 |
| Làng quất Tứ Liên (Hà Nội) |
Tất bật “thổi hồn” vào quất, chất lượng vượt trội bất chấp thời tiết
Tại phường Tứ Liên (Hà Nội), không khí lao động khẩn trương bao trùm khắp các vườn quất ven sông Hồng và dọc các con ngõ nhỏ. Đây được xem là thời điểm bận rộn nhất trong năm của bà con nơi đây. Từ sáng sớm tinh mơ, tại khu vườn nằm sát đường đê Quai Tứ Liên của gia đình anh Nguyễn Văn Hồng, tiếng kéo cắt tỉa lách cách, tiếng trao đổi mua bán của thương lái và người trồng đã tạo nên một bản hòa ca lao động đầy sôi động.
Chia sẻ về vụ mùa năm nay, anh Hồng cho biết: “Năm nay thời tiết có phần thất thường, do đó bà con phải dành nhiều công sức chăm sóc kỹ lưỡng hơn mọi năm. Khi đã vào chính vụ, ngày nào chúng tôi cũng phải làm việc quần quật từ 5 giờ sáng đến tối muộn mới nghỉ, cốt sao để kịp tuốt lá, giúp quất ra lộc đúng vào dịp Tết”.
Theo kinh nghiệm của những lão nông tri điền tại Tứ Liên, công đoạn tuốt lá đóng vai trò tiên quyết trong việc quyết định vẻ đẹp của cây vào đúng thời điểm "vàng". Những chiếc lá già cần được tuốt bỏ đúng kỹ thuật và thời điểm để cây có thể tập trung dinh dưỡng nuôi lộc non. Lớp lộc này khi nảy nở sẽ tạo nên màu xanh mỡ màng, làm nền tảng tôn lên sắc cam rực rỡ đặc trưng của quả quất chín. Chính vì yêu cầu khắt khe về tiến độ, nhiều nhà vườn lớn tại đây phải thuê thêm lượng lớn lao động thời vụ, trung bình mỗi ngày có từ 10 đến 15 nhân công phụ việc để đảm bảo quy trình chăm sóc.
Mặc dù thời tiết từ đầu năm có nhiều biến động khiến việc canh tác gặp khó khăn, như hiện tượng vàng lá hay rụng quả sớm, buộc người dân phải gia tăng chi phí cho phân bón và thuốc sinh học, nhưng thành quả nhận lại vô cùng xứng đáng. Các nhà vườn đồng loạt khẳng định: chất lượng quất năm nay tốt hơn rất nhiều so với các năm trước. Quả quất to đều, bóng mẩy và với đà phát triển như hiện tại, dự kiến sẽ chín vàng rực rỡ đúng vào những ngày Tết.
Bà Nguyễn Thị Hồng Vân, một chủ vườn với hơn 20 năm kinh nghiệm trong nghề, nhận định về xu hướng thị trường: “Thị hiếu của khách hàng năm nay thiên về những cây có kích thước vừa phải, dáng thế đẹp, quả dày và đều. Bên cạnh việc duy trì những thế cây truyền thống mang ý nghĩa phong thủy như ‘Phúc – Lộc – Thọ’, ‘Long – Phụng sum vầy’ hay dáng tròn đầy viên mãn, chúng tôi phải linh hoạt sáng tạo để phù hợp với không gian sống hiện đại. Do thành phố ngày càng nhiều chung cư, nên các loại quất bon sai cỡ nhỏ và trung bình đang được tiêu thụ rất mạnh”.
Đáng chú ý, năm nay người trồng quất Tứ Liên còn đẩy mạnh đầu tư cho dịch vụ cho thuê quất – một xu hướng tiêu dùng thông minh giúp các gia đình tiết kiệm chi phí nhưng vẫn sở hữu được những gốc cây đẳng cấp. Cây cho thuê được chăm sóc theo tiêu chuẩn riêng biệt, đảm bảo lá xanh, quả đều tăm tắp. Dịch vụ này bao gồm cả việc vận chuyển tận nhà sát Tết và thu hồi sau rằm tháng Giêng, giúp nhà vườn giảm thiểu rủi ro tồn hàng trong khi người chơi cây có thêm nhiều lựa chọn linh hoạt.
Bất chấp chi phí vật tư nông nghiệp tăng mạnh khiến tổng chi phí vụ mùa đội lên từ 15–20%, các chủ vườn vẫn nỗ lực giữ giá bán ở mức hợp lý. “Chi phí cao nhưng bán ra phải chăng để cạnh tranh với các vùng khác. Bà con chấp nhận giảm lãi một chút để giữ thị trường và chia sẻ với người tiêu dùng,” một chủ vườn tâm sự. Tín hiệu vui là lượng khách đặt cọc sớm đã tăng nhẹ so với năm ngoái. Thương lái từ nhiều địa phương lân cận đã bắt đầu đổ về Tứ Liên để "xí" những lô quất đẹp, báo hiệu một mùa Tết sôi động.
Cuộc đua “tuốt lá” và sắc xuân bừng sáng làng nghề
 |
| Các loại đào cổ thụ, đào thế bonsai đang được chăm sóc đặc biệt để phục vụ giới chơi cây cảnh cao cấp. Ảnh Phạm Hưng |
Cách Tứ Liên không xa, làng đào Nhật Tân cũng đang bước vào giai đoạn nước rút mang tính quyết định. Ghi nhận thực tế vào những ngày giữa tháng Chạp, cả vùng đào bích, đào phai, đào thất thốn đang nhộn nhịp cảnh người dân thực hiện công đoạn quan trọng nhất: tuốt lá.
Đối với người trồng đào Nhật Tân, tuốt lá không đơn thuần là kỹ thuật canh tác mà đã được nâng tầm lên thành nghệ thuật. Người trồng phải tính toán cực kỳ chính xác dựa trên diễn biến thời tiết và sức khỏe của từng cây để chọn thời điểm tuốt lá (thường rơi vào khoảng 45 - 55 ngày trước Tết). Đây là canh bạc với thiên nhiên: tuốt sớm hoa sẽ nở trước Tết, tuốt muộn hoa sẽ nở sau Tết.
Một chủ vườn đào lâu năm tại Nhật Tân phấn khởi chia sẻ: “Năm nay thời tiết khá ủng hộ, rét đậm ở mức vừa phải giúp cây tích nhựa rất tốt. Chúng tôi đang phải thuê nhân công làm ngày làm đêm để kịp tiến độ. Sau khi tuốt xong, cả vườn đào sẽ chỉ còn trơ lại những cành khô khẳng khiu, nhưng đó chính là sự chuẩn bị cần thiết để chờ đợi những nụ hoa hồng tươi bung nở rực rỡ đúng vào đêm Giao thừa”.
Không chỉ dừng lại ở đào cành truyền thống, các dòng sản phẩm cao cấp như đào cổ thụ, đào thế bonsai cũng được chăm sóc đặc biệt tỉ mỉ. Công đoạn đánh cây lên chậu đòi hỏi sự khéo léo tuyệt đối của người thợ nhằm giữ nguyên bầu đất và bảo toàn bộ rễ tơ nhạy cảm. Về giá cả thị trường năm nay, các loại đào dăm, đào để bàn cỡ nhỏ có giá dao động khoảng 1,5 triệu đồng/cây. Trong khi đó, những gốc đào lớn, dáng thế độc đáo chủ yếu phục vụ nhu cầu thuê chơi Tết với mức giá từ 6–7 triệu đồng/cây.
Trở lại với câu chuyện tại làng quất, sự tỉ mỉ của các nghệ nhân Tứ Liên còn được thể hiện qua công đoạn "đưa quất vào thế". Những bàn tay tài hoa sử dụng dây thép, cọc tre để cố định, uốn nắn từng cành lá, chùm quả, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật sống động. Những thế cây như "Phượng vũ", "Long giáng" hay các tiểu cảnh mang ý nghĩa tài lộc đang dần hình thành dưới bàn tay người thợ.
Ông Trần Văn Sản, chủ vườn quất Anh Sản, tự hào cho biết: “Quất năm nay hội tụ đủ yếu tố đẹp: quả bóng, lá xanh, lộc non bắt đầu đâm chồi. Chúng tôi canh nước và phân bón rất kỹ để đảm bảo quả không rụng, lá không héo. Giá trị của quất Tứ Liên nằm ở sự hài hòa của yếu tố 'Tứ Quý' trên cùng một cây: có hoa, có quả chín, có quả xanh và có lộc non. Giờ là lúc khách đến đặt cọc, nhiệm vụ của chúng tôi là giữ dáng cây thật chuẩn để chờ ngày giao”.
Dự báo từ giữa tháng Chạp trở đi, lượng khách đổ về tham quan, mua sắm và chụp ảnh tại các làng hoa sẽ tăng đột biến. Nắm bắt xu hướng này, nhiều hộ gia đình đã chủ động chỉnh trang vườn tược, làm mái che, dọn dẹp đường đi lối lại và sắp xếp khu trưng bày bắt mắt. Một số vườn lớn còn kết hợp tạo các điểm check-in độc đáo để thu hút giới trẻ và du khách, qua đó quảng bá rộng rãi hơn thương hiệu làng nghề.
Không khí hối hả, tất bật khắp các làng nghề ven sông Hồng là tín hiệu rõ nét nhất cho thấy Tết đang đến rất gần. Trên từng luống quất, từng gốc đào, những nụ hoa, lộc non và quả chín đang dần hoàn thiện mình. Cuộc đua song mã giữa đào Nhật Tân và quất Tứ Liên không chỉ là nỗ lực của người nông dân để đạt hiệu quả kinh tế, mà còn là nét văn hóa đặc trưng, góp phần gìn giữ hương sắc mùa xuân cho đất Hà thành. Với sự chăm chút tỉ mỉ và kinh nghiệm dày dạn, những sản phẩm tinh túy từ hai làng nghề trứ danh này hứa hẹn sẽ mang đến một cái Tết Bính Ngọ ấm áp, rực rỡ và trọn vẹn cho mọi gia đình.
