Vì sao "phòng bệnh hơn chữa bệnh"?
Khám sức khỏe tổng quát là quá trình đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể tại một thời điểm nhất định thông qua khám lâm sàng, xét nghiệm và thăm dò chức năng. Theo các chuyên gia y tế, mục tiêu tối thượng của hoạt động này là:
 |
| Khám sức khỏe tổng quát là quá trình đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể tại một thời điểm nhất định thông qua khám lâm sàng, xét nghiệm và thăm dò chức năng. |
Phát hiện sớm các "sát thủ thầm lặng": Nhiều bệnh lý nguy hiểm như tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu, viêm gan hay thậm chí là ung thư thường không có biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu.
Đánh giá và điều chỉnh lối sống: Dựa trên các chỉ số cơ thể, bác sĩ sẽ tư vấn chế độ dinh dưỡng, vận động phù hợp để ngăn chặn rủi ro trong tương lai.
Tiết kiệm nguồn lực: Phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm đồng nghĩa với cơ hội chữa khỏi cao, chi phí thấp và thời gian điều trị ngắn hơn.
"Thời điểm vàng" và đối tượng cần ưu tiên
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, dù bạn đang ở độ tuổi nào, làm công việc gì hay sinh sống ở đâu, việc khám sức khỏe nên được thực hiện đều đặn 1 – 2 lần/năm (cách nhau 6 – 12 tháng).
Đặc biệt, Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến nghị mốc 18 tuổi là thời điểm thích hợp để bắt đầu thói quen khám tổng quát để tầm soát huyết áp và các bệnh lý chuyển hóa.
Tuy nhiên, tần suất và gói khám cần được cá nhân hóa dựa trên độ tuổi và yếu tố nguy cơ:
Trẻ em: Cần tập trung tầm soát dị tật bẩm sinh, tình trạng dinh dưỡng (suy dinh dưỡng hoặc béo phì) và các vấn đề vi chất.
Người từ 20 – 30 tuổi: Nên kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân, chức năng sinh sản và sàng lọc các bệnh truyền nhiễm (viêm gan A, B, C, giang mai...).
Người từ 30 – 40 tuổi: Tập trung vào chức năng gan, phổi (đặc biệt với nam giới hút thuốc, uống rượu bia); phụ nữ cần chú trọng khám phụ khoa và đo mật độ xương.
Người trung niên (40 – 60 tuổi) và cao tuổi: Đây là giai đoạn cần tầm soát gắt gao các bệnh lý chuyển hóa (Gout, tiểu đường, mỡ máu), tim mạch và đặc biệt là tầm soát ung thư (dạ dày, gan, phổi, vòm họng, cổ tử cung...).
Lưu ý: Những người làm việc trong môi trường độc hại (hóa chất, phóng xạ, tiếng ồn...), người có tiền sử gia đình mắc ung thư, hoặc người đã có bệnh lý nền cần thực hiện khám dày hơn, khoảng 3 – 6 tháng/lần.
Quy trình khám sức khỏe toàn diện gồm những gì?
Một gói khám sức khỏe tiêu chuẩn thường bao gồm 4 hạng mục chính, đi từ tổng quát đến chi tiết:
Khám lâm sàng
Đây là bước đầu tiên để bác sĩ đánh giá các chỉ số sinh tồn (huyết áp, mạch, BMI) và kiểm tra sơ bộ các chuyên khoa: Nội khoa, Mắt, Tai – Mũi – Họng, Răng – Hàm – Mặt, Da liễu. Tùy nhu cầu, người khám có thể đăng ký thêm Phụ khoa, Nam khoa hoặc Lão khoa.
 |
| Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, dù bạn đang ở độ tuổi nào, làm công việc gì hay sinh sống ở đâu, việc khám sức khỏe nên được thực hiện đều đặn 1 – 2 lần/năm (cách nhau 6 – 12 tháng). |
Xét nghiệm (Cận lâm sàng)
Xét nghiệm máu: Thường bao gồm công thức máu 18 thông số và sinh hóa máu. Các chỉ số quan trọng như Đường máu (Glucose), Mỡ máu (Cholesterol, Triglycerid...), Chức năng thận (Ure, Creatinin), Men gan (AST, ALT, GGT) và Acid Uric sẽ giúp "đọc vị" sức khỏe nội tạng.
Xét nghiệm nước tiểu: Tổng phân tích 10 thông số giúp phát hiện bệnh lý thận, tiết niệu.
Chẩn đoán hình ảnh
Chụp X-quang: Thường chụp tim phổi, cột sống để phát hiện các tổn thương xương và phổi.
Siêu âm: Siêu âm ổ bụng tổng quát, tuyến giáp. Với phụ nữ có thêm siêu âm vú, tử cung – buồng trứng; nam giới có siêu âm tuyến tiền liệt.
Thăm dò chức năng
Bao gồm điện tâm đồ (ECG), điện não đồ, đo loãng xương. Theo Bác sĩ Nguyễn Quốc Nhật (Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương), người trung niên nên cân nhắc thực hiện thêm nội soi dạ dày – đại tràng để tầm soát sớm ung thư đường tiêu hóa.
Những lưu ý "sống còn" để có kết quả chính xác
Để buổi khám diễn ra suôn sẻ và kết quả xét nghiệm phản ánh đúng tình trạng sức khỏe, Bác sĩ Đoàn Dư Đạt (Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long) lưu ý người dân cần chuẩn bị kỹ lưỡng:
Nhịn ăn: Cần nhịn ăn từ 6 – 8 giờ trước khi lấy máu để đảm bảo các chỉ số đường huyết, mỡ máu không bị sai lệch. Thời điểm đi khám tốt nhất là vào buổi sáng.
Chuẩn bị cho siêu âm ổ bụng: Nên uống nhiều nước và nhịn tiểu căng để bác sĩ quan sát rõ bàng quang, tử cung, buồng trứng (nữ) hoặc tuyến tiền liệt (nam).
Trang phục: Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái. Phụ nữ không nên mặc váy liền thân. Không đeo nhiều trang sức kim loại khi chụp X-quang.
Lưu ý riêng cho phụ nữ: Không khám phụ khoa nếu đang trong kỳ kinh nguyệt hoặc mang thai. Tránh quan hệ tình dục trước ngày khám phụ khoa. Phụ nữ mang thai tuyệt đối không chụp X-quang.
Thông tin tiền sử: Chuẩn bị sẵn các thông tin về lịch sử bệnh của bản thân và gia đình để cung cấp cho bác sĩ, giúp việc chẩn đoán chính xác hơn.
Khám sức khỏe định kỳ là một khoản đầu tư thông minh cho tương lai. Hãy lựa chọn các cơ sở y tế uy tín, được cấp phép và có trang thiết bị hiện đại để gửi gắm sức khỏe của mình.
