 |
| Vườn sầu riêng được canh tác theo phương pháp hữu cơ của anh Nguyễn Minh Hiếu (xã Phước Tín, thị xã Phước Long). |
Giá sầu riêng tăng cao, nóng chuyện bẻ kèo hợp đồng ký kết
Thời điểm này các tỉnh miền Đông và Tây Nguyên bước vào giai đoạn thu hoạch rộ sầu riêng. Trái với mỗi lo dội chợ, dù vào cao điểm thu hoạch nhưng giá sầu riêng vẫn tăng cao. Để thu mua được sầu riêng, thương lái phải đặt cọc trước từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng/ha, nhiều nahf vườn cũng không vội ký kết mà neo hàng chờ giá lên. Thậm chí, có những nhà vườn và doanh nghiệp đã ký kết hợp đồng nhưng rồi người dân tự phá vỡ để bán sầu riêng ra ngoại hưởng giá cao.
Tại tỉnh Bình Phước hiện có khoảng 5.300 ha sầu riêng. Trong đó, có 2.434 ha đã cho thu hoạch với sản lượng 14.850 tấn, năng suất đạt hơn 9,6 tấn/ha. Dự kiến thu hoạch toàn vụ khoảng 23.575 tấn (tăng 108% so với năm 2022). Địa phương cũng đã triển khai được 17 mã số vùng trồng sầu riêng với diện tích 1.015 ha.
Câu chuyện bẻ kèo hợp đồng sầu riêng là đề tài nóng tại nghị trường trong kỳ họp HĐND tỉnh Bình Phước vào ngày 12/7 vừa qua. Tại kỳ họp các đại biểu đã chất vấn Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Phạm Thụy Luân liên quan đến việc tìm đầu ra cho cây sầu riêng.
Đại biểu Nguyễn Thị Xuân Hòa, Bí thư Huyện ủy Phú Riềng phát biểu, gần đây đã có những "giọt nước mắt" của người trồng sầu riêng liên quan đến việc các đơn vị đến địa bàn thu mua nhưng sau khi đặt cọc xong thì lại không mua. "Ngành nông nghiệp cần có giải pháp chủ động, tham mưu kịp thời cho lãnh đạo tỉnh liên quan đến chiến lược phát triển cây sầu riêng" - đại biểu Hòa kiến nghị.
Cùng quan điểm, đại biểu Hoàng Minh Quang, Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Bình Phước, đặt câu hỏi về định hướng của tỉnh trong việc phát triển cây sầu riêng thời gian tới là gì và giải pháp nào để sầu riêng Bình Phước có thể cạnh tranh được trên thị trường xuất khẩu. Theo đại biểu Quang, hiện nay phần lớn sầu riêng Việt Nam xuất khẩu qua Trung Quốc và phải cạnh tranh với các nước như Thái Lan và Malaysia.
 |
| Vườn sầu riêng tại xã Phước Tân (huyện Phú Riềng, Bình Phước) đang bước vào vụ thu hoạch với năng suất cao. |
Trả lời kiến nghị của các đại biểu, ông Phạm Thụy Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Phước, cho biết năm nay, giá sầu riêng cao hơn năm trước khoảng 10.000 - 20.000 đồng/kg. Thu nhập đối với 1 ha sầu riêng khoảng 800 - 900 triệu đồng. Hiện nay, trên địa bàn đã có một số HTX đang thực hiện chế biến sầu riêng sấy khô, đông lạnh... Các sản phẩm sầu riêng Bình Phước đã xuất hiện tại các siêu thị lớn ở các thành phố như Hà Nội, TP HCM.
Tuy nhiên, khi giá sầu riêng cao, một số nông dân đã ký hợp đồng thu mua ngay từ đầu năm nhưng lại tuồn sản lượng của mình ra ngoài mà không cung cấp theo hợp đồng đã ký.
Trong quá trình kiểm tra giám sát, ngành nông nghiệp phát hiện một số hộ gia đình không tham gia các chuỗi liên kết cắt sầu riêng chưa đến tuổi (sầu riêng non) bán ra ngoài khi giá cao. Dù phát hiện nhưng ngành nông nghiệp không thể xử lý vì đó là tài sản của người dân, đơn vị chỉ có thể cảnh báo và khuyến cáo đối với người dân. Tuy nhiên, việc này sẽ gây ảnh hưởng đến uy tín của cây sầu riêng và sản phẩm sầu riêng của tỉnh.
Ông Luân cũng khuyến cáo người dân không nên chạy theo phong trào, ồ ạt trồng sầu riêng vì đây là loại cây cần nguồn vốn cao, thời gian trồng và cho thu hoạch dài, cũng như đòi hỏi chuyên môn cao trong tất cả các khâu từ trồng trọt, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản. Sầu riêng rất nhạy cảm với thời tiết, sâu bệnh, việc điều trị khi bị nhiễm bệnh rất khó và chi phí rất cao.
Hiện diện tích trồng sầu riêng của tỉnh còn phân tán, chất lượng chưa đồng đều. Số lượng diện tích được cấp mã vùng trồng, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, GlobalGap còn thấp so với tổng diện tích.
Lập đường dây nóng để bảo vệ vườn sầu riêng
Đến vụ thu hoạch sầu riêng, cơn sốt về giá cả và nhu cầu tiêu thụ khiến cho nhà vườn và ngành chức năng lo lắng về các hành vi phá hoại hoặc trộm cắp sầu riêng.
Được mệnh danh là "thủ phue" sầu riêng của tỉnh Lâm Đồng, huyện Đạ Huoai có 5000 ha, sản lượng đạt khoảng 30 ngàn tấn/năm. Địa phương có khoảng 800ha sầu riêng được sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ và đảm bảo tiêu chuẩn về chất lượng phục vụ xuất khẩu. Đạ Huoai cũng là địa phương dẫn đầu toàn tỉnh về diện tích cấp mã vùng trồng cho sầu riêng với những cách làm hiệu quả, thiết thực đến từng nông hộ.
Bước vào niên vụ sầu riêng 2023, cơ quan chức năng huyện Đạ Huoai đã đưa ra các khuyến cáo về phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng tội phạm. Cơ quan chức năng huyện Đạ Huoai đã đưa ra khuyến cáo về phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến niên vụ sầu riêng năm 2023 và cung cấp số điện thoại đường dây nóng 0918.963.896 để người dân kịp thời phản ảnh các thông tin liên quan.
 |
| Sầu riêng Đạ Huoai hiện đang bước vào mùa thu hoạch. |
Huyện cũng liên tục khuyến cáo quần chúng nhân dân trồng sầu riêng trên địa bàn huyện nâng cao tinh thần cảnh giác, ý thức bảo vệ tài sản, thành lập các tổ liên gia tự quản, đặc biệt chú trọng các biện pháp bảo vệ vườn, rẫy sầu riêng như làm hàng rào bao kín vườn, rẫy, lắp đặt hệ thống camera giám sát, có người trông coi… tránh để sơ hở để các đối tượng lợi dụng đột nhập vào cắt trộm sầu riêng hoặc lấy trộm các tài sản khác có giá trị.
Các vựa, hộ kinh doanh mua, bán trái sầu riêng cạnh tranh lành mạnh theo đúng quy định của pháp luật, không để xảy ra tình trạng đe dọa các nhà vườn, giành giật, nâng ép giá trong việc mua bán trái sầu riêng. Tuyệt đối chấp hành quy định vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình trước và sau thu hoạch trái sầu riêng, không sử dụng các loại thuốc cấm không được các cơ quan Nhà nước cho phép sau khi thu hoạch nhằm làm chín nhanh, làm đẹp vỏ trái sầu riêng... gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng trái sầu riêng và sức khỏe của người tiêu dùng.
Hiện nay cây sầu riêng đang cho hiệu quả kinh tế cao bởi nhu cầu xuất khẩu sang Trung Quốc tăng vọt. Tuy nhiên để phát triển bền vững cây sầu riêng các nhà vườn cần thay đổi tư duy sản xuất. Từ việc canh tác sầu riêng theo tiêu chuẩn xuất khẩu, tuân thủ các quy định để được cấp mã số vùng trồng. Đặc biệt, vấn đề liên kết tiêu thụ qua hợp đồng là yếu tố quan trọng để chủ động về thị trường, tránh tình trạng bấp bênh như nhiều nông sản khác khi dội chợ./.
