| 5 món ăn dân dã đậm đà dư vị từ quả cọ, không thử một lần phí cả đời ̀̀ 5 đặc sản nhất định phải thử khi du lịch vùng Đất Tổ |
 |
| Quả cọ khi vừa thu hoạch. |
Cọ là loại quả đặc trưng ở vùng núi trung du, trong đó được phân bố nhiều nhất ở Phú Thọ, Yên Bái, Nghệ An, Hà Tĩnh. Loại quả này chỉ có vào mùa đông, thu hoạch vào khoảng tháng 11, tháng 12 âm lịch hàng năm.
Trước đây, quả cọ có rất nhiều, đến mùa rụng đen đất, rất ít người sử dụng. Hiện nay do diện tích ngày càng thu hẹp, vì thế loại quả này trở thành đặc sản, được bán với giá cao và dân thành thị vô cùng yêu thích.
Theo người dân địa phương, những cây cọ bắt đầu ra hoa, kết quả vào giữa tháng 7 Âm lịch. Khoảng 3-4 tháng sau đó là thời điểm quả cọ bắt đầu chín, vỏ màu xanh đậm rồi ngả dần sang xanh da trời. Tùy theo điều kiện thời tiết mà mùa cọ chín có thể kéo dài tới vài tháng. Quả cọ bắt đầu được bán vào khoảng tháng 10, 11 Âm lịch.
Công việc thu hoạch quả cọ rất vất vả, khó khăn. Để hái được những quả cọ trên những cây cao, chi chít gai, người hái thường phải leo lên cây hoặc dùng sào để hái, nếu không cẩn thận sẽ làm quả cọ bị sây sát, giảm độ ngon và nhanh hư hỏng.
Thoạt nhìn bề ngoài, quả cọ trông khá giống quả trám. Nhưng nhìn kỹ sẽ thấy sự khác biệt bởi quả trám hình thoi còn quả cọ có hình cầu.
Quả cọ chỉ nhỏ bằng ngón tay cái người lớn, có hình bầu dục, to hơn thì độ 2 đầu ngón tay. Quả cọ chín đạt chất lượng sẽ có màu xanh pha nâu đen, lớp vỏ mỏng dễ bóc và tách lớp, ruột cọ màu vàng đậm, thịt cứng. Quả cọ sau khi hái về sẽ được rửa sạch, loại bỏ bụi bẩn.
Trước đây, quả cọ có rất nhiều, đến mùa rụng đen đất, thường bị bỏ đi, rất ít người sử dụng.
Nhưng khoảng chục năm lại đây, nhiều người phá cọ để trồng các loại cây ăn trái khác hoặc xây dựng nhà cửa, công trình, khu công nghiệp. Do diện tích trồng cọ ngày càng thu hẹp nên loại quả này ít dần và trở thành đặc sản, được bán với giá cao.
 |
| Cọ cần phải ỏm chín vàng, mềm mới sử dụng. Khi sử dụng cũng không ăn quá nhiều. |
Quả cọ thường có giá khoảng 60.000-70.000 đồng/kg nhưng cọ nếp ngon thì giá cao hơn, có khi 100.000-110.000 đồng/kg vẫn "hút" khách tìm mua.
Ngoài loại cọ tươi thì rất nhiều người cũng bán cọ đã "ỏm" sẵn, thực khách chỉ cần mang về ăn luôn. Tuy nhiên, giá sẽ cao hơn cọ tươi từ 5.000-10.000 đồng.
Theo bảng thành phần thực phẩm Việt Nam (Viện Dinh dưỡng) quả cọ được xếp vào nhóm các loại hạt, quả giàu chất béo. Cụ thể, loại quả này không giàu các loại vitamin nhưng chúng chứa một số chất dinh dưỡng cơ bản như nước, đạm, chất béo, glucid. Theo đó, 100g quả cọ phần ăn được có chứa 178Kcal, 2,3g protein, 13,4g lipid, 12,1g glucid, 38mg canxi…
Ths.BS Lê Thị Hải, nguyên giám đốc trung tâm khám và tư vấn dinh dưỡng, Viện dinh dưỡng quốc gia cho biết, quả cọ khi ăn cần bỏ vỏ và ăn ít ở mức thưởng thức, vì vỏ quả cọ có vị chát và chứa tanin nên có thể gây táo bón. Với người bị tiêu chảy mức độ nhẹ có thể giã và ép lấy nước để cầm tiêu chảy và cách này chỉ dùng cho người trưởng thành, không dùng cho trẻ nhỏ vì hệ tiêu hóa của trẻ chưa phát triển toàn diện.
Khi ăn quả cọ, lương y Bùi Đắc Sáng lưu ý, không ăn quả cọ sống, ai có vấn đề đường tiêu hóa như bị đầy bụng, khó tiêu, hay táo bón không nên ăn loại quả này. Với cọ đã chín, cũng chỉ nên ăn quả đã chín mềm, không nên ăn quả cứng.
Theo chia sẻ của một số người dân Phú Thọ, để có thể ăn được cọ, mọi người chỉ nên dùng nước gần sôi (lăn tăn) để ỏm cọ, chứ không cho cọ vào nước sôi để luộc. Trước khi ỏm cần loại bỏ sạn đất phía ngoài và có thể loại bỏ vỏ trước khi ỏm. Tuy nhiên, nếu bỏ vỏ trước thì khi cọ thành phẩm ăn sẽ nhạt, ít béo hơn. Người ỏm cọ cần căn nhiệt độ nước và thời gian hợp lý, khi mặt nước nổi những váng màu vàng, quả chuyển từ màu xanh đậm sang màu vàng là được.
 5 món ăn dân dã đậm đà dư vị từ quả cọ, không thử một lần phí cả đời |
 ̀̀ 5 đặc sản nhất định phải thử khi du lịch vùng Đất Tổ |
