| Bài kiểm tra ngón tay đơn giản giúp cảnh báo nguy cơ bệnh tim Tai nạn, bệnh tật rình rập trẻ dịp hè: Báo động từ các chuyên gia Những thói quen ăn uống khiến tóc "khóc thét" |
Suy thận – căn bệnh từng được xem là của tuổi già – nay đang ngày càng “trẻ hóa”, tấn công cả những người dưới 30 tuổi. Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận khoảng 8.000 ca mắc mới, trong đó không ít người đang ở độ tuổi sung sức nhất của cuộc đời.
Theo Hiệp hội Thận học Quốc tế (ISN), bệnh thận mạn tính đang ảnh hưởng tới hơn 850 triệu người trên toàn thế giới. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, căn bệnh này có thể dẫn đến suy thận giai đoạn cuối – nguyên nhân tử vong đứng thứ 8 toàn cầu.
 |
| Bệnh nhân chạy thận định kỳ tại Khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: BV |
Tại Việt Nam, Bộ Y tế ước tính có khoảng 10 triệu người mắc bệnh thận mạn tính, trong đó 90% không biết mình mang bệnh cho đến khi xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi kéo dài, phù nề, tiểu đêm, nước tiểu có bọt... – lúc ấy bệnh đã ở giai đoạn nặng. Hiện cả nước có khoảng 800.000 bệnh nhân cần lọc máu định kỳ và hàng nghìn người đang chờ được ghép thận.
Bác sĩ CKII Nguyễn Thị Diễm Hương (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – cơ sở 3) cảnh báo, suy thận không còn là “đặc quyền” của người cao tuổi. Bệnh viện đang tiếp nhận ngày càng nhiều bệnh nhân dưới 40 tuổi, thậm chí có trường hợp mới 18–20 tuổi đã phải chạy thận nhân tạo.
Báo cáo từ một số cơ sở y tế giai đoạn 2020–2025 cho thấy, người trẻ (18–30 tuổi) chiếm tới 20–30% tổng số ca bệnh thận được ghi nhận. Đây không chỉ là cảnh báo y tế mà còn là vấn đề xã hội khi lực lượng lao động chính đang bị đe dọa bởi bệnh lý nguy hiểm này.
Vì sao người trẻ ngày càng dễ mắc suy thận?
Trước đây, suy thận thường do nhiễm trùng như viêm thận do liên cầu khuẩn. Ngày nay, với sự phát triển của y học và kháng sinh, các bệnh nhiễm trùng giảm mạnh. Thay vào đó, các nguyên nhân do lối sống hiện đại đang trở thành thủ phạm chính.
Bác sĩ Diễm Hương chỉ ra nhiều yếu tố nguy cơ khiến thận người trẻ bị tổn thương:
Chế độ ăn uống mất cân bằng: Sự phổ biến của thức ăn nhanh, đồ uống có đường, thực phẩm chế biến sẵn khiến lượng đường tiêu thụ trung bình ở Việt Nam tăng gấp 4 lần trong 15 năm qua – góp phần làm tăng nguy cơ tiểu đường và tổn thương thận.
 |
| Trước đây, suy thận thường do nhiễm trùng như viêm thận do liên cầu khuẩn. |
Thiếu vận động, thức khuya, stress kéo dài: Nhịp sống căng thẳng khiến nhiều người trẻ ngủ ít, ít vận động, kéo theo hàng loạt bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì – vốn là “kẻ thù” âm thầm của thận.
Thói quen nhịn tiểu, uống ít nước: Những hành vi tưởng như vô hại này lại khiến chức năng lọc thải của thận suy yếu, dễ dẫn đến viêm tiết niệu, sỏi thận và tổn thương nhu mô thận.
Lạm dụng thuốc và thực phẩm chức năng: Việc tự ý dùng thuốc giảm đau, kháng sinh hay thực phẩm chức năng "bổ thận, mát gan" trôi nổi không chỉ không có tác dụng mà còn gây viêm thận kẽ, hoại tử ống thận – những tổn thương nghiêm trọng khó phục hồi.
Gia tăng bệnh nền ở người trẻ: Tỷ lệ tiểu đường, tăng huyết áp, viêm cầu thận mạn ở người dưới 35 tuổi đang ngày càng tăng. Trong đó, viêm cầu thận mạn được xem là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, theo TS.BS Dương Đức Hùng – Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, môi trường sống và làm việc hiện đại cũng khiến người trẻ đối mặt với nhiều rủi ro hơn: tiếp xúc với chất độc hại, sử dụng thực phẩm không an toàn, lạm dụng rượu bia...
Một thực tế đáng lo ngại khác là tình trạng người dân tự ý điều trị suy thận bằng các bài thuốc dân gian không rõ nguồn gốc. Việc điều trị sai cách không chỉ làm bệnh nặng hơn mà còn khiến việc can thiệp y tế trở nên khó khăn hơn nhiều.
Phòng bệnh từ lối sống
Theo bác sĩ Diễm Hương, để ngăn chặn làn sóng suy thận ở người trẻ, điều quan trọng nhất là thay đổi hành vi sống và chủ động phòng bệnh.
“Đây không còn là bệnh của cá nhân mà là vấn đề của cả cộng đồng. Việc sàng lọc định kỳ, quản lý các yếu tố nguy cơ, xây dựng chế độ dinh dưỡng – vận động hợp lý cần được đẩy mạnh, đặc biệt trong nhóm dân số trẻ”, bà Hương nhấn mạnh.
