Ngày 15/7, đoàn công tác của Ủy ban Kinh tế Quốc hội đã làm việc với UBND tỉnh Ðồng Nai về thực tế triển khai dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư sân bay Long Thành. Chủ tịch tỉnh Ðồng Nai cho biết, tiến độ giải ngân sẽ được thực hiện nhanh chóng.
Sốt ruột vì chậm tiến độ
Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng: “Sân bay Long Thành là dự án đặc biệt quan trọng. Để đảm bảo tiến độ, Quốc hội đã cho phép tách dự án tái định cư là dự án thành phần để được triển khai trước. Tỉnh Đồng Nai đã tích cực triển khai dự án, bổ sung nhân lực để thực hiện dự án. Tuy nhiên, đến nay còn nhiều phần việc phải làm, trong khi thời gian không còn nhiều”. Ông Thanh bày tỏ quan ngại trước và đặt câu hỏi liệu tiến độ có đảm bảo hay không? Lo ngại đó xuất phát từ việc xử lý đối với các trường hợp đất vắng chủ, số người dân chưa nhận tiền còn nhiều; xây dựng hạ tầng xã hội, đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho người dân còn chậm… tiến độ đền bù cho người dân còn nhiều nhưng thời gian theo cam kết còn quá ngắn.
Bà Mai Thị Ánh Tuyết, ĐBQH tỉnh An Giang cho rằng, tiến độ giải ngân rất thấp (được khoảng 10%). Vấn đề đặt ra, với khu vực ưu tiên 1.810 ha thì còn lại trên 530 ha tỉnh chưa phê duyệt phương án bồi thường. Đây là công việc khá lớn. Bà Tuyết nói: “Với thời gian ngắn còn lại, khối lượng công việc nhiều thì có đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình?”.
Ông Hoàng Quang Hàm, thường trực Ủy ban Tài chính- Ngân sách của Quốc hội đưa ra nhận xét: Đến giờ này xem lại thấy tiến độ còn chậm, khó khả thi. Ông Hàm đặt vấn đề: “Tiền không thiếu, nhưng dự án giải ngân chậm thì nguyên nhân vướng mắc từ đâu cần xác định rõ. Ngay cả việc thanh lý cây cao su của Nhà nước vẫn chưa thực hiện xong”.
Lý giải về việc “chậm tiến độ” cũng như việc giải ngân mới đạt khoảng 10%, ông Cao Tiến Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho rằng, tháng 11/2018, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định đầu tư sân bay Long Thành, trong đó giao nhiệm vụ cho tỉnh Đồng Nai thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng với diện tích hơn 5 ngàn ha và thực hiện 5 dự án thành phần khác cùng với công tác đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân.
Như vậy khối lượng công việc mà Chính phủ giao rất lớn, và đây là một trong những dự án có diện tích giải phóng mặt bằng lớn nhất từ trước đến nay mà Đồng Nai phải thực hiện. Tỉnh Đồng Nai xác định đây là trách nhiệm, phải thực hiện bằng được nhiệm vụ được Trung ương giao. Thực tế, quá trình giải phóng mặt bằng của dự án cũng gặp nhiều vướng mắc, gây áp lực rất lớn đối với địa phương. Khi thực hiện kiểm đếm đất đai lại phát sinh rất nhiều trường hợp đất vắng chủ, đến nay vẫn còn khoảng 90 thửa đất đang vắng chủ.
Nói về tiến độ giải ngân, ông Cao Tiến Dũng giãi bày, tổng mức đầu tư của dự án thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành lên đến gần 23 ngàn tỷ đồng. Trong năm đầu tiên thực hiện dự án, chủ yếu chỉ làm những việc liên quan đến hồ sơ đầu tư dự án như thiết kế kỹ thuật, đấu thầu. Các bước này nếu làm nhanh cũng phải mất hơn 1 năm theo quy định về thời gian. Do dự án được duyệt vào tháng 11/2018 nên khi thực hiện bước đấu thầu cũng đã bước sang năm 2019. Đồng Nai sau đó còn phải hoàn thiện hồ sơ 5 dự án thành phần nên việc phê duyệt cũng phải cần có thời gian để thực hiện, chứ không thể làm tắt hay làm thiếu các bước theo quy định.
Công trình xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu Tái định cư Lộc An - Bình Sơn phục vụ dự án sân bay Long Thành đang được gấp rút thi công
Chạy đua với tiến độ
Theo cam kết với Chính phủ, tháng 10/2020, tỉnh Đồng Nai sẽ bàn giao hơn 1,8 ngàn ha đất khu vực ưu tiên giải phóng mặt bằng để chủ đầu tư xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 1. Đến quý 2 năm 2021 sẽ bàn giao toàn bộ mặt bằng của dự án với diện tích hơn 5 ngàn ha cho chủ đầu tư.
Để đạt được kế hoạch này, Đồng Nai phải hoàn thành việc áp giá đền bù đối với toàn bộ diện tích đất cần thu hồi phục vụ dự án xây sân bay Long Thành trong năm 2020 và hoàn thành 2 khu tái định cư để giao đất cho người dân về nơi ở mới.
Theo báo cáo của UBND tỉnh, đối với 1.810 ha khu vực ưu tiên thu hồi (thuộc 5.000 ha) để phục vụ xây sân bay, Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Long Thành đã hoàn tất công tác kiểm đếm 630 ha của các hộ dân. UBND huyện Long Thành đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 269 hồ sơ, diện tích hơn 90 ha với hơn 430 tỷ đồng. 738 hộ còn lại, diện tích 539,5 ha còn lại đang trong quá trình kiểm tra, phê duyệt.
Phần diện tích 1.180 ha của Tổng Công ty cao su Đồng Nai đã được phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ. Tổng Công ty cao su Đồng Nai đã thanh lý xong 170 ha, dự kiến thanh lý và bàn giao 1.010 ha còn lại vào tháng 10/2020.
Riêng khu vực 3.190 ha còn lại trong 5.000 ha, các sở, ngành và huyện Long Thành đang nỗ lực thực hiện giải phóng mặt bằng. Dự kiến phần diện tích của các tổ chức sẽ được hoàn thành giải phóng mặt bằng trong tháng 7/2020 và phần diện tích của các hộ dân sẽ hoàn tất kiểm đếm trong tháng 11.
Về xây dựng hạ tầng khu tái định cư, hiện tại Khu tái định cư Lộc An-Bình Sơn đang triển khai 5 gói thầu ưu tiên (xây tuyến thoát nước và đường giao thông). Tỉnh Bình Dương đang đôn đốc nhà thầu tập trung máy móc, nhân công để thi công đạt tiến độ. Phân khu 3, Khu tái định cư Bình Sơn đang được các sở ngành nghiên cứu, trình phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi. Sau khi rà soát, điều chỉnh Khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn, nếu đủ chỗ bố trí cho các hộ dân diện giải tỏa trong 5.000 ha xây dựng sân bay thì sẽ không đầu tư hạ tầng khu này, nhằm tiết kiệm ngân sách.
Báo cáo với đoàn công tác Quốc hội, ông Đặng Minh Đức, Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường Đồng Nai cho biết, đến nay dự án giải ngân được hơn 1.800 tỷ đồng. Trong 6 tháng cuối năm, Đồng Nai sẽ nỗ lực để hoàn tất giải phóng mặt bằng, bàn giao 1.810 ha khu vực ưu tiên và tiếp tục kiểm đếm, bồi thường khu vực còn lại để bàn giao mặt bằng trong quý 2 năm 2021.
Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến của Thủ tướng về giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành (Ðồng Nai). Theo đó, Thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh Ðồng Nai thực hiện sớm công tác giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành; giải ngân hết 23.000 tỷ đồng theo đúng quy định của pháp luật.
