanh thu giảm 11%, lợi nhuận trước thuế giảm 23%.

Các nhà máy sản xuất gia công trong hệ thống kiệt quệ bởi giá đầu vào tăng 20 - 40%, trong khi giá bán không thể tăng.

“Các doanh nghiệp chúng tôi khẩn thiết đề nghị Quốc hội, Chính phủ kéo dài thời gian tăng thuế tiêu thụ đặc biệt 2-3 năm nữa, giúp hỗ trợ phần nào doanh nghiệp vượt qua khó khăn”, ông An nói.

Cũng bày tỏ mong muốn Quốc hội, Chính phủ và các bộ ngành lưu tâm, xem xét, cân nhắc, đánh giá các chính sách một cách hài hòa, phù hợp với điều kiện thực tế đối với ngành rượu, bia, nước giải khát, ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho rằng, chính sách ban hành cần kèm theo các giải pháp đồng bộ, phù hợp thực tiễn để thực hiện được tốt, hiệu quả giúp các chính sách pháp luật có thể đi vào cuộc sống.

“Do đó, chúng tôi kiến nghị xem xét lùi lộ trình sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, ít nhất từ năm 2025 trở đi, để tạo các điều kiện giúp các doanh nghiệp phục hồi, ổn định và dần phát triển trở lại”, ông Hưng đề xuất.

Trong cuộc họp giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính với doanh nghiệp FDI và Diễn đàn Kinh doanh hàng năm của Việt Nam, Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit cho rằng, việc tuân thủ tinh thần của các nguyên tắc của Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam và đảm bảo sự nhất quán trong chính sách thuế rất quan trọng.

“Chúng tôi đề xuất tạm hoãn việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi cho đến năm 2027, để có thời gian phát triển một chính sách thuế cân đối, thúc đẩy tăng trưởng và duy trì sự công bằng”, Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit cho hay.

Đại diện Tiểu ban Rượu vang và rượu mạnh, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) tại một tọa đàm về góp ý xây dựng dự thảo luật thuế cho hay, trước đây, phương pháp thuế tương đối là phù hợp với Việt Nam vì ưu điểm là tự động điều chỉnh theo lạm phát, giảm thiểu việc điều chỉnh thuế thường xuyên; thuận lợi cho việc thu và quản lý thuế.

Tuy nhiên, thuế tương đối không mang lại hiệu quả mong muốn trong việc giảm tiêu thụ sản phẩm và có thể hướng người tiêu dùng đến việc tiêu thụ các sản phẩm chất lượng thấp, bất hợp pháp. Thực tế cho thấy, lượng tiêu thụ đồ uống có cồn của Việt Nam vẫn tăng lên và tới 57% đồ uống có cồn ở Việt Nam là thuộc khu vực phi chính thức.

Do vậy, để bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng thì thuế tuyệt đối là tốt nhất, nhưng với điều kiện của Việt Nam thì chưa nên áp dụng vì có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp nội địa, theo đó cần một bước chuyển, đó là mô hình thuế hỗn hợp và mô hình này khả thi trong điều kiện hiện nay của Việt Nam.