Cây độc lạ vanilla với giá 20 triệu đồng/kg quả được trồng thế nào?

Khi vanilla đậu trái nên chọn lọc những trái đều, khỏe, nên giữ lại dưới 08 trái cho một chùm.

Là cây gia vị đắt đỏ nhất thế giới

Vanilla là một giống lan nhiệt đới thuộc họ Orchidaceae có xuất xứ từ Mexico, trong các khu rừng mưa nhiệt đới… Loài cây này sống bám vào thân cây khác như một loại dây leo (giống cây tiêu), ra hoa, đậu quả và cho hương vanilla thiên nhiên. Trái vanilla được sử dụng rộng rãi và lâu đời trong các lễ nghi tôn giáo và chế biến thức ăn, thức uống truyền thống của các dân tộc Trung Mỹ.

Vani mang lại giá trị kinh tế cao bởi nó được dùng trong hầu hết các gian bếp, từ các món ăn trong gia đình đến các “bếp công nghiệp” như: bánh, kẹo, thuốc lá, thậm chí là rượu và nước ngọt… đều có chút ít hương vị đặc trưng của vani. Ở châu Âu, vani được sử dụng như là một hương liệu yêu thích cho các món kem, bánh ngọt…

Giai đoạn ươm giống vanilla.

Theo anh Trần Minh Trung (chủ trang trại trồng vanilla tại Bình Dương), hiện nay vanilla là loại hương liệu gia vị được sử dụng khá phổ biến trên thế giới. Quá trình trồng, thu hoạch, và lên men công phu, khiến cho vanilla trở thành loại gia vị đắt thứ 2 thế giới, chỉ sau nghệ tây.

“Vanilla tự nhiên hiện được sử dụng đa dạng trong các ngành thực phẩm, mỹ phẩm, spa… nên giá trị ngày càng tăng, tuy nhiên số lượng lại rất khan hiếm. Chúng ta có thế mạnh về khí hậu, đất đai, người nông dân cần cù, chịu khó nên hoàn toàn có thể trồng loại cây gia vị cao cấp này”, anh Trung nói.

Anh Trung cho biết thêm: “Vanilla tính ra tiền Việt có giá bán trên thị trường hiện nay giao động từ 15 - 20 triệu đồng/kg tương đương 500 trái, tính ra mỗi trái vanilla nhỏ bằng đầu đũa có giá khoảng 30.000 đồng”.

Kỹ thuật trồng vanilla có thể nhân rộng

Có thể nói rằng vanilla là loại cây trồng cao cấp vì giá trị của trái vani cũng như phương thức trồng trọt, sự khan hiếm và những bí quyết đặc biệt. Dưới đây là những kỹ thuật được khảo sát, nghiên cứu, thực nghiệm tại một số vùng miền Việt Nam ( Bắc Bộ, Tây Nguyên, Duyên hải miền trung, Tây nam bộ, Đông nam bộ ).

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, nước ta có khoảng 70% khu vực có thể trồng được vanilla. Trừ một số nơi như: độ cao trên 1.000m so với mực nước biển, có nhiệt độ thấp dưới 15 độ C ( thường xuyên trên 02 tháng), vùng khí hậu ô nhiễm.

Về đất, đa số các loại đất đều trồng được vanilla ( vì rễ vanilla chỉ phát triển tốt trong giá thể trồng). Ngoại trừ đất ngập nước, đất nhiễm phèn, nhiễm mặn, đất ô nhiễm,...

Điều kiện trang trại để cây sinh trưởng tốt, nguồn nước tưới sạch, có độ PH từ 5.5 đến 7.5. Nhà lưới bằng khung thép có thể chắc chắn, chiều cao 4m, phía trên phủ lớp lưới 1 che nắng 30%, phía dưới phủ lớp lưới 2 che nắng 50%. Nền nhà làm đất bằng phẳng, thoát nước tốt, xung quanh rào chắn bằng lưới tránh các loài vật phá hoại như: chó, gà, chim, chuột, ốc…và an ninh.

Cây vani là loài lan thân leo, cộng sinh nên cần trụ cho cây bò theo.

Giá thể trồng gồm vỏ cây, gỗ xay, than gỗ, tro trấu, phân bón hữu cơ... cần phải xử lý trước khi trồng. Phải đảm bảo độ thông thoáng cho rễ, tránh giữ nước, giữ ẩm cao, và tránh các loại nấm hại. Chu kỳ bổ sung giá thể từ 02 đến 03 tháng, độ dày giá thể từ 20cm đến 30cm.

Cây vani cần ánh nắng gián tiếp thường xuyên. Tùy mùa vụ và giai đoạn sinh trưởng của cây chúng ta sẽ điều chỉnh theo các lớp lưới bên trên. Cây vani là loài lan thân leo, cộng sinh nên cần trụ cho cây bò theo. Trụ trồng nên dùng gỗ khô có đường kính từ 12cm, cao 1.7m, trụ cách trụ 2m.

Hệ thống tưới nước, cách tưới: gắn các vòi tưới phun với mật độ 3mx3m. Cây vani cần môi trường có độ ẩm từ 60% đến 85% nên cần đo đếm, quan sát cây trồng, giá thể trồng để có cách tưới phù hợp nhất.

Mỗi giai đoạn phát triển của cây vanilla cần chế độ dinh dưỡng, phân bón khác nhau. Giai đoạn ươm giống thường kéo dài đến 45 ngày. Luôn giữ giá thể trồng thông thoáng, không quá ẩm ướt. Đặc biệt không dùng bất kỳ loại phân thuốc nào nhằm làm cho cây thích nghi môi trường mới một cách tự nhiên và khỏe mạnh.

Biểu hiện hoàn chỉnh của giai đoạn này là cây ra rễ chính từ 20cm trong giá thể trồng, các rễ phụ bám chắc vào trụ trồng, chồi non mọc dài hơn 10cm, nếu có hai hoặc ba chồi non thì nên giữ lại một chồi non khỏe mạnh nhất.

Giai đoạn tăng trưởng được tính sau giai đoạn ươm giống và trước giai đoạn ra hoa. Thường kéo dài từ 1,5 năm đến 02 năm. Đây là giai đoạn chính của chu kỳ sinh trưởng cây vani, cần sử dụng các loại phân bón phù hợp như: Phân hữu cơ (phân trùn quế, phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ dạng viên,... 02 tháng/01 lần ). Phân vô cơ (dạng NPK tổng hợp, có tỷ lệ đạm cao như 30-10-10-Bo..., chủ yếu bón qua lá).

Giai đoạn chuẩn bị ra hoa, thời gian khoảng 02-03 tháng trước khi xử lý cơ học. Chủ yếu bón các loại phân vô cơ qua lá, thành phân Lân nhiều nhằm tăng lượng phân hoa mầm hoa ( như 10-52-17-Te,... ).

Giai đoạn nuôi trái, khoảng 07-09 tháng trước khi thu hái trái, giai đoạn này nên bổ sung các loại chất chống rụng trái. Tăng cường khả năng nuôi trái và sử dụng dinh dưỡng tương đương giai đoạn tăng trưởng

Cách chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh

Chăm sóc: luôn giữ đọt non vani bò theo trụ, theo các hướng cây quang hợp tốt hơn. Thường xuyên hái bỏ các lá già, rễ héo, bộ phận bị hư hỏng nhằm tránh sâu bệnh trú ẩn, giúp vườn thông thoáng.

Sâu, bệnh: thường xuyên kiểm tra các bộ phận non của cây, như đọt non, rễ non thường bị sâu lông và ốc sên cắn phá, nhưng hầu như không đáng kể. Khi độ ẩm quá cao hoặc thời tiết bất thường, có thể sinh ra một số nấm bệnh, cây héo đọt, rụng lá, rụng trái, hư rễ,... Nhưng tỷ lệ thấp (khoảng 5%). Hầu như cây sẽ tự phục hồi (ra rễ, ra đọt khác). Nên giữ vườn sạch, thông thoáng, phun thuốc phòng ngừa định kỳ ( khuyến khích thuốc có nguồn gốc hữu cơ).

Khi cây vanilla ra hoa nên thụ phấn trước buổi trưa

Thụ phấn, nuôi trái: khi cây ra hoa nên thụ phấn trước buổi trưa, nếu không được thụ phấn cây sẽ rụng hoa. Thường mỗi ngày một chùm hoa nở khoảng 01 đến 02 hoa, một công nhân có thể thụ phấn cho hàng ngàn hoa một ngày. Khi đậu trái nên chọn lọc những trái đều, khỏe, nên giữ lại dưới 08 trái cho một chùm.

Cây vanilla phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của Việt Nam. Để trồng thành công, người dân cần tìm hiểu kỹ thuật trồng vanilla với các bước tỷ mỉ theo từng giai đoạn./.