Làng nghề truyền thống tất bật vào vụ Tết 2026

Miền Tây: đòn bẩy OCOP và bài toán chi phí mùa cao điểm

Làng bánh tráng Thuận Hưng (phường Thuận Hưng). Ảnh:ST

Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, bức tranh sản xuất vụ Tết năm nay thể hiện rõ sự phân hóa giữa các địa phương và từng nhóm sản phẩm. Điểm sáng lớn nhất ghi nhận tại tỉnh Cà Mau, nơi chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đang phát huy hiệu quả rõ rệt trong việc khơi thông đầu ra cho đặc sản địa phương.

Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau, toàn tỉnh hiện đã phát triển được 316 sản phẩm OCOP từ 147 chủ thể. Điểm đáng ghi nhận là tất cả các sản phẩm này đều đáp ứng nghiêm ngặt các yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm, đủ điều kiện để cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường trong và ngoài tỉnh. Riêng trong năm 2025, ngành nông nghiệp địa phương đã triển khai hàng loạt hoạt động xúc tiến thương mại, thành công đưa 104 sản phẩm OCOP thâm nhập vào hệ thống siêu thị trên toàn quốc. Chính sự chuẩn bị kỹ lưỡng về thương hiệu và kênh phân phối này đã giúp các cơ sở sản xuất tại Cà Mau tự tin bước vào vụ Tết.

Điển hình cho sự lạc quan này là Hợp tác xã (HTX) sản xuất ba khía muối do bà Trần Thị Xa làm Giám đốc. Bà Xa cho biết, việc sản phẩm đạt chứng nhận OCOP đã tạo ra lợi thế cạnh tranh rất lớn. Hiện tại, giá ba khía muối dao động từ 130.000 – 150.000 đồng/kg, đặc biệt dòng sản phẩm cao cấp ba khía muối nước mắm ngon có giá lên tới 250.000 đồng/kg. “Ngay từ dịp Tết Dương lịch, HTX đã nhận được nhiều đơn hàng lớn. Đây là tín hiệu rất tích cực, tiếp thêm động lực to lớn cho chúng tôi trong mùa Tết năm nay”, bà Xa phấn khởi chia sẻ.

Không chỉ mặt hàng ba khía, các đặc sản trứ danh khác của Cà Mau như bánh phồng tôm cũng đang bước vào mùa tiêu thụ sôi động. Bà Trương Ngọc Giàu, Giám đốc Công ty TNHH MTV Sản xuất – Thương mại thủy hải sản Ngọc Giàu nhận định, bánh phồng tôm vẫn là mặt hàng chủ lực được người tiêu dùng ưa chuộng làm quà biếu hoặc tiêu dùng dịp Tết. Với mức giá sỉ 180.000 đồng/kg và giá lẻ khoảng 250.000 đồng/kg, sản phẩm được đóng gói đa dạng kích cỡ để phục vụ nhiều phân khúc khách hàng. Bà Giàu cho hay: “Ngoài kênh bán trực tiếp, chúng tôi đang đẩy mạnh bán hàng qua mạng xã hội và ghi nhận hiệu quả khá cao. Hy vọng sức mua năm nay sẽ tăng trưởng tốt để các cơ sở sản xuất có một cái Tết đủ đầy hơn”.

Đáng chú ý, nhiều cơ sở sản xuất tôm khô, cá khô tại Cà Mau cũng cam kết giữ nguyên giá bán trong dịp Tết như một hành động tri ân khách hàng, đồng thời tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho hàng nghìn lao động nông thôn vào dịp cuối năm.

Trái ngược với không khí lạc quan tại Cà Mau, các làng nghề tại Thành phố Cần Thơ lại bước vào vụ Tết với tâm thế thận trọng hơn hẳn. Nguyên nhân cốt lõi đến từ việc chi phí nguyên liệu đầu vào tăng mạnh, trong khi khả năng dự báo sức mua của thị trường còn nhiều ẩn số.

Bà Trần Thị Phượng, chủ vựa khô Dũng Phượng (xã Trần Đề, TP Cần Thơ) cho biết, thay vì sản xuất ồ ạt như mọi năm, cơ sở của bà chỉ tập trung chuẩn bị hàng hóa sát thời điểm Tết Nguyên đán 2026 để tránh rủi ro tồn kho. “Năm nay kinh tế còn nhiều khó khăn, tôi lo nhất là sức mua giảm. Nếu sản xuất nhiều mà bán chậm thì rủi ro rất lớn”, bà Phượng trăn trở. Hiện cơ sở của bà cung cấp các loại đặc sản như khô mực, khô cá đù, khô cá lóc... Riêng mặt hàng khô hắc cấy (cá đuôi đen) cao cấp có giá từ 6 – 6,5 triệu đồng/kg và dự báo còn có thể tăng do sự khan hiếm nguyên liệu.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại làng nghề bánh tráng Thuận Hưng (phường Thuận Hưng). Chị Trần Thị Tiền, đại diện một cơ sở sản xuất tại đây cho biết, giá các nguyên liệu đầu vào như gạo, đường, sữa đều đồng loạt tăng khiến chi phí sản xuất đội lên đáng kể. Tuy nhiên, việc tăng giá bán là bài toán nan giải vì khách hàng đã quen với mức giá cũ. “Chúng tôi chỉ mong bán được số lượng lớn trong dịp Tết để lấy công làm lãi, bù đắp chi phí”, chị Tiền chia sẻ.

Cùng chung nỗi niềm, ông Chương Văn Khanh – chủ cơ sở khô mắm Út Anh (cù lao Tân Lộc, TP Cần Thơ) tiết lộ, dù nguyên liệu đầu vào đã tăng 10 – 15% so với Tết năm ngoái, cơ sở vẫn quyết định kìm giá, giữ nguyên mức bán cũ để giữ chân người tiêu dùng.

Ninh Bình: kỳ công quy trình làm nước mắm Sa Châu vụ tết

Tại xã Giao Hưng (tỉnh Ninh Bình), các cơ sở sản xuất nước mắm Sa Châu đang chạy đua với thời gian để lọc mắm, đóng chai, chuẩn bị nguồn hàng phục vụ Tết Nguyên đán 2026.

Rời miền Tây sông nước, không khí làm việc tại các làng nghề phía Bắc cũng khẩn trương không kém. Tại xã Giao Hưng (tỉnh Ninh Bình), các cơ sở sản xuất nước mắm Sa Châu đang chạy đua với thời gian để lọc mắm, đóng chai, chuẩn bị nguồn hàng phục vụ Tết Nguyên đán 2026.

Làng nghề nước mắm Sa Châu đã có lịch sử hàng trăm năm. Điểm đặc biệt khiến thương hiệu này đứng vững trên thị trường là phương pháp chế biến thủ công truyền thống, hoàn toàn không phụ thuộc vào máy móc công nghiệp. Quy trình làm mắm tại đây nổi tiếng là kỳ công, tỉ mỉ, tạo nên hương vị đậm đà và chất lượng ổn định. Chính nhờ vậy, nước mắm Sa Châu với mức giá dao động từ 30.000 - 120.000 đồng/lít luôn được người tiêu dùng tại nhiều tỉnh thành tin tưởng lựa chọn.

Tại cơ sở của gia đình bà Trịnh Thị Sánh (xã Giao Hưng) – hậu duệ đời thứ tư của nghề làm mắm truyền thống, không khí lao động vô cùng tất bật. Bà Sánh cho biết, trước đây sản phẩm chủ yếu tiêu thụ qua thương lái, nhưng vài năm gần đây, nhờ chủ động quay video quy trình sản xuất đưa lên mạng xã hội, lượng đơn hàng của gia đình đã tăng vọt. Trung bình mỗi năm, gia đình bà cung ứng ra thị trường hàng vạn lít nước mắm. Riêng vụ Tết, do nhu cầu biếu tặng và chế biến thực phẩm tăng cao, xưởng sản xuất của bà đã phải tích trữ sẵn hàng nghìn lít nước mắm cốt từ nhiều tháng trước để đảm bảo nguồn cung.

Cách đó không xa, ông Phạm Văn Hoạt (sinh năm 1954) cũng đang miệt mài bên những chum mắm. Với kinh nghiệm hơn nửa đời người gắn bó với nghề, ông Hoạt chia sẻ bí quyết để tạo ra những giọt nước mắm "nếm một lần là nhớ mãi". Theo ông, quy trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn kéo dài ít nhất 2 năm, bắt đầu ngay từ khâu tuyển chọn nguyên liệu khắt khe.

Cá làm mắm phải được thu mua vào vụ từ tháng 3 đến tháng 5, còn tôm (tép moi) ngon nhất là từ tháng 6 đến tháng 8 âm lịch. Nguyên tắc bất di bất dịch là nguyên liệu phải được đánh bắt và đưa vào ủ ngay trong ngày khi còn tươi rói. Đặc biệt, muối dùng để ủ mắm cũng phải là loại muối Bạch Long (được sản xuất tại xã Giao Bình, tỉnh Ninh Bình – trước đây thuộc vùng Nam Định cũ). Loại muối này được ưa chuộng bởi độ mặn vừa phải và ít tạp chất. Muối sau khi mua về phải được lưu trữ trong kho ít nhất 1 năm để nước “chạt” tự chảy hết, giúp muối giảm vị chát, từ đó tạo nên vị ngọt hậu đặc trưng cho nước mắm thành phẩm.

Quy trình ủ chượp cũng lắm công phu. Ông Hoạt cho biết, tỷ lệ vàng là 1 tấn cá ướp cùng 150kg muối, ủ ròng rã từ 12 tháng trở lên. Trong suốt thời gian này, người thợ phải kiểm tra, lau dọn và đảo chượp hàng ngày. Sau khi ủ đủ ngày tháng, nước mắm cốt được chiết lọc qua vải xô và rổ tre, rồi mang đi phơi nắng, phơi sương từ 7-10 ngày.

Đỉnh cao của nghề làm mắm Sa Châu nằm ở công đoạn “âm nóng” và “âm nguội”. Nước mắm sau khi phơi nắng sẽ được cho vào chum ủ tiếp dưới nắng (âm nóng) ít nhất 6 tháng để dậy mùi thơm. Sau đó, mắm được chuyển vào nhà để nguội tự nhiên (âm nguội), lọc lại lần cuối trước khi đóng chai. Ông Hoạt nhấn mạnh: “Nước mắm Sa Châu không nấu qua lửa nên rất kỵ nước mưa. Dù ngày hay đêm, hễ trời chuyển mưa là cả nhà phải chạy ra che chắn ngay”.

Chính sự chỉn chu, nghiêm ngặt trong từng công đoạn đã giúp các hộ gia đình như ông Hoạt duy trì doanh số bán ra khoảng 9.000 – 10.000 lít mỗi năm. Dù nghề làm mắm vất vả như “chăm con mọn”, thu nhập không giúp làm giàu nhanh chóng, nhưng sự bền bỉ của những người thợ lành nghề tại Ninh Bình đang góp phần gìn giữ hương vị truyền thống, mang đến những giá trị tinh túy cho mâm cơm ngày Tết của người Việt.

Làng nghề chè đổi mới, nâng tầm thương hiệu từ sản xuất hữu cơ

Festival Thu Hà Nội 2025: “Mùa thu ký ức” giao hòa văn hóa và nhịp sống hiện đại