Sau thời gian dài thị trường vàng trong nước biến động dữ dội với giá vàng miếng SJC có lúc vượt mốc kỷ lục 135 triệu đồng/lượng, cao hơn giá thế giới tới 20 triệu đồng, Chính phủ đã có những động thái quyết liệt nhằm ổn định thị trường. Mới đây nhất, tại cuộc họp báo thường kỳ Quý III/2025 chiều ngày 3/10, đại diện Bộ Tài chính đã công bố thông tin đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.
Thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng, không áp dụng cho vàng trang sức
Ông Lưu Đức Huy, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính), cho biết cơ quan này đã thống nhất với Ngân hàng Nhà nước để trình Chính phủ đưa vào dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) quy định về việc thu thuế đối với giao dịch chuyển nhượng vàng miếng.
 |
| Mức đề xuất ban đầu là thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần, |
"Mức đề xuất ban đầu là thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần," ông Huy thông tin.
Điều này có nghĩa là, nếu một cá nhân bán ra 1 lượng vàng miếng với giá 137 triệu đồng, người đó sẽ phải nộp một khoản thuế thu nhập cá nhân là 137.000 đồng (0,1% của 137 triệu đồng).
Đáng chú ý, đề xuất này chỉ áp dụng cho vàng miếng và dự kiến không áp dụng đối với vàng nguyên liệu, vàng trang sức, mỹ nghệ. Theo ông Huy, lý do là vì vàng miếng có tác động lớn và trực tiếp đến sự ổn định của thị trường vàng.
Cơ sở pháp lý và mục tiêu của chính sách
Việc đưa ra đề xuất này dựa trên cơ sở pháp lý và các mục tiêu quản lý vĩ mô rõ ràng. Theo quy định tại Nghị định 24, cá nhân không được phép kinh doanh vàng miếng, bởi đây là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được Ngân hàng Nhà nước cấp phép.
Do đó, cơ quan soạn thảo không thể coi đây là thu nhập từ hoạt động kinh doanh để áp thuế. Thay vào đó, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi đề xuất xem thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng là "một khoản thu nhập khác" và áp dụng thuế suất trên giá trị giao dịch.
Chính sách này nhằm đạt được nhiều mục tiêu:
Tăng tính minh bạch và hạn chế đầu cơ: Việc áp thuế được xem là công cụ hữu hiệu để điều tiết thị trường, giảm tình trạng "lướt sóng", găm hàng, đẩy giá gây bất ổn.
Chống "vàng hóa" nền kinh tế: Khi chi phí giao dịch tăng lên, người mua sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng hơn giữa việc nắm giữ vàng và các kênh đầu tư khác, từ đó giảm dần sự phụ thuộc vào vàng.
Tạo sự công bằng: Đảm bảo sự bình đẳng về nghĩa vụ thuế giữa kênh đầu tư vàng với các kênh khác như chứng khoán, bất động sản vốn đã chịu thuế từ lâu.
Tăng thu cho ngân sách nhà nước.
 |
| Đề xuất này là bước đi cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 278. |
Đề xuất này là bước đi cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 278, trong đó yêu cầu nghiên cứu và quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế. Trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã nhiều lần yêu cầu xử lý nghiêm các hành vi thao túng thị trường.
Góc nhìn chuyên gia: Cần phân biệt giữa đầu cơ và tích lũy
Dù được đánh giá là cần thiết, đề xuất này cũng nhận được nhiều ý kiến góp ý từ các chuyên gia nhằm đảm bảo chính sách đi vào cuộc sống một cách hợp lý, tránh tác động tiêu cực đến người dân.
Nhiều chuyên gia cho rằng, cần có một cơ chế rõ ràng để phân biệt giữa hành vi đầu cơ và tích lũy. Ông Nguyễn Quang Huy, từ Trường Đại học Nguyễn Trãi, phân tích rằng thói quen tích trữ vàng để làm "của để dành" đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều gia đình Việt Nam.
Nếu áp dụng một mức thuế đồng loạt trên mọi giao dịch, chính sách sẽ vô tình tạo thêm gánh nặng cho những người tiết kiệm nhỏ lẻ, không có mục đích kinh doanh.
Từ đó, các chuyên gia đưa ra một số khuyến nghị:
Thiết lập ngưỡng miễn thuế: Có thể miễn thuế cho các giao dịch có giá trị nhỏ hoặc tổng lợi nhuận từ vàng trong năm dưới một mức nhất định.
Xem xét yếu tố thời gian nắm giữ: Áp dụng mức thuế suất thấp hơn, hoặc thậm chí miễn thuế, đối với các trường hợp nắm giữ vàng dài hạn (ví dụ từ 3 năm trở lên) để khuyến khích tích trữ ổn định và hạn chế các giao dịch lướt sóng ngắn hạn.
Tính thuế trên phần lợi nhuận: Thay vì đánh thuế trên toàn bộ giá trị chuyển nhượng, có thể nghiên cứu phương án chỉ đánh thuế trên phần chênh lệch sinh lời (giá bán trừ giá mua).
"Việc áp thuế cần sự tinh tế trong thiết kế, nhắm đúng vào hoạt động đầu cơ nhưng vẫn bảo vệ được những người tích trữ chân chính. Một chính sách được cân nhắc kỹ lưỡng sẽ vừa tạo sự công bằng, vừa củng cố niềm tin xã hội, mở đường cho sự phát triển bền vững của thị trường tài chính", ông Huy nhấn mạnh.
Đề xuất đánh thuế giao dịch vàng miếng là một bước đi quan trọng và cần thiết để lành mạnh hóa thị trường. Tuy nhiên, việc lấy ý kiến rộng rãi và thiết kế chính sách một cách khoa học, hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư và người dân tích lũy sẽ là yếu tố quyết định sự thành công của chính sách này khi được Quốc hội xem xét và thông qua.
