Cây mơ lông mọc dại hoặc được trồng làm hàng rào ở các vùng quê Việt Nam |
Lá mơ hay còn được gọi là mơ tròn, dây mơ lông, mơ tam thể, mơ leo, lá thúi địch … thuộc họ cà phê và có tên khoa học là Paederia tomentosa. Cây lá mơ có đặc điểm hình thái khá dễ nhận biết, cây thuộc dạng thân leo và khá thích hợp phát triển đối với điều kiện thời tiết khí hậu nước ta. Khi chúng ta vỏ nát thân cây thường sẽ thấy xuất hiện mùi thối khá khó chịu.
Lá mơ lông có hình trứng, một đầu nhọn, mọc đối xứng. Phía mặt trên lá cây có màu xanh, phía dưới có màu tím nhạt, phía giữa của lá có 1 đường gân to nổi rõ và toàn bộ lá được bao phủ bởi lớp lông mịn. Hoa thường có hình dạng loa kèn, mọc trên ngọn hay thành nhiều chùm tại vị trí nách lá. Hoa lá mơ màu trắng, gồm 6 cánh, giữa hoa màu tím nhạt.
Trước đây, cây mơ lông mọc đầy ở các vùng quê, hầu như nhà nào cũng có một giàn cây này làm hàng rào, thậm chí nó còn mọc hoang ở các lùm cây, bụi cỏ... Vì loài cây này rất dễ mọc, ít sâu bệnh và không mất công chăm sóc nên rất rẻ và hầu như không bao giờ phải dùng đến phân bón hay bất kỳ loại thuốc kích thích nào như các loại rau khác.
Hồi đó, lá mơ lông ít ai ngó ngàng, chủ yếu dùng làm thuốc, nhưng giờ đây nó trở thành một loại rau gia vị không thể thiếu trong món thịt chó, hoặc có thể xào, nấu canh, băm nhỏ trộn với trứng gà nướng trên lá chuối hoặc rán dầu rất thơm ngon, hấp dẫn.
Lá mơ lông ăn sống hay nấu chín đều có vị riêng |
Bà Hoài (ở Đồng Tiến, Hòa Bình) cho biết giàn mơ lông ở hàng rào bà đã trồng từ lâu với mục đích làm đẹp và phục vụ cho gia đình. Thế nhưng, mấy năm nay loại lá này mang lại giá trị kinh tế. Vì thế, giàn mơ lông rợp lá còn giúp bà Hoài mang về thu nhập từ 2-3 triệu đồng/tháng.
"Loại lá này chủ yếu là bán cho các thương lại và nhập cho quá nhậu để làm gia vị trong các món ăn. Mơ lông hái vào, đóng gói trong túi zip và bán sỉ với giá 40.000 đồng/kg. Có những thời điểm lá mơ được mua với giá lên tới 60.000 đồng/kg", bà Hoài kể.
Không chỉ bà Hoài, giờ đây nhiều người dân cũng "hái ra tiền" nhờ loại cây này. Chị Lan Hương (ở Ba Vì, Hà Nội) chia sẻ: "Mơ lông phát triển rất nhanh, sức sống khỏe nên không cần chăm sóc cầu kỳ, chỉ sợ vào mùa mưa gây ngập và một số loại côn trùng tấn công gây hư lá và thối gốc.
Cây mơ sau khi trồng khoảng vài tháng là có thể thu lá. So với các loại rau khác thì mơ lông cho nguồn thu ổn định. Tới đây tôi sẽ trồng thêm vài khóm để bán".
Theo khảo sát, ở chợ và cửa hàng rau sạch, hay trên sàn thương mại điện tử, lá mơ lông được đóng gói và bán với giá từ 80.000-10.000 đồng/kg. Thậm chí, có nơi còn bán với giá lên tới 150.000 đồng/kg.
Lá mơ đúc trứng |
Theo y học cổ truyền, mơ lông có vị đắng mát. Tác dụng kiện tỳ, hóa thấp thanh nhiệt, sát trùng, tiêu viêm, hoá đàm, khu phong.
Theo Sách Dược tính chỉ nam, lá mơ lông: Vị ngọt bùi, hơi cay không độc, công hiệu bổ được hư lao, bổ trung ích khí, ích tinh, sát trùng, ích vị, bền chắc ruột già. Công dụng: Chữa chứng đau bụng đi ngoài rất hay, dùng nước cốt bôi đắp chỗ sưng đau, hoặc chỗ sâu bọ cắn đều tốt.
Ngoài ra, mơ lông còn hỗ trợ chữa chứng kiết lỵ, đi ngoài ra máu mủ, các chứng trẻ em cam tích, bụng đầy tiêu hóa kém, viêm gan, viêm ruột, phong thấp, đau khớp, ho đàm, viêm phế quản, dùng dưới dạng hái lá ăn sống hoặc ăn kèm thịt cá, thái nhỏ đúc trứng gà ăn.
Kinh nghiệm cho thấy ăn lá mơ ích tỳ thận, chữa chứng mập phì, bụng lớn, tiểu không tự chủ, lưng gối yếu, sinh lý yếu, các chứng do tỳ thận khí hư, ứ trệ.