| Ai không nên thực hiện mổ cận thị và những rủi ro cần biết trước khi quyết định Trẻ cận thị gia tăng vì lối sống hiện đại Bảo vệ đôi mắt trước hội chứng thị giác màn hình |
Khi cận thị trở thành "đại dịch" toàn cầu
Cận thị đang chuyển biến từ một tật khúc xạ thông thường thành vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng trên quy mô toàn cầu. Theo số liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nếu như năm 2020 chỉ có khoảng 1/4 dân số thế giới bị cận thị, thì các mô hình dự báo cho thấy con số này sẽ tăng lên 3,4 tỷ người vào năm 2030 và chạm mốc 50% vào năm 2050.
 |
| Cận thị đang chuyển biến từ một tật khúc xạ thông thường thành vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng trên quy mô toàn cầu. |
Đáng lo ngại hơn, khu vực Đông Á – bao gồm Việt Nam – được dự báo là "vùng lõi" của tình trạng này với tỷ lệ trẻ em mắc cận thị có thể lên tới 80-90% vào giữa thế kỷ 21. Tại sự kiện "Triệu đôi mắt sáng" vừa diễn ra tại Hà Nội, các chuyên gia nhãn khoa khẳng định xu hướng gia tăng phi mã này đang tạo ra áp lực lớn lên hệ thống y tế và chất lượng sống của thế hệ tương lai.
Bức tranh tương phản: Báo động đỏ ở các đô thị lớn Việt Nam
Tại Việt Nam, sự phân hóa về tỷ lệ cận thị giữa thành thị và nông thôn đang diễn ra rất rõ rệt, phản ánh tác động mạnh mẽ của lối sống công nghiệp và áp lực học tập. Trong khi tỷ lệ cận thị ở nông thôn dao động ở mức 10-15%, thì tại các "siêu đô thị", con số này đã ở mức báo động đỏ.
Dữ liệu khảo sát mới nhất cho thấy tại TP.HCM, tỷ lệ trẻ mắc tật khúc xạ lên tới hơn 75%, trong đó cận thị chiếm gần 53%. Tương tự tại Hà Nội, 51% trẻ mắc tật khúc xạ với tỷ lệ cận thị là 37,5%. Những con số "biết nói" này cho thấy môi trường sống thiếu không gian, ít hoạt động ngoài trời và việc tiếp xúc sớm với thiết bị điện tử đang âm thầm tàn phá thị lực của trẻ em thành phố.
Các chuyên gia cảnh báo, cận thị học đường không chỉ đơn thuần là việc phải đeo kính. Khi tiến triển thành cận thị nặng, trục nhãn cầu dài ra kéo giãn các thành phần quang học, dẫn đến nguy cơ cao mắc các biến chứng gây mù lòa đứng thứ hai thế giới như thoái hóa võng mạc, bong võng mạc, tăng nhãn áp (glaucoma) và đục thủy tinh thể sớm. Bên cạnh đó, trẻ em thị lực kém còn đối mặt với rào cản tâm lý, tự ti trong giao tiếp và hạn chế phát triển thể chất do ngại vận động.
Bước tiến điều trị: Cá nhân hóa và ứng dụng AI
 |
| Dữ liệu khảo sát mới nhất cho thấy tại TP.HCM, tỷ lệ trẻ mắc tật khúc xạ lên tới hơn 75%, trong đó cận thị chiếm gần 53%. Tương tự tại Hà Nội, 51% trẻ mắc tật khúc xạ với tỷ lệ cận thị là 37,5%. |
Trước nhu cầu xóa cận ngày càng cao, nền y học nhãn khoa đã có những bước tiến vượt bậc với sự hỗ trợ của công nghệ. Thạc sĩ - Bác sĩ Đinh Thị Phương Thủy chia sẻ, công nghệ phẫu thuật hiện đại ngày nay đã tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) cho phép cá nhân hóa quy trình điều trị tối đa. Các phương pháp mới giúp giảm thiểu năng lượng laser sử dụng, rút ngắn thời gian phẫu thuật và hạn chế tối đa sự hao hụt mô giác mạc, từ đó giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng và giảm tình trạng khô mắt sau mổ.
Tuy nhiên, các bác sĩ cũng khuyến cáo việc phẫu thuật cần tuân thủ chỉ định nghiêm ngặt. Thông thường, độ tuổi phù hợp là trên 18, khi nhãn cầu đã phát triển ổn định. Bệnh nhân cần được thăm khám chuyên sâu để lựa chọn phương pháp phù hợp: Lasik cho các trường hợp thông thường, hoặc phẫu thuật Phakic (đặt thấu kính nội nhãn) cho người có độ cận cao và giác mạc mỏng.
Đây là giải pháp bảo tồn cấu trúc mắt tối ưu dù chi phí còn khá cao. Bên cạnh các giải pháp kỹ thuật cao, các chương trình cộng đồng như "Triệu đôi mắt sáng" cũng đang đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chi phí phẫu thuật cho những hoàn cảnh khó khăn, lan tỏa thông điệp nhân văn và nâng cao nhận thức cộng đồng.
"Hàng rào" phòng vệ từ lối sống và dinh dưỡng
Dù công nghệ điều trị có hiện đại đến đâu, việc phòng ngừa chủ động vẫn là chìa khóa cốt lõi, đặc biệt với trẻ em. Nguyên nhân gây cận thị có tới 75% đến từ lối sống và môi trường, trong khi yếu tố di truyền chỉ chiếm khoảng 25%. Do đó, phụ huynh cần thiết lập kỷ luật thị giác cho con em mình thông qua quy tắc 20-20-20 (cứ 20 phút nhìn gần thì nhìn xa 6m trong 20 giây) và đảm bảo khoảng cách an toàn với thiết bị điện tử (tương đương 2 bước chân trẻ nhỏ).
Quan trọng hơn, việc tăng cường hoạt động ngoài trời ít nhất 2 giờ mỗi ngày là biện pháp hữu hiệu nhất giúp mắt điều tiết tự nhiên. Đồng thời, một chế độ dinh dưỡng chuyên biệt bổ sung Lutein, Zeaxanthin, Vitamin A từ rau xanh đậm, củ quả đỏ sẽ giúp củng cố "hàng rào" bảo vệ mắt từ bên trong. Sự kết hợp đồng bộ giữa thay đổi thói quen sinh hoạt, dinh dưỡng hợp lý và thăm khám định kỳ chính là chiến lược dài hạn để bảo vệ thế hệ trẻ trước "cơn bão" cận thị đang đổ bộ.
 Tác hại của thuốc lá với mắt |
 Bí quyết vàng 'chặn đứng' lão hóa mắt sớm |
 Nguy hiểm từ thói quen lướt điện thoại trong bóng tối |
