| Chàng kỹ sư bỏ phố về quê, xây dựng thương hiệu giấm mơ trà xanh Bách Cốc Nông dân 8x làm giàu từ cây na nhờ ứng dụng công nghệ cao Cà phê quê nhà và hành trình 9X khởi nghiệp bền vững |
 |
| Vườn bưởi của gia đình ông Trần Đình Én, phường Chũ, tỉnh Bắc Ninh, là một trong số những vườn bưởi đẹp và chất lượng bậc nhất tại phường Chũ, tỉnh Bắc Ninh. (Ảnh: Thanh Thương/TTXVN) |
Khi nông dân dám nghĩ, dám làm
TTXVN đưa tin, tại các địa bàn như phường Phượng Sơn, phường Chũ, xã Nam Dương, xã Kiên Lao, tỉnh Bắc Ninh, phong trào chuyển đổi sang trồng cây có múi diễn ra mạnh mẽ trong nhiều năm qua. Người dân đã chủ động áp dụng quy trình sản xuất VietGAP, tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ, giảm dần phụ thuộc vào phân hóa học, hướng tới nền nông nghiệp bền vững, an toàn và hiệu quả cao hơn.
Tiêu biểu là gia đình anh Nguyễn Văn Cường, phường Phượng Sơn. Trước đây, cũng như nhiều hộ dân trong vùng, gia đình anh gắn bó lâu năm với cây vải thiều. Với diện tích khoảng 2ha, vải cho năng suất bình quân khoảng 15 tấn/ha, song giá cả thường xuyên biến động, hiệu quả kinh tế không tương xứng với công sức đầu tư.
Nhận thấy tiềm năng của cây có múi, hơn 10 năm trước, anh Cường quyết định chuyển đổi sang trồng cam đường canh, cam lòng vàng cùng một số loại cây ăn quả khác. Để làm chủ kỹ thuật, anh không ngừng học hỏi kinh nghiệm, tìm hiểu quy trình trồng, chăm sóc và bảo quản tại nhiều vùng sản xuất trong cả nước.
Nhờ áp dụng đúng quy trình kỹ thuật và canh tác theo hướng an toàn, vườn cam của gia đình anh hiện cho năng suất trung bình khoảng 40 tấn/ha, cao gần gấp ba lần so với cây vải thiều trước đây. Cam đường canh có giá bán dao động từ 45.000–60.000 đồng/kg, mang lại tổng doanh thu mỗi năm khoảng 2 tỷ đồng. Sau khi trừ chi phí, gia đình anh thu lãi hơn 1 tỷ đồng.
Theo anh Nguyễn Văn Cường, cam đường canh có vỏ mỏng, quả chín căng, múi đều, vị ngọt đậm nên rất được thị trường ưa chuộng. Đặc biệt, vào dịp giáp Tết Nguyên đán, thương lái thường đến tận vườn đặt mua trọn vườn, thời điểm thu hoạch từ ngày 23–27 tháng Chạp, với mức giá cao hơn nhiều loại cam khác từ 10.000–15.000 đồng/kg.
Ngoài cam đường canh, gia đình anh còn trồng khoảng 0,6ha cam lòng vàng. Dù giá bán thấp hơn, khoảng 25.000–35.000 đồng/kg, song loại cam này có chi phí đầu tư thấp, quy trình chăm sóc đơn giản và năng suất ổn định, mỗi cây có thể cho sản lượng trên 1 tạ quả.
Chia sẻ kinh nghiệm, anh Cường cho biết, trước đây việc lạm dụng phân hóa học khiến đất nhanh bạc màu, cây sinh trưởng kém bền vững. Hiện nay, gia đình anh ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ tự ủ từ đỗ tương, ngô nghiền và phân gà, vừa cải tạo đất, vừa nâng cao chất lượng quả, giúp vườn cam duy trì năng suất ổn định lâu dài.
Nhờ cây cam phát triển hiệu quả, đời sống người dân Phượng Sơn không ngừng được nâng cao. Nếu như trước đây cả thôn chỉ có vài hộ có ôtô, thì nay đã có hàng chục hộ sắm xe 4 bánh, đưa Phượng Sơn trở thành khu dân cư có mức sống cao, nằm trong nhóm dẫn đầu của phường.
Cũng là một điển hình trong phát triển kinh tế vườn, gia đình ông Trần Đình Én, tổ dân phố Tân Trường, phường Chũ hiện sở hữu khu vườn khoảng 1,5ha với hơn 700 gốc cây có múi, gồm bưởi diễn, bưởi da xanh, bưởi đỏ, cùng khoảng 100 gốc vải, nhãn.
Theo ông Én, mục tiêu của gia đình là phát triển nông nghiệp gắn với nâng cao giá trị, đồng thời tham gia vào du lịch nông nghiệp. Do đó, việc chăm sóc vườn cây luôn tuân thủ các tiêu chí xanh – sạch – đẹp, năng suất ổn định, chất lượng cao, quả đẹp mã, ăn ngon và đặc biệt không sử dụng phân bón hóa học, ưu tiên canh tác hữu cơ hoàn toàn.
Để kéo dài thời gian thu hoạch, gia đình ông chủ động ghép và trồng xen nhiều loại cây có múi trên cùng diện tích, giúp sản phẩm được cung ứng liên tục từ tháng 10 âm lịch đến Tết Nguyên đán, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và thờ cúng của người dân.
Bình quân mỗi năm, vườn bưởi diễn của gia đình ông cho thu hoạch khoảng 5 vạn quả, giá bán trung bình 18.000–20.000 đồng/quả đối với bưởi ăn và 25.000–30.000 đồng/quả đối với bưởi thờ. Riêng năm nay, nhiều thương lái đặt mua với giá lên tới 28.000 đồng/quả, mang lại lợi nhuận từ hơn 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng mỗi năm.
Ngay từ đầu, ông Én chú trọng lựa chọn giống cây chuẩn, chăm sóc thường xuyên quanh năm. Sau thu hoạch, ông tiến hành xới đất, bón phân hữu cơ để phục hồi cây, điều tiết cho cây ra hoa, ra lộc đúng vụ xuân. Khi cây vào thời kỳ đậu quả, mỗi cây ban đầu có thể đậu khoảng 300 quả, song được tỉa bớt còn khoảng 200 quả để bảo đảm chất lượng.
Toàn bộ vườn cây hiện được chăm sóc theo hướng hữu cơ, sạch và đã được chứng nhận VietGAP. Nhờ đó, sản phẩm tiêu thụ thuận lợi, được thị trường đánh giá cao về độ an toàn và chất lượng. Theo ông Én, canh tác hữu cơ không chỉ giúp quả ngon, ngọt hơn mà còn giúp cây bền, kéo dài tuổi thọ vườn, mang lại hiệu quả lâu dài.
Đa dạng hóa tiêu thụ, nâng tầm nông sản địa phương
 |
| Nông dân phường Chũ, tỉnh Bắc Ninh, phấn khởi thu hoạch bưởi. (Ảnh: Thanh Thương/TTXVN) |
Hiện toàn tỉnh Bắc Ninh có gần 54.000ha cây ăn quả, trong đó hơn 8.600ha là cây có múi, sản lượng đạt trên 80.000 tấn, giá trị khoảng 1.800 tỷ đồng. Diện tích cam đạt tiêu chuẩn VietGAP hơn 1.700ha; diện tích bưởi đạt tiêu chuẩn VietGAP hơn 3.700ha và tiếp tục được mở rộng, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và hướng tới tiêu chuẩn xuất khẩu.
Năm nay, dù được mùa, sản lượng tăng mạnh, song giá bưởi vẫn giữ ở mức cao tương đương năm ngoái. Riêng giá cam, táo cao hơn cùng kỳ năm 2024 từ 5.000–10.000 đồng/kg. Bên cạnh giá trị kinh tế trực tiếp, nhiều hộ dân còn kết hợp phát triển mô hình trang trại gắn với du lịch vườn, thu hút khách tham quan vào mùa thu hoạch, tạo thêm nguồn thu từ dịch vụ du lịch nông thôn.
Nhằm hỗ trợ các hợp tác xã, nhà vườn mở rộng thị trường tiêu thụ, đầu tháng 12 vừa qua, UBND tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức Lễ hội trái cây Bắc Ninh 2025 (diễn ra từ ngày 5–10/12). Theo Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Minh Hiếu, Lễ hội được tổ chức với chuỗi hoạt động kết hợp xúc tiến thương mại và văn hóa – du lịch, nhằm tôn vinh giá trị nông sản, quảng bá hình ảnh vùng trồng, thúc đẩy du lịch nông nghiệp và nâng cao nhận diện thương hiệu địa phương.
Sự kiện đã thu hút hàng trăm nghìn lượt du khách, thương nhân đến tham quan, trải nghiệm và thu mua trái cây, nông sản chế biến của tỉnh. Tổng doanh thu từ hoạt động kinh doanh, buôn bán của các doanh nghiệp và hợp tác xã tại Lễ hội đạt hơn 8,6 tỷ đồng. Trong đó, nhóm sản phẩm chủ lực là cam và bưởi tiêu thụ được 223 tấn, giá trị hơn 7,3 tỷ đồng.
Cùng với đó, các gian hàng trưng bày sản phẩm OCOP như sâm nam núi Dành, mỳ Chũ luôn đông khách tham quan, trải nghiệm, góp phần làm phong phú không gian thương mại của Lễ hội. Hội nghị kết nối giao thương giữa Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh và Sở Công Thương thành phố Cần Thơ diễn ra ngày 6/12 cũng tạo dấu ấn quan trọng trong hợp tác cung – cầu.
Sự kiện thu hút nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất nông sản, logistics, phân phối và thương mại điện tử, mở ra trục liên kết giữa đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long. Nhiều doanh nghiệp hai địa phương đã ký kết biên bản ghi nhớ, thống nhất mở điểm giới thiệu, cung ứng sản phẩm và phối hợp xây dựng tiêu chuẩn chung cho các dòng trái cây đặc trưng.
Tỉnh Bắc Ninh xác định phát triển cây có múi theo hướng sản xuất an toàn, tiêu chuẩn cao là chiến lược trọng tâm, vừa nâng cao thu nhập cho nông dân, vừa xây dựng thương hiệu nông sản địa phương trên thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu trong tương lai. Theo kế hoạch, các sản phẩm trái cây của tỉnh sẽ được thu hoạch rộ từ nay đến hết Tết Nguyên đán, hứa hẹn một mùa vụ bội thu.
