| Thanh Hoá: Hội thảo khoa học quản lý và điều trị bệnh nhân viêm gan, xơ gan, ung thư gan Người viêm gan B nên kiêng gì? 8 dấu hiệu 'kêu cứu' thầm lặng của gan vào ban đêm bạn không thể bỏ qua |
Thực trạng đáng báo động từ những ca bệnh muộn
Việt Nam hiện nằm trong vùng dịch tễ lưu hành cao của virus viêm gan B (HBV) với hơn 8% dân số nhiễm bệnh. Theo thống kê, nước ta có hơn 8 triệu người sống chung với viêm gan siêu vi B mạn tính. Đáng lo ngại hơn, mỗi năm ghi nhận khoảng 12.000 ca tử vong do các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan. Đây là nguyên nhân đứng thứ 3 gây tử vong tại Việt Nam, đặt ra thách thức lớn cho sức khỏe cộng đồng.
 |
| Những người bệnh bị viêm gan, xơ gan không còn khả năng phục hồi giải pháp để duy trì sự sống là ghép gan (ảnh: minh họa) |
Thực tế tại các cơ sở điều trị cho thấy, tình trạng người dân thờ ơ với việc tầm soát định kỳ vẫn còn phổ biến. Điển hình như trường hợp bệnh nhân T.N.H. (nam, 52 tuổi) nhập viện trong tình trạng vàng da đậm, bụng báng nhiều, men gan tăng cao và suy chức năng gan nghiêm trọng. Hay trường hợp bệnh nhân L.T.M. (nữ, 47 tuổi) đi khám vì mệt mỏi kéo dài, sụt cân nhanh thì phát hiện gan to và nghi ngờ xơ gan tiến triển.
Điểm chung của cả hai trường hợp trên là đều không thực hiện tầm soát viêm gan B định kỳ trước đó. Người bệnh chỉ đến bệnh viện khi các triệu chứng đã biểu hiện rõ rệt ra bên ngoài, đồng nghĩa với việc bệnh đã ở giai đoạn muộn, gây khó khăn và tốn kém cho quá trình điều trị.
Tại sao viêm gan B được ví là "kẻ giết người thầm lặng"?
Trao đổi về vấn đề này, BSCKI. Nguyễn Thị Hoài Thu – Khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức (TP.HCM) nhận định: Một trong những yếu tố khiến viêm gan siêu vi B đặc biệt nguy hiểm chính là diễn tiến cực kỳ âm thầm.
Trong nhiều năm đầu nhiễm bệnh, phần lớn bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng. Virus âm thầm tấn công và phá hủy tế bào gan mà người bệnh không hề hay biết. Các dấu hiệu cảnh báo như vàng da, vàng mắt, phù chân, lòng bàn tay son, sụt cân hay mệt mỏi thường chỉ xuất hiện khi gan đã bị tổn thương nghiêm trọng.
Về con đường lây nhiễm, virus HBV lây truyền qua ba đường chính: đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và lây từ mẹ sang con. Tại Việt Nam, lây truyền từ mẹ sang con là con đường phổ biến nhất và để lại hậu quả nặng nề nhất.
"Đáng lưu ý, có tới 95–97% trẻ bị lây nhiễm từ mẹ sẽ tiến triển thành viêm gan B mạn tính. Đây là nguồn dự trữ mầm bệnh lâu dài, làm gia tăng đáng kể nguy cơ xơ gan và ung thư gan trong tương lai cho thế hệ sau," bác sĩ Hoài Thu nhấn mạnh.
 |
| Đáng lưu ý, có tới 95–97% trẻ bị lây nhiễm từ mẹ sẽ tiến triển thành viêm gan B mạn tính. Đây là nguồn dự trữ mầm bệnh lâu dài, làm gia tăng đáng kể nguy cơ xơ gan và ung thư gan trong tương lai cho thế hệ sau. |
Giải pháp kiểm soát và điều trị hiệu quả
Mặc dù hiện nay y học chưa có thuốc điều trị dứt điểm hoàn toàn viêm gan siêu vi B, nhưng bệnh có thể được kiểm soát tốt nếu tuân thủ đúng phác đồ.
Đối với thể cấp tính (dưới 6 tháng): Hơn 80% người lớn có khả năng tự đào thải virus nhờ hệ miễn dịch của cơ thể.
Đối với thể mạn tính (trên 6 tháng): Người bệnh cần điều trị duy trì lâu dài bằng các thuốc kháng virus (như TDF, TAF hoặc Entecavir) nhằm ức chế sự nhân lên của virus, hạn chế tổn thương gan và ngăn chặn biến chứng xơ gan, ung thư hóa.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người bệnh tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc hay thay đổi liều lượng khi chưa có chỉ định của bác sĩ, bởi điều này có thể gây ra tình trạng virus bùng phát mạnh mẽ hơn, dẫn đến suy gan cấp.
Đối với những bệnh nhân đã biến chứng sang xơ gan giai đoạn cuối, ghép gan là phương án khả quan nhất để duy trì sự sống. Tuy nhiên, nguồn tạng hiến tặng tại Việt Nam hiện nay còn rất hạn chế, khiến cơ hội sống của người bệnh trở nên mong manh.
Chủ động phòng ngừa: Chìa khóa bảo vệ lá gan
Để giảm thiểu gánh nặng bệnh tật cho bản thân và xã hội, việc chủ động phòng ngừa là biện pháp tối ưu nhất. Theo khuyến cáo từ ngành y tế:
Tiêm vắc xin: Đây là biện pháp hiệu quả hàng đầu, đặc biệt cần thiết đối với trẻ sơ sinh và những người trưởng thành chưa có kháng thể.
Tầm soát định kỳ: Mỗi người dân nên thực hiện xét nghiệm tầm soát viêm gan B ít nhất một lần trong đời. Nhóm đối tượng nguy cơ cao (nhân viên y tế, người có người thân mắc bệnh, người từng truyền máu...) cần kiểm tra thường xuyên hơn.
Lối sống an toàn: Thực hiện tình dục an toàn, không dùng chung bơm kim tiêm, bàn chải đánh răng, dao cạo râu và tránh tiếp xúc trực tiếp với máu/dịch tiết của người lạ.
Duy trì sinh hoạt lành mạnh: Hạn chế rượu bia, chất kích thích, tăng cường vận động và dinh dưỡng hợp lý để tăng sức đề kháng cho gan.
Viêm gan siêu vi B không chừa một ai, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh và kiểm soát nếu chúng ta có kiến thức và ý thức chủ động bảo vệ sức khỏe ngay từ hôm nay.
