| Hiểm họa khôn lường khi giới trẻ "nghiện" nước ngọt Mỡ bụng: “Sát thủ thầm lặng” làm tăng nguy cơ đột quỵ Sự thật về béo phì: không đơn thuần do "ăn nhiều, lười tập" |
Thừa cân, béo phì từ lâu đã không còn là câu chuyện đơn thuần về vóc dáng hay thẩm mỹ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là một bệnh lý mạn tính phức tạp, đòi hỏi sự can thiệp y tế và thay đổi lối sống đồng bộ.
"Bức tranh" đáng lo ngại: Tỷ lệ béo phì vượt suy dinh dưỡng
Thông tin từ Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) ngày 9/12 cho thấy thực trạng đáng lo ngại về sức khỏe cộng đồng. Các thống kê của ngành dinh dưỡng chỉ ra rằng, trong vòng 10 năm qua, tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì tại Việt Nam đã tăng từ 8,5% lên khoảng 19%. Con số này đã chính thức vượt qua tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng (hiện ở mức 17,5%).
 |
| Các thống kê của ngành dinh dưỡng chỉ ra rằng, trong vòng 10 năm qua, tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì tại Việt Nam đã tăng từ 8,5% lên khoảng 19%. |
Không chỉ ở trẻ em, nhóm người trưởng thành cũng ghi nhận gần 25% dân số mắc tình trạng thừa cân, béo phì. Với tốc độ gia tăng lên đến 38%, Việt Nam hiện thuộc nhóm quốc gia có tốc độ tăng béo phì nhanh nhất khu vực Đông Nam Á.
BS-CK2 Phạm Thanh Việt, Phó Giám đốc phụ trách Quản lý điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy nhấn mạnh, béo phì là bệnh lý liên quan đến hơn 200 biến chứng sức khỏe, bao gồm tim mạch, đột quỵ, ngưng thở khi ngủ, đái tháo đường type 2 và rối loạn mỡ máu.
Thói quen hiện đại - "Thủ phạm" của béo phì học đường
Lý giải về sự gia tăng "phi mã" này, đặc biệt ở lứa tuổi học đường, Th.S Trịnh Hồng Sơn (Viện Dinh dưỡng) cho biết nguyên nhân cốt lõi nằm ở sự mất cân đối năng lượng: nạp vào quá nhiều nhưng tiêu hao quá ít.
Chế độ ăn của trẻ em hiện nay đang thừa chất béo, đường và tinh bột tinh chế từ các loại thức ăn nhanh, đồ chiên rán, nước ngọt có gas, trong khi lại rất hạn chế rau xanh và thực phẩm giàu chất xơ. Bên cạnh đó, các thói quen xấu như bỏ bữa sáng (dẫn đến ăn vặt không kiểm soát sau đó), ăn tối muộn hay vừa ăn vừa xem thiết bị điện tử đã góp phần tích lũy mỡ thừa.
Song hành với dinh dưỡng sai lệch là lối sống tĩnh tại. Thời gian dành cho tivi, điện thoại, máy tính ngày càng chiếm ưu thế so với các hoạt động thể chất ngoài trời. Thực tế cho thấy rất nhiều học sinh không đạt được mức vận động tối thiểu 60 phút/ngày theo khuyến cáo, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển hệ xương, cơ và sức bền tim mạch.
 |
| Lý giải về sự gia tăng "phi mã" này, đặc biệt ở lứa tuổi học đường, Th.S Trịnh Hồng Sơn (Viện Dinh dưỡng) cho biết nguyên nhân cốt lõi nằm ở sự mất cân đối năng lượng: nạp vào quá nhiều nhưng tiêu hao quá ít. |
Nghịch lý "béo nhưng thiếu chất" và nguy cơ suy giảm khối cơ
Một góc nhìn chuyên sâu được các bác sĩ tại Bệnh viện Chợ Rẫy chỉ ra là tình trạng "sarcopenic obesity" – béo phì kèm suy giảm khối cơ. Đây là yếu tố "ẩn" thường bị bỏ qua vì quan niệm sai lầm rằng "người béo là đủ chất".
Thực tế, nhiều bệnh nhân béo phì dù có lượng mỡ cơ thể lớn nhưng lại thiếu hụt vi chất, protein trầm trọng. Lớp mỡ dày che lấp các dấu hiệu suy cơ, khiến người bệnh mệt mỏi, khó vận động. Nguy hiểm hơn, tình trạng giảm khối cơ làm tăng nguy cơ biến chứng, giảm khả năng miễn dịch và khiến vết thương lâu lành. Khi mắc bệnh nặng hoặc phẫu thuật, những bệnh nhân này đối mặt với nguy cơ nằm viện kéo dài và phục hồi chậm.
Để khắc phục, Bệnh viện Chợ Rẫy đã ban hành quy định bắt buộc bác sĩ phải đánh giá và chỉ định dinh dưỡng cho bệnh nhân trước khi thực hiện các điều trị khác, nhằm đảm bảo người bệnh được can thiệp toàn diện.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh: Cần sự chung tay của gia đình và xã hội
Các chuyên gia khẳng định, béo phì cần được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Phụ huynh cần theo dõi biểu đồ tăng trưởng của trẻ, kiểm soát chế độ ăn (giảm thực phẩm siêu chế biến, tăng rau xanh), và làm gương trong lối sống lành mạnh.
Nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) phối hợp với Đại sứ quán Đan Mạch và Novo Nordisk Việt Nam tổ chức buổi tư vấn trực tuyến chủ đề "Béo phì và một số bệnh lý liên quan" vào 10 giờ ngày 10/12/2025. Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành như TS-BS Hà Anh Đức (Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh) và GS-TS-BS Phạm Mạnh Hùng (Chủ tịch Liên đoàn Tim mạch Đông Nam Á).
Việc phòng chống béo phì không phải là áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan, mà là xây dựng lối sống khoa học bền vững. Đầu tư cho dinh dưỡng hợp lý hôm nay chính là bảo vệ sức khỏe và trí tuệ cho thế hệ tương lai.
