| Quế - Gia vị thơm, dược liệu quý Ngải cau - Món quà từ thiên nhiên cho sức khỏe phái mạnh Cây địa hoàng - Vị thuốc thông dụng trong y học cổ truyền |
Đặc điểm của củ ráy
Cây ráy (dã vu, ráy dại, khoai sáp) thuộc họ Ráy.
 |
Cây thân mềm, cao khoảng 0.3 - 1.4m. Rễ cây ráy phát triển thành nhiều đốt ngắn màu nâu, có vảy, tạo củ dài.
Lá cây ráy thuộc dạng bản to, rộng 8 - 45cm, dài 10 - 50cm, hình tim, cuống dài 15 - 120cm.
Hoa cây ráy thuộc dạng bông mo với hoa đực ở trên, hoa cái ở gốc, phía trên cùng là một đoạn bất thụ. Phần dưới mo có chùm quả mọng màu đỏ, hình trứng.
Củ ráy thường được thu hoạch sau 2 - 3 năm để làm dược liệu. Sau khi thu hoạch, củ được rửa sạch đất, cạo vỏ, bỏ rễ, dùng tươi hay khô đều được. Dùng tay chế biến củ ráy dễ bị ngứa.
Cây ráy thuộc dòng mọc hoang, dễ tìm thấy ở nơi ẩm thấp hoặc vùng rừng núi. Hiện tại, loài cây này được tìm thấy nhiều ở châu Úc, Trung Quốc, Campuchia, Lào và Việt Nam.
Ráy là loài thực vật mọc hoang rất nhiều ở các khu vực vùng đất ẩm thấp, xuất hiện nhiều ở Việt Nam. Tuy không mất sức trồng trọt chăm sóc mà nó có thể tự sinh sôi phát triển nhưng theo y học dân tộc, củ ráy là một loại dược liệu quen thuộc, có thể chữa rất nhiều loại bệnh.
Thành phần hóa học
Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, trong củ ráy chứa khá nhiều chất có lợi cho sức khỏe như coumarin, saponin và flavonoid... Cùng với các khoáng chất như canxi, sắt, magie, kali và lượng vitamin A, D2, retinol,...
Theo y học cổ truyền
Củ rấy có tính hàn, vị nhạt, nhiều độc, dễ gây ngứa nên khi ăn hoặc uống dễ cảm thấy ngứa vùng miệng - họng. Trong dân gian, củ ráy thường được dùng làm thuốc chữa sưng bàn tay, bàn chân, mụn nhọt, ghẻ,..
 |
Củ ráy dùng ngoài da hoặc sắc uống. Liều uống trung bình 10 - 20g/ ngày.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu củ ráy
Chữa bệnh gout
20g củ ráy thái lát phơi khô, 20g chuối hột già đã thái lát phơi khô. Sao vàng toàn bộ dược liệu đã chuẩn bị rồi sắc lấy nước uống hết trong ngày.
Chữa mụn nhọt
Củ ráy 100g, củ nghệ 60g. Đem rửa sạch toàn bộ nguyên liệu rồi để ráo nước sau đó cho vào nồi cùng dầu vừng, nấu cho đến khi chín nhừ thì cho thêm chút dầu thông và sáp ong, khuấy đến khi tan thì tắt bếp. Đợi cho hỗn hợp vừa nấu nguội hẳn thì lấy một ít phết lên trên giấy bồi sau đó đem dán trực tiếp lên nốt mụn nhọt.
Chữa viêm đau nhức do viêm khớp dạng thấp
Chuẩn bị 20g mỗi vị củ ráy, chuối hột khô, lá lốt khô. Đem sắc toàn bộ dược liệu để lấy nước uống.
Chữa ngứa do dị ứng thời tiết
Củ ráy tươi, cắt đôi rồi xát trực tiếp vào vùng da bị ngứa.
Chữa cảm hàn
Chuẩn bị 1 củ ráy tươi. Mang cắt đôi củ ráy, lấy 1 nửa chà vào mu bàn tay và toàn bộ vùng lưng để thân nhiệt hạ xuống. Nửa củ còn lại hãy thái thành lát mỏng rồi sắc cùng nước đến khi còn được 1 chén thì lấy uống.
 |
Chữa chàm da
Chuẩn bị 1 chén nhỏ dầu lạc, 10g diêm sinh, 1 con bọ hung, 1 củ ráy tươi. Đem nướng bọ hung thành than sau đó tán thành bột, trộn cùng diêm sinh. Trộn hỗn hợp này cùng với dầu lạc rồi dùng dao khoét lỗ nhỏ trên củ ráy, nhét hỗn hợp vào đó, đem nấu khoảng 15 phút và tắt bếp. Đến khi dầu nguội thì lấy lông gà sạch tẩm hỗn hợp này rồi thoa lên tổn thương do chàm. Làm như vậy mỗi ngày 1 lần, duy trì 5 ngày liên tục.
Chữa cao huyết áp do bệnh thận hoặc béo phì
Chuẩn bị củ ráy, chuối hột chín tới. Củ ráy gọt bỏ vỏ, thái thành lát mỏng rồi ngâm nước vo gạo trong 3 giờ sau đó rửa cho sạch, phơi đến khi củ ráy khô thì đem sao vàng. Chuối hột cũng thái thành lát mỏng sau đó phơi khô, sao vàng. Sắc 1 nắm chuối hột với 1/3 nắm củ ráy và 1 lít nước đến khi nước cạn còn lại 1 chén thì chắt lấy phần nước này chia thành 2 lần uống.
Lưu ý khi sử dụng dược liệu củ ráy để chữa bệnh
Củ ráy gây ngứa, tính hàn, có độc tính. Vì thế, khi chữa bệnh bằng dược liệu này cần lưu ý:
Nhận diện đúng để tránh nhầm cây ráy với cây khoai môn.
Người có thể trạng hư hàn không chữa bệnh bằng cây ráy.
Không dùng cây ráy nếu có cơ địa dị ứng, dễ mẫn cảm.
Chỉ dùng củ ráy đã được nấu chín kỹ để không bị ngứa miệng và họng.
Những bài thuốc sử dụng cây ráy để chữa bệnh đều xuất phát từ dân gian truyền miệng. Sự truyền miệng này có thể dẫn đến nhầm lẫn, kết hợp sai dược liệu, dùng sai cách,... khiến việc chữa bệnh dễ không đạt được hiệu quả, có khi gây nên tác hại ngược.
Nếu bạn đã biết đến những công dụng của cây ráy và có ý định chữa bệnh bằng loài cây này thì tốt nhất nên gặp thầy thuốc có chuyên môn để nhận được hướng dẫn sử dụng an toàn.
 Cây móng tay, dược liệu tuyệt vời cho bệnh ngoài da |
 Cây cỏ luồng - Thảo dược mọc hoang nơi vách đá chữa bệnh ngoài da |
 Rau bô binh - Loại cây cỏ dại mọc hoang giàu chất chống oxy hóa |
