| Xuất khẩu nông sản: Thương hiệu Việt tự tin tiến tới kỷ lục mới Xuất khẩu tăng tốc – Hành trình hướng tới kỷ lục mới Xuất khẩu cà phê lập kỷ lục, chinh phục thị trường quốc tế |
 |
| Nhờ quy tắc xuất xứ yêu cầu chỉ 40% giá trị gia tăng tại Việt Nam, ngành da giày duy trì tăng trưởng ổn định, bù đắp cho sự sụt giảm tại các thị trường khác. |
Thách thức về tiêu chuẩn và quy tắc xuất xứ
Sau nhiều năm áp dụng EVFTA, các doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng tốt các ưu đãi từ hiệp định, nhất là trong ngành da giày và thủy sản. Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso), cho biết, EU chiếm khoảng 24-26% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành da giày. Nhờ quy tắc xuất xứ yêu cầu chỉ 40% giá trị gia tăng tại Việt Nam, ngành da giày duy trì tăng trưởng ổn định, bù đắp cho sự sụt giảm tại các thị trường khác.
Tuy nhiên, EU đang đưa ra hàng loạt đạo luật và tiêu chuẩn mới liên quan đến thẩm định chuỗi cung ứng và báo cáo bền vững. Những yêu cầu kỹ thuật này là thách thức lớn đối với doanh nghiệp, nhất là những đơn vị chưa đủ năng lực công nghệ để đáp ứng các sản phẩm đặc thù như giày chống thấm, giày bảo hộ hay sản phẩm từ da thuộc. Bà Xuân nhấn mạnh, nếu doanh nghiệp không chuẩn bị nội lực và cập nhật thông tin kịp thời, việc xuất khẩu sang EU sẽ gặp khó khăn.
Đối với ngành thủy sản, ông Ngô Minh Phương, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Việt Trường, chia sẻ trước khi EVFTA có hiệu lực, thuế suất xuất khẩu từ 6-22% khiến kim ngạch không cao. Sau khi EVFTA được thực thi, kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 200%. Tuy nhiên, việc đáp ứng quy tắc xuất xứ và tiêu chuẩn kỹ thuật vẫn là yếu tố quyết định. Công ty Việt Trường phải thu mua nguyên liệu, truy xuất nguồn gốc và đạt chứng nhận xuất xứ để đảm bảo đủ điều kiện xuất khẩu, đồng thời phát triển chiến lược xanh và đáp ứng chứng chỉ Carbon theo xu thế tiêu dùng hiện nay.
Theo bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), nhận thức của doanh nghiệp về quy tắc xuất xứ đã được nâng cao nhờ tập huấn, đào tạo và hướng dẫn về cơ chế, chính sách. Việc sử dụng giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) đang tăng dần, góp phần đảm bảo quyền lợi và ưu đãi thuế quan từ EVFTA. Bên cạnh đó, một số ngành khác như dệt may, nông sản cũng đang dần tiếp cận các tiêu chuẩn kỹ thuật mới của EU. Điều này cho thấy, dù EVFTA mở ra cơ hội lớn về thuế quan, nhưng việc nâng cao năng lực công nghệ, quản trị chuỗi cung ứng và bền vững vẫn là thách thức chung đối với tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu.
Giải pháp nâng cao năng lực và tuân thủ quy tắc
 |
| Nhiều ngành hàng tận dụng và đáp ứng quy tắc xuất xứ trong EVFTA đẩy mạnh xuất khẩu vào EU. |
Để gia tăng tỷ lệ doanh nghiệp đáp ứng quy tắc xuất xứ, Bộ Công Thương đang triển khai đồng bộ các giải pháp hỗ trợ. Trước hết, cơ quan này xây dựng cơ chế và chính sách minh bạch về xuất xứ hàng hóa, chú trọng các quy định phòng chống gian lận xuất xứ. Hướng dẫn địa phương cấp C/O đúng quy định, đảm bảo hàng hóa xuất khẩu đi thị trường FTA, đồng thời tổ chức tập huấn, đào tạo trực tiếp đến từng doanh nghiệp để hướng dẫn thực hiện quy tắc xuất xứ một cách chính xác.
Bộ Công Thương cũng phối hợp với cơ quan hải quan các nước nhập khẩu để đảm bảo chỉ hàng hóa có xuất xứ mới được hưởng ưu đãi thuế quan, đồng thời có biện pháp xử lý đối với hàng hóa vi phạm. Quá trình tham vấn quy trình sản xuất trong đàm phán FTA và các cam kết quốc tế cũng giúp doanh nghiệp định hướng sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, thân thiện môi trường và yêu cầu bền vững. Những nỗ lực này tạo điều kiện cho doanh nghiệp tận dụng hiệu quả EVFTA, tăng trưởng bền vững tại EU.
Với sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý và doanh nghiệp, ngành da giày, thủy sản và các ngành xuất khẩu chủ lực khác sẽ tiếp tục khai thác lợi thế về thuế quan và quy tắc xuất xứ, duy trì đà tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Việc đáp ứng tốt quy tắc xuất xứ không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp về kim ngạch, mà còn giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện công nghệ, mở rộng chuỗi cung ứng xanh và bền vững. Đây chính là nền tảng để các ngành xuất khẩu chủ lực phát triển ổn định, đồng thời tạo sức hút đối với các nhà đầu tư và đối tác nước ngoài, đảm bảo lợi thế cạnh tranh lâu dài trên thị trường EU và các thị trường FTA khác.
Ngoài ra, sự kết hợp giữa chiến lược xanh, chứng chỉ Carbon và các giải pháp quản trị xuất xứ sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam không chỉ đáp ứng yêu cầu EU mà còn hướng tới các thị trường FTA khác. Việc này không chỉ tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu, tạo niềm tin với khách hàng quốc tế. Sau 5 năm thực thi EVFTA, doanh nghiệp Việt Nam đang dần thích nghi với các yêu cầu kỹ thuật, tăng cường năng lực nội lực và tối ưu hóa quy trình xuất khẩu. Sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ, đào tạo, và định hướng chiến lược xanh sẽ giúp Việt Nam khai thác tối đa lợi thế của EVFTA, nâng cao kim ngạch xuất khẩu và phát triển thương mại bền vững với EU.
