Đây là thông tin được Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cung cấp tại “Hội nghị thúc đẩy giao thương gỗ dán và MDF Việt Nam cơ hội và thách thức trong bối cảnh đại dịch COVID-19” do Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, chiều 6/7.
Gỗ dán Việt Nam đang đối mặt với nhiều rủi ro về phòng vệ thương mại
Tại Hội nghị ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, gỗ dán là nguyên liệu tạo nên nhiều sản phẩm nội thất khác nhau. Trong những năm gần đây, xu hướng thiết kế nội thất gỗ phổ biến ở nhiều quốc gia đã tạo điều kiện cho ngành công nghiệp gỗ dán Việt Nam phát triển mạnh, kim ngạch xuất khẩu cũng tăng theo cấp số nhân.
Tuy nhiên, việc tăng trưởng xuất khẩu nhanh trong thời gian ngắn cũng là nguyên nhân khiến gỗ dán đối mặt với nhiều rủi ro về phòng vệ thương mại.
Rủi ro đối với mặt hàng gỗ dán xuất khẩu từ Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ mà một số cơ quan chức năng và hiệp hội gỗ cảnh báo trước đó đã trở thành hiện thực.
Ngày 9/6 vừa qua, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã chính thức đưa ra quyết định điều tra ngành gỗ dán của Việt Nam. Cáo buộc phía Hoa Kỳ đưa ra là một số công ty nhập khẩu gỗ dán có nguồn gốc từ Trung Quốc vào Việt Nam, sau giai đoạn gia công, sơ chế, lắp ghép đơn giản được xuất khẩu (XK) sang Hoa Kỳ với nhãn mác của Việt Nam để né thuế.
Quá trình điều tra của Bộ Thương mại Hoa Kỳ diễn ra trong vòng 300 ngày, bắt đầu kể từ ngày khởi xướng điều tra.
Trong thời gian điều tra, Chính phủ Hoa Kỳ có thể đưa ra các mức thuế tạm thời áp dụng đối với mặt hàng này của Việt Nam xuất vào Hoa Kỳ.
Dựa trên kết luận điều tra chính thức, Chính phủ Hoa Kỳ sẽ quyết định có áp thuế chính thức hay không, và nếu có mức thuế này sẽ là bao nhiêu và áp dụng cho những nhóm đối tượng doanh nghiệp nào xuất khẩu từ Việt Nam.
Không chỉ có Hoa Kỳ, cuối năm 2019, Ủy ban Thương mại của Hàn Quốc (KTC) cũng đã chính thức ra quyết định điều tra đối với mặt hàng gỗ dán của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này.
Quyết định điều tra được đưa ra dựa trên cáo buộc 6 công ty từ Việt Nam xuất khẩu gỗ dán vào Hàn Quốc đã vi phạm quy định về chống bán phá giá.
Ngày 24/4/2020, Ủy ban Thương mại Hàn Quốc công bố kết quả điều tra sơ bộ, theo đó mức thuế tạm thời được áp dụng đối với tất cả các sản gỗ dán từ Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này sẽ ở mức 9,18-10,56% (tuy nhiên 6 công ty nằm trong diện điều tra có mức thuế cao hơn). Mức thuế tạm thời được áp dụng từ 29/5 tới 28/9/2020, khi Hàn Quốc đưa ra kết luận cuối cùng.
Không chỉ có Hoa Kỳ, cuối năm 2019, Hà Quốc cũng đã chính thức ra quyết định điều tra đối với mặt hàng gỗ dán của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này.
Hàn Quốc và Mỹ là hai thị trường XK gỗ dán chính của Việt Nam. Năm 2019, XK gỗ dán sang Mỹ đạt 518,6 nghìn m3, chiếm 29% về tổng lượng xuất và sang Hàn Quốc trên 819,1 nghìn m3, chiếm 40% tổng lượng xuất.
Đáng chú ý, năm 2019 có trên 390 đơn vị tham gia XK trực tiếp gỗ dán, trong đó chỉ có 3 công ty XK với lượng trên 50 nghìn m3/năm, nhưng có tới 200 đơn vị XK với lượng dưới 1 nghìn m3/năm.
Đồng thời, gỗ dán là 1 trong 5 mặt hàng nhập khẩu (NK) chính của Việt Nam. Năm 2019, Việt Nam nhập gần 520 nghìn m3 gỗ dán, đạt 213,5 triệu USD, trong 5 tháng đầu năm nhập trên 163,6 nghìn m3 với 64,6 triệu USD.
Đáng chú ý, Trung Quốc là thị trường cung cấp gỗ dán chính cho Việt Nam, chiếm trên 86% về lượng và giá trị nhập. Năm 2019, Trung Quốc cung cấp cho Việt Nam trên 474,4 nghìn m3, đạt 188,1 triệu USD.
Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, nhận định xu hướng rủi ro trong các vụ kiện liên quan đến chống bán phá giá đối với các mặt hàng gỗ xuất khẩu từ Việt Nam ngày càng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh ngành gỗ Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thị trường thế giới.
Cũng theo ông Ngô Sỹ Hoài, nếu không chứng minh được nguồn gốc gỗ dán xuất khẩu vào Hoa Kỳ, gỗ dán Việt Nam có thể phải đối mặt với mức thuế chống lẩn tránh tương đương với mức thuế mà Hoa Kỳ đang áp lên gỗ dán của Trung Quốc là hơn 200% và kéo theo rủi ro tương tự cho các sản phẩm được làm từ gỗ dán như tủ bếp.
Còn theo ông Trịnh Xuân Dương, Chủ tịch Chi hội Gỗ dán, thông tin việc gỗ dán Việt Nam bị Hàn Quốc cáo buộc bán phá giá có thể do nhận định sai về chủng loại và giá thành. Cụ thể mặt hàng gỗ dán Việt Nam xuất vào Hàn Quốc có giá thấp hơn nhiều so với sản phẩm sản xuất tại Hàn Quốc bởi hàng Việt Nam ở phân khúc thấp hơn.
Trong khi đó, gỗ dán Việt Nam bị Hoa Kỳ khởi xướng điều tra chống lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại xuất phát từ việc chênh lệch thuế suất mà Hoa Kỳ áp lên hàng hóa Trung Quốc và Việt Nam quá lớn.
Trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp cần kết nối thông qua hiệp hội, cục phòng vệ thương mại để phản đối quyết định khởi xướng điều tra và chuẩn bị thông tin, dữ liệu để sẵn sàng ứng phó.
Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cũng khuyến cáo: Cần đánh giá chi tiết thực trạng của việc NK gỗ dán và sản xuất gỗ dán trong nước, điều này góp phần cung cấp thông tin cho chuỗi cung ứng nội địa. Việc đánh giá luồng cung NK, đánh giá luồng cung sản xuất nội địa có thể được thực hiện thông qua việc khuyến khích doanh nghiệp tự khai báo, kết hợp với thông tin điều tra từ chính quyền địa phương và các hiệp hội nghề nghiệp địa phương.
Đồng thời, Nhà nước cần tăng cường các biện pháp kiểm tra giám sát đối với các đơn vị NK và các đơn vị sản xuất nội địa. Quản lý rủi ro đối với nguồn gỗ dán là đầu vào đối với mặt hàng tủ bếp, cần phải có thông tin kịp thời về sự phát triển và chuyển dịch đầu tư đối với mặt hàng, tăng cường cảnh báo, chia sẻ thông tin,… để doanh nghiệp Việt Nam tránh được các rủi ro trong tương lai.
Minh Anh
