 |
| Người dân múc cây cà phê lên đẽo rễ lấy thân bán cho các cơ sở lò đốt và tận dụng làm củi và chuẩn bị trồng chanh dây. |
Tại huyện huyện Chư Păh, một trong những địa phương trồng chanh dây lớn nhất tỉnh Gia Lai, màu xanh cây cà phê đang dần được thay thế bằng chanh dây. Từ diện tích vài chục ha năm 2016-2017, đến nay diện tích chanh dây tăng lên 500 ha, trong đó 400ha trồng xen trong vườn cà phê, 100ha trồng thuần.
Tại khu vườn của ông Rơ Châm Ja, (60 tuổi, xã Ia Mơ Nông) 600 gốc cà được trồng từ năm 2005 đã bị phá bỏ. Theo ông Ja, sau gần 20 năm, vườn cà phê của gia đình đã già cỗi, năng suất giảm, chi phí đầu tư cao, thời gian chăm sóc, thu hoạch kéo dài nên ông quyết định chuyển sang trồng chanh dây.
 |
| 600 gốc cà phê của ông Rơ Châm Ja ở xã Ia Mơ Nông được trồng từ năm 2005 bị phá bỏ. |
Sau khi thuê máy múc cây cà phê lên, ông Rơ Châm Ja đẽo rễ lấy thân bán cho các cơ sở lò đốt. Nhánh cà phê được gia đình tận dụng làm củi. Gốc cà phê tái canh được thu mua từ 10.000 đến 12.000 đồng một cây để làm chất đốt.
Ông Lê Văn Thanh, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Ia Mơ Nông, cho rằng nông dân trồng chanh dây phải tham gia vào chuỗi liên kết, ký hợp đồng với doanh nghiệp nhằm đảm bảo đầu ra cho sản phẩm.
"Thực tế nhiều nông dân cứ ồ ạt trồng chanh dây mà không tính đến đầu ra cho sản phẩm", ông Thanh nói.
 |
| Một số nhà vườn thu gom lá, cành đốt trước khi múc cây cà phê để bán. |
Vườn chanh dây 20 ngày tuổi của gia đình anh Rơ Châm Vui ở xã Ia Mơ Nông sau khi phá bỏ 500 gốc cà phê 20 năm tuổi.
Anh Vui cho biết, gia đình chưa bao giờ trồng chanh dây, song thời gian qua thấy giá chanh dây lên cao từ 10.000 đến 20.000 đồng/kg, nhiều hộ lãi hàng trăm triệu đồng chỉ sau nửa năm đầu tư. Vì vậy, vợ chồng quyết định bỏ ra gần 50 triệu đồng để chuyển hướng đầu tư.
 |
| Gốc cà phê tái canh được thu mua từ 10.000 đến 12.000 đồng một cây để làm chất đốt. |
Nhiều nông dân tận dụng sẵn cây cà phê để làm giàn cho chanh dây. Tuy nhiên họ phải chặt nhánh và cắt rễ chùm để cây cà phê tự chết, không hút chất dinh dưỡng của chanh dây.
Vườn chanh dây của người dân ở huyện Mang Yang sắp cho thu hoạch. Giá chanh dây hiện tại dao động khoảng 15.000 đồng một kg, bình quân một ha đạt 40 tấn quả, trừ chi phí nông dân lãi 350-400 triệu đồng trên ha.
 |
| Vườn chanh dây 20 ngày tuổi của gia đình anh Rơ Châm Vui ở xã Ia Mơ Nông sau khi phá bỏ 500 gốc cà phê 20 năm tuổi. |
 |
| Nhiều nông dân tận dụng sẵn cây cà phê để làm giàn cho chanh dây. |
Ông Đoàn Ngọc Có, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Gia Lai, cho biết toàn tỉnh hiện có 4.500 ha trồng chanh dây. Theo quy hoạch, đến năm 2025 diện tích tăng lên khoảng 25.000 ha. Đây là một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh Gia Lai trong thời gian tới vì so với nhiều loại cây trồng khác, cây chanh dây đang cho thấy hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều lần.
Hiện 1 ha cây chanh dây được đầu tư khoảng 150 triệu đồng, với giá hiện tại khoảng 14.000 đồng/kg loại chanh bình thường và 35.000 đồng/kg chanh chọn để xuất khẩu, người trồng có thể thu nhập 300-400 triệu đồng mỗi năm, cao gấp 3 lần trồng cà phê.
 |
| Vườn chanh dây của người dân ở huyện Mang Yang sắp cho thu hoạch. |
Từ tháng 7/2022, chanh dây Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc. Ngoài thị trường Trung Quốc, chanh dây còn xuất khẩu các nước thành viên EU, châu Mỹ, Malaysia, Hàn Quốc, tạo cơ hội cho sản xuất chanh dây của tỉnh. Tuy nhiên, chanh dây trên địa bàn tỉnh đang gặp nhiều thách thức khi diện tích tăng ồ ạt, cùng chất lượng cây giống chưa được kiểm soát.
UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản yêu cầu các địa phương khuyến cáo nông dân không tự phát mở rộng diện tích trồng chanh dây tại các vùng có điều kiện đất đai, tưới tiêu nước không phù hợp; quản lý chặt chẽ chất lượng cây giống… Để phát triển bền vững cần xây dựng kế hoạch phát triển theo vùng tập trung, gắn với đầu tư hạ tầng, chế biến./.
