 |
| Đền Công đồng Bắc Lệ tọa lạc trên một ngọn đồi yên tĩnh. Ảnh Bắc Lệ |
Tín ngưỡng cổ xưa với tiềm năng du lịch đặc thù
Nằm trên một ngọn đồi yên tĩnh, bao quanh bởi những cây cổ thụ xanh mát, Đền Công đồng Bắc Lệ không chỉ là di tích lịch sử – văn hóa mà còn là trung tâm tín ngưỡng quan trọng của vùng. Ngôi đền thờ Tam Tòa Thánh Mẫu, Công Đồng Chư Thánh và Chầu Bé Bắc Lệ, là biểu tượng của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ – Tứ phủ, một di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận năm 2016.
Mặc dù chưa có tài liệu chính xác về thời điểm khởi dựng, hai tấm bia cổ trong đền chứng minh nơi đây đã được trùng tu lớn vào cuối thế kỷ XIX, khẳng định giá trị lịch sử lâu đời và tầm quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân địa phương. Hàng năm, lễ hội chính diễn ra vào trung tuần tháng 9 Âm lịch (19–20/9), thu hút hàng chục nghìn du khách, đặc biệt là những người tìm kiếm trải nghiệm tâm linh đậm bản sắc dân gian. Tổng lượng khách ước tính lên đến 800.000 lượt/năm, mang về doanh thu hơn 10 tỷ đồng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển du lịch cộng đồng và du lịch đặc thù tại Lạng Sơn.
Tuy nhiên, lượng khách lớn cũng đặt ra thách thức về quản lý bền vững, bảo tồn cảnh quan và nâng cao dịch vụ, đặc biệt khi phải cân bằng giữa giữ gìn giá trị truyền thống và khai thác thương mại. Biến một di tích tâm linh thành sản phẩm OCOP 4 sao không phải là điều đơn giản. Ông Trương Xuân Hữu – nguyên Trưởng Ban Quản lý Di tích chia sẻ: “Mục tiêu khi tham gia OCOP là phải xây dựng một sản phẩm du lịch đặc thù, đảm bảo nghiêm ngặt các tiêu chí về chất lượng, dịch vụ và môi trường.”
Từ tư duy đó, Ban Quản lý di tích đã xây dựng sản phẩm đặc thù, vừa giữ nguyên giá trị tâm linh vừa khai thác tiềm năng du lịch, biến Đền Bắc Lệ thành điểm đến mang dấu ấn riêng cho Lạng Sơn. Không gian linh thiêng, cảnh quan hài hòa với thiên nhiên và lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa địa phương đã tạo nên trải nghiệm độc đáo cho du khách, đồng thời góp phần nâng tầm danh tiếng du lịch Xứ Lạng.
Danh hiệu OCOP 4 sao không chỉ nâng giá trị di tích mà còn tạo cơ hội phát triển du lịch cộng đồng, khuyến khích người dân tham gia và hưởng lợi trực tiếp từ các hoạt động du lịch. Người dân địa phương nhận thức rõ hơn vai trò của mình trong việc giữ gìn văn hóa, cải thiện dịch vụ và tạo trải nghiệm cho du khách. Nhờ đó, mô hình du lịch tại đền Bắc Lệ hình thành một điểm đến bền vững, đặc sắc, vừa bảo tồn di sản vừa khai thác tiềm năng kinh tế, thu hút du khách trong và ngoài nước, đồng thời nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa truyền thống và du lịch cộng đồng tại Lạng Sơn.
Nâng tầm sản phẩm OCOP từ hạ tầng đến trải nghiệm
 |
| Du khách đến tham quan tìm hiểu về đền Công đồng Bắc Lệ. Ảnh: Tân Thành |
Để đạt danh hiệu OCOP 4 sao, đền Bắc Lệ đã trải qua quá trình “lột xác” toàn diện về hạ tầng và dịch vụ. Ban Quản lý đầu tư nâng cấp bãi đỗ xe rộng 7.000 m², xử lý mặt nền bê tông, cải thiện hệ thống thoát nước, đồng thời kéo mới toàn bộ hệ thống điện, đảm bảo an toàn và cung cấp ánh sáng đầy đủ cho du khách vào ban đêm. Công tác vệ sinh môi trường và bảo đảm an ninh trật tự cũng được tăng cường nghiêm ngặt, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng OCOP, mang lại trải nghiệm an toàn và tiện nghi cho mọi du khách.
Tuy nhiên, phần “cứng” chỉ là bước đầu. Yếu tố quan trọng hơn chính là “phần mềm” – linh hồn của sản phẩm. Ban Quản lý đã chuyên nghiệp hóa câu chuyện sản phẩm, lồng ghép giá trị truyền thống với trải nghiệm du lịch, giúp du khách không chỉ lễ bái mà còn tham quan lễ hội, tìm hiểu sâu về tín ngưỡng thờ Mẫu, trải nghiệm các nghi thức, trò chơi dân gian và không gian văn hóa đậm bản sắc địa phương. Sự kết hợp này tạo ra giá trị độc đáo và khả năng khai thác bền vững, được hội đồng đánh giá cao và quyết định trao danh hiệu OCOP 4 sao.
Ông Lưu Bá Mạc – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lạng Sơn nhấn mạnh: “Năm 2025, Đền Công đồng Bắc Lệ là sản phẩm du lịch đầu tiên của tỉnh Lạng Sơn được xếp hạng OCOP 4 sao. Đây là lợi thế lớn để chính quyền và người dân phát huy những giá trị văn hóa di sản, mở ra hướng đi mới cho du lịch của tỉnh.” Đối với cộng đồng địa phương, danh hiệu OCOP không chỉ là niềm tự hào mà còn là cơ hội nâng cao chất lượng dịch vụ. Bà Lưu Thị Thơm – người bán hàng tại đền chia sẻ: “Chúng tôi rất phấn khởi khi biết đền đã được công nhận OCOP 4 sao. Các gia đình đều bảo nhau phải nâng cao chất lượng phục vụ để giữ sản phẩm OCOP.”
Bên cạnh đó, chiến lược liên kết tour, kết hợp tâm linh – sinh thái – nghỉ dưỡng đang được triển khai, giúp thu hút du khách quanh năm, đồng thời mở ra các gói tour đa dạng, trải nghiệm ẩm thực và homestay cộng đồng. Phản hồi từ du khách cũng rất tích cực. Anh Hoàng Văn Hải (Hải Phòng) chia sẻ: “Tôi đã đi nhiều nơi, nhưng Đền Công đồng Bắc Lệ để lại ấn tượng đặc biệt. Không gian linh thiêng, lễ hội mang đậm bản sắc, người dân nhiệt tình mến khách. Tôi sẽ cùng gia đình trở lại.”
Danh hiệu OCOP 4 sao còn tạo mô hình mẫu cho các điểm du lịch khác ở Lạng Sơn, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch đặc trưng, nâng cao năng lực cạnh tranh. Ông Lưu Bá Mạc cho biết, Lạng Sơn hiện có 15 điểm du lịch có thể xây dựng sản phẩm OCOP, và Sở sẽ đẩy mạnh hỗ trợ tiêu chuẩn OCOP, nhằm phát triển ngành du lịch Xứ Lạng bền vững và chuyên nghiệp.
