| Hàng Việt khai thác EVFTA, mở rộng thị trường xuất khẩu Hàng Việt tiến vào Campuchia: 94 doanh nghiệp tạo làn sóng mới Quy tắc xuất xứ – "Tấm hộ chiếu vàng" giúp hàng Việt vươn xa |
 |
| Các sản phẩm đặc sản như trái cây có khả năng được xem xét giảm thuế đối ứng. |
Thuế đối ứng tạo động lực mới cho hàng hóa Việt
Mỹ đang xem xét danh mục hàng Việt Nam được hưởng thuế đối ứng 0%. Đây là điểm nổi bật trong Tuyên bố chung Việt - Mỹ công bố ngày 26.10, mở ra cơ hội giảm thuế cho hàng Việt hiện chịu mức 20%. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh miễn thuế nhập khẩu cho 45 nhóm hàng, bao gồm các sản phẩm Mỹ không thể trồng trọt, khai thác hoặc sản xuất trong nước, cũng như những mặt hàng không đủ đáp ứng nhu cầu nội địa. Graphite tự nhiên, nam châm neodymium, đèn LED… cũng nằm trong diện này.
Theo ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, mức thuế cà phê Việt Nam vào Mỹ từng là 0%, nhưng sau khi Mỹ áp thuế đối ứng 20%, ngành này chịu ảnh hưởng đáng kể. Với tuyên bố chung mới, ông kỳ vọng cà phê và tiêu Việt có thể trở lại mức 0%.
Ông Nam cho rằng với nông sản, lợi thế cạnh tranh chủ yếu đến từ thuế suất. Việt Nam hiện là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, nên dù tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ còn nhỏ, thị trường này vẫn được xem là chiến lược. “Dù chỉ chiếm phần nhỏ trong tổng giá trị 1,5 tỉ USD xuất khẩu năm 2024, Intimex vẫn coi Mỹ là thị trường trọng điểm,” ông nói.
TS Nguyễn Quốc Việt, Trường Đại học Kinh tế – ĐHQG Hà Nội, nhận định nông sản và thủy sản là nhóm có khả năng được Mỹ ưu tiên giảm thuế đầu tiên. Đây là các lĩnh vực Mỹ thúc đẩy mở cửa thị trường tại châu Á, trong đó có Việt Nam. Nếu Việt Nam thể hiện minh bạch về xuất xứ, truy xuất nguồn gốc và giảm thuế nhập khẩu với hàng Mỹ, nhóm nông sản Việt có thể được xem xét áp thuế 0%.
Cùng với nông nghiệp, công nghệ cao – đặc biệt trong ngành bán dẫn, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) – cũng là lĩnh vực tiềm năng hưởng lợi. Việc Việt Nam mở cửa hợp tác với doanh nghiệp công nghệ Mỹ không chỉ giúp thu hút đầu tư mà còn thúc đẩy chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực. Nếu được hưởng thuế 0%, đây sẽ là cú hích giúp Việt Nam tham gia sâu hơn chuỗi giá trị toàn cầu.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cũng cho rằng các mặt hàng nông, thủy sản sản xuất 100% trong nước, như dừa, sầu riêng, có khả năng được xem xét giảm thuế. Ông kỳ vọng mức giảm xuống 10%, tương đương các nước Nam Mỹ, dù để đạt 0% sẽ khó hơn. 9 tháng đầu năm, rau quả Việt xuất khẩu sang Mỹ đạt 407 triệu USD, tăng 60%, song vẫn khiêm tốn so với quy mô nhập khẩu 45 - 50 tỉ USD/năm của Mỹ. Chi phí logistics cao và công nghệ bảo quản hạn chế vẫn là điểm yếu của nông sản Việt.
Tăng năng lực nội tại để đón cơ hội giảm thuế
 |
| Thủy hải sản hy vọng được phía Mỹ xem xét ưu tiên đầu tiên để áp thuế suất 0%. |
Theo ông Đỗ Hà Nam, Việt Nam là nhà xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới với giá thành thấp, giúp sản phẩm Việt có lợi thế ở phân khúc cà phê hòa tan và pha trộn. Nếu được giảm thuế, đây sẽ là “đòn bẩy kép” cho nông sản Việt.
Ở lĩnh vực dệt may, ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may – Thời trang TP.HCM, cho rằng Mỹ không có ngành sản xuất nội địa nên việc giảm thuế cho hàng dệt may Việt sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên. Tuy nhiên, ông cảnh báo cần kiểm soát chặt gian lận xuất xứ để tránh nguy cơ bị điều tra hoặc tăng thuế trở lại.
TS Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta, nhấn mạnh nhóm nông - thủy sản, đặc biệt là tôm, có nhiều khả năng được giảm thuế. Mỹ chủ yếu nuôi tôm hùm đất, còn Việt Nam có lợi thế ở tôm sú và tôm thẻ nuôi hoàn toàn trong nước. Nếu được giảm thuế, ngành tôm Việt có thể mở rộng thị phần, nhất là khi đối thủ như Ấn Độ chịu thuế cao hơn, còn Ecuador yếu về chế biến.
TS Nguyễn Quốc Việt cho rằng việc Mỹ công bố mức thuế đối ứng 20% giúp doanh nghiệp Việt chủ động hơn trong chiến lược xuất khẩu, thay vì trông chờ ưu đãi. Từ đây, doanh nghiệp cần tập trung nâng cao giá trị nội địa, chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa thị trường. Quy chế “đối tác tương đồng” mà Mỹ đang xem xét sẽ là cơ hội, nhưng Việt Nam cần thể hiện rõ thiện chí mở cửa thị trường bằng việc giảm hoặc xóa thuế nhập khẩu với hàng Mỹ.
Theo Cục Hải quan, 9 tháng năm 2025, Việt Nam nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ đạt 13,6 tỉ USD, tăng 23,6% so với cùng kỳ. Trong đó, máy vi tính, điện tử và linh kiện chiếm hơn 4 tỉ USD, máy móc thiết bị đạt 915 triệu USD, chất dẻo nguyên liệu tăng 46%. Đặc biệt, nhập khẩu bông từ Mỹ đạt 1,1 tỉ USD (650.000 tấn), tăng 84,2%, đưa Mỹ thành nhà cung cấp bông lớn nhất của Việt Nam.
GS-TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh doanh – Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, nhận định Việt Nam không bị bất lợi so với các nước khác về mức thuế đối ứng. Đây là tín hiệu tích cực, thể hiện Mỹ đánh giá cao thiện chí của Việt Nam khi gia tăng nhập khẩu hàng hóa Mỹ, gồm các hợp đồng mua máy bay và nông sản trị giá hàng tỉ USD.
Tuy vậy, ông Vinh lưu ý, tuyên bố chung vẫn khẳng định Mỹ duy trì thuế 20%, chỉ xem xét giảm với một số nhóm hàng, đồng thời hai bên cam kết xử lý rào cản phi thuế quan như sở hữu trí tuệ và xuất xứ hàng hóa trung chuyển. Ông khuyến nghị Bộ Công Thương cần mở rộng danh mục nhóm hàng hưởng ưu đãi, còn doanh nghiệp phải đổi mới công nghệ, nâng cao quản trị và xây dựng thương hiệu riêng để tận dụng cơ hội cạnh tranh toàn cầu.
