Uống trà xanh sai cách có thể gây hại gan

Nhiều lợi ích vượt trội

TS. Lương y Phùng Tuấn Giang – Chủ tịch Viện Nghiên cứu Phát triển Y dược Cổ truyền Việt Nam – cho biết, trà xanh được chế biến từ lá cây Camellia sinensis chưa qua lên men nên giữ được hàm lượng chất chống oxy hóa cao. Trong đó, hợp chất polyphenol nổi bật là EGCG (epigallocatechin-3-gallate) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ gan.

Trà xanh được chế biến từ lá cây Camellia sinensis chưa qua lên men.

Theo trang y khoa Healthline, dù không phải là thảo dược, nhưng trà xanh và các hợp chất của nó thường được nhắc đến trong các tài liệu y học cổ truyền về phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh về gan.

Một nghiên cứu trên 80 bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu cho thấy, việc sử dụng 500mg chiết xuất trà xanh mỗi ngày trong vòng 3 tháng giúp giảm đáng kể chỉ số men gan ALT và AST – hai chỉ dấu quan trọng cho tổn thương gan.

Không chỉ vậy, nhiều nghiên cứu còn ghi nhận trà xanh có thể giúp ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm như ung thư gan, viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ. Thường xuyên uống trà xanh cũng giúp giảm nguy cơ mắc tim mạch, Alzheimer, loãng xương, các bệnh về mắt và rối loạn chuyển hóa.

Uống quá nhiều – lợi bất cập hại

Dù chứa nhiều hoạt chất có lợi, nhưng trà xanh cũng tiềm ẩn rủi ro nếu sử dụng không đúng cách. Theo TS. Giang, đã có những báo cáo y khoa về các trường hợp tổn thương gan cấp tính, thậm chí suy gan, có liên quan đến việc sử dụng chiết xuất trà xanh liều cao. Cá biệt, một số bệnh nhân phải ghép gan khẩn cấp hoặc tử vong.

Cảnh báo này không phải là không có cơ sở. Một nghiên cứu quy mô lớn tại Mỹ về chiết xuất trà xanh ở phụ nữ sau mãn kinh cho thấy: có tới 6,7% người dùng chiết xuất này bị tăng men gan ALT – cao gấp gần 10 lần nhóm không dùng (0,7%).

Dù không có biểu hiện tổn thương gan rõ rệt, nhưng ở nhóm này, việc ngưng sử dụng chiết xuất trà đã giúp chỉ số men gan nhanh chóng trở lại bình thường.

TS. Giang nhận định, việc tiêu thụ trà xanh liều cao – đặc biệt là dạng chiết xuất – cần được giám sát y tế.

TS. Giang nhận định, việc tiêu thụ trà xanh liều cao – đặc biệt là dạng chiết xuất – cần được giám sát y tế. Uống trà xanh thông thường không gây hại gan, nhưng lạm dụng hoặc dùng sản phẩm không rõ nguồn gốc, bảo quản kém lại có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng..

Liều an toàn theo nghiên cứu là dưới 1,6g chiết xuất/ngày. Liều tối đa dung nạp được báo cáo là 9,9g – tương đương với 24 tách trà. Tuy nhiên, ở mức cao như vậy, người dùng có thể gặp các tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn.

Trà xanh mốc, pha quá lâu – hiểm họa giấu mặt

Không chỉ hàm lượng, chất lượng trà xanh cũng là vấn đề cần đặc biệt lưu ý. Trà để lâu, bị ẩm mốc, bảo quản sai cách có thể sản sinh các độc tố nấm mốc như aflatoxin – một trong những chất gây ung thư mạnh nhất đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp loại. Khi vào cơ thể, aflatoxin được gan chuyển hóa, tạo gánh nặng giải độc lớn, gây tổn thương tế bào gan và làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Đáng lo ngại, độc tính từ nấm mốc không thể nhận biết bằng mắt thường và có thể tích tụ âm thầm trong thời gian dài. "Đây là mối nguy tiềm ẩn mà nhiều người uống trà lâu năm không hề biết", TS. Giang cảnh báo.

Ngoài ra, thói quen pha trà quá lâu cũng không có lợi. Ngâm trà trong nước nóng quá thời gian khuyến cáo (trên 10 phút) khiến các chất như caffeine, tannin và kim loại nặng bị giải phóng nhiều hơn, làm tăng gánh nặng chuyển hóa cho gan. Về lâu dài, điều này có thể dẫn tới viêm gan mãn, gan nhiễm mỡ hoặc rối loạn chức năng gan.

Uống sao cho đúng?

Theo khuyến nghị của TS. Giang, mỗi ngày chỉ nên uống từ 4 – 5 tách trà xanh (khoảng 800 – 1.000ml), tốt nhất là sau bữa ăn 30 – 60 phút để tránh kích thích dạ dày. Khi sử dụng các chế phẩm có chiết xuất trà xanh – đặc biệt là thực phẩm chức năng hay dạng viên – cần tuân thủ đúng liều lượng và có sự tư vấn từ bác sĩ.

Vị chuyên gia này cũng lưu ý, người có bệnh lý về gan hoặc đang dùng thuốc điều trị cần thận trọng khi bổ sung trà xanh vào chế độ ăn uống, để tránh tương tác bất lợi.

Trà xanh dù là loại thức uống truyền thống quen thuộc cũng không nên sử dụng một cách tùy tiện. Lợi ích sức khỏe chỉ phát huy tối đa khi dùng đúng liều, đúng cách, đúng thời điểm. Đừng để “thần dược” hóa “độc dược” chỉ vì chủ quan.

Hạ men gan tự nhiên bằng rau củ

Vải trứng Hưng Yên bội thu, tạo dấu ấn đặc sắc

Giá sầu riêng giảm sâu, nhà vườn lao đao