| Ấn Độ nới xuất khẩu gạo: Giá lúa gạo Việt Nam bị ảnh hưởng ra sao? Tăng sức cạnh tranh cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam Giá lúa gạo giảm sâu, nông dân lo mất Tết, Bộ Công Thương đề xuất giải pháp gì? |
 |
| Giá gạo xuất khẩu đã chạm đáy và quay trở lại chu kỳ tăng? |
Gạo 5% tấm của Việt Nam nhích nhẹ
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, gạo 5% tấm của Việt Nam tuần qua được chào báo với mức giá là 393 USD/tấn, nhích nhẹ so với giá của tuần trước, chấm dứt chuỗi giảm giá kéo dài 11 tuần qua.
Một thương nhân ở tỉnh An Giang chia sẻ, nhu cầu đang tăng trở lại khi các nhà chế biến và xuất khẩu tăng cường mua gạo từ các hộ nông dân. Tuy nhiên, nguồn cung cũng đang tăng lên vì hiện là giai đoạn thu hoạch vụ Đông Xuân.
Tại Ấn Độ, giá gạo xuất khẩu của nước này trong tuần đã giảm xuống mức thấp nhất của 20 tháng trong tuần này, do nhu cầu yếu và lượng hàng tồn kho dồi dào. Cụ thể, gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ được chào bán ở mức 413-420 đô la/tấn, mức thấp nhất kể từ cuối tháng 6-2023. Còn gạo trắng 5% tấm được giao dịch ở mức 395-405 đô la/tấn.
Tại Thái Lan, thị trường gạo có phần trầm lắng hơn do người mua trì hoãn mua vào. Hiện giá gạo 5% tấm của Thái Lan đang dao động quanh mức 415-420 đô la/tấn, không thay đổi nhiều so với mức giá 420 đô la/tấn của tuần trước.
Theo báo cáo “Thương mại và Thị trường Thế giới” (World Market & Trade) của Bộ Nông nghiệp Mỹ, Ấn Độ vẫn sẽ là nước xuất khẩu gạo số 1 trong năm nay, với dự báo là 22,5 triệu tấn, tăng 26,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Còn Thái Lan, Việt Nam và Pakistan lượng gạo xuất khẩu có thể sẽ giảm trong năm nay.
Trước thông tin giá gạo xuất khẩu tăng, ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Intimex Group cho biết, diễn biến thị trường đầu ra của gạo chưa có gì mới, xu hướng giá gạo xuất khẩu tăng chưa chắc chắn.
Theo ông Đỗ Hà Nam, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng rớt giá gạo xuất khẩu hiện nay là do Ấn Độ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo sau 2 năm siết chặt. Nguồn cung tăng do Ấn Độ quay lại thị trường. Điều này khiến nguồn cung trên thị trường quốc tế gia tăng, tạo áp lực cạnh tranh cho các nước xuất khẩu khác, trong đó có Việt Nam. Khi thị trường cung tăng, cầu giảm thì họ sẽ sử dụng áp lực này để tạo áp lực lên người bán.
Trong khi đó, nhu cầu nhập gạo của các thị trường lớn như Philippines, Indonesia cũng đang giảm sút, khi các nước này đã tích lũy đủ dự trữ trong năm 2024 và chờ giá giảm thêm trước khi tái nhập khẩu.
Một lý do nữa là Việt Nam đang vào vụ thu hoạch lúa gạo lớn nhất trong năm – vụ Đông Xuân. Vụ thu hoạch Đông Xuân đã bắt đầu và dự kiến sẽ đạt đỉnh vào tháng tới. Mới bắt đầu vụ mà giá lúa gạo trong nước cũng như giá gạo xuất khẩu đã giảm như thế này, nếu không sớm có giải pháp thì chúng tôi lo ngại giá còn giảm nữa. Do đó, phía Hiệp hội Lương thực Việt Nam mong sớm có những giải pháp từ cơ quan chức năng.
Cần làm gì để chặn đà giảm giá gạo hiện nay?
 |
| Ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Intimex Group. |
Về giải pháp bền vững, nâng cao giá trị cho gạo xuất khẩu, ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhấn mạnh tới việc bảo đảm chất lượng gạo và xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam.
Cùng với đó, ở giai đoạn này, doanh nghiệp xuất khẩu cần có sự hỗ trợ về vốn của các ngân hàng để mua gạo dự trữ. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cần hoàn thuế xuất khẩu sớm để tạo điều kiện cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Với vai trò quản lý nhà nước, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ đẩy mạnh triển khai các giải pháp xúc tiến xuất khẩu gạo để đẩy mạnh xuất khẩu mặt hàng này.
Để thúc đẩy xuất khẩu gạo trong năm 2025, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho thị trường, tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mang lại; linh hoạt tổ chức, triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại; khai thác các thị trường ngách với chủng loại gạo thơm, gạo chất lượng cao mà ta đã thâm nhập được trong các năm vừa qua là Liên minh châu Âu, Hàn Quốc, Hoa Kỳ... Đồng thời, Bộ sẽ tăng cường công tác thông tin thị trường; chủ động biện pháp ứng phó khi có diễn biến bất thường, thúc đẩy xuất khẩu gạo.
Bộ Công Thương cũng đề nghị hiệp hội, thương nhân cần tuân thủ các quy định của pháp luật trong hoạt động tiêu thụ gạo trong và ngoài nước, đặc biệt đối với việc bảo đảm đầy đủ các chứng từ, hồ sơ truy xuất nguồn gốc đầy đủ trong quá trình từ thu mua đến chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu, bảo đảm không gian lận thương mại, giữ gìn hình ảnh thương hiệu, uy tín của gạo Việt Nam. Tăng cường giám sát, quản lý chặt chẽ chất lượng gạo xuất khẩu theo yêu cầu của thị trường nhập khẩu, đặc biệt lưu ý các vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm do các thị trường nhập khẩu ngày càng siết chặt.
Còn ông Đỗ Hà Nam cho rằng, việc giá lúa gạo trong nước cũng như giá gạo xuất khẩu giảm là quy luật của thị trường. Về phía Hiệp hội Lương thực Việt Nam cũng sẽ rất khó để đưa ra những yêu cầu hay đề nghị gì vì đây là quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp.
Hiện nay, giá lúa đang diễn ra thực trạng đáng buồn khi đầu ra hạn chế, giá từ khoảng 8.000 - 9.000 đồng/kg rớt xuống còn 6.000 đồng/kg nhưng không bán nổi. Trong khi đó, nông dân trồng lúa nhiều người đang nghèo, không có khả năng trữ gạo nên không thể kìm hãm tình trạng giá rớt.
Do đó, phía Hiệp hội Lương thực Việt Nam mong muốn có chính sách về tạm trữ lúa gạo.
Giống như cà phê trước đây, khi giá xuống quá thấp, nhà nước triển khai chính sách tạm trữ cà phê đã giúp nông dân tiêu thụ được cà phê với giá cao, ổn định sản xuất, đồng thời tạo áp lực trên thị trường để nâng giá cà phê robusta, tăng kim ngạch xuất khẩu cho cà phê Việt Nam cũng như giúp ngành cà phê Việt Nam phát huy được thế mạnh của mình và phát triển bền vững. Chính sách thu mua tạm trữ cà phê đã giúp cho nông dân và doanh nghiệp đều có lợi.
Đồng thời, Hiệp hội đề xuất ngân hàng cũng cần tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tiếp cận được vốn, có khả năng trữ hàng, từ đó chủ động hơn về giá hàng hóa. Việc linh hoạt của ngân hàng trong cho vay sẽ thúc đẩy phát triển cho nông dân, doanh nghiệp liên quan đến nông sản.
Trong bối cảnh các doanh nghiệp trong ngành chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí là doanh nghiệp siêu nhỏ. Khả năng tiếp cận vốn còn có nhiều hạn chế. Do đó, cần có chính sách ưu tiên cho người dân và doanh nghiệp uy tín khi cho vay, đặc biệt liên quan đến thế chấp bằng tài sản. Thay vì để người dân vay nóng bên ngoài, ngân hàng tạo thuận lợi hơn để cho nông dân vay tiền. Đẩy mạnh hoạt động cho vay bằng cách chấp nhận việc thế chấp tiền, hàng hoá, hợp đồng… miễn đánh giá được độ uy tín cho các bên vay.
Hiện, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng đang rất lo lắng. Do đó, Hiệp hội Lương thực Việt Nam mong muốn các Bộ, ban, ngành chức năng sớm có cuộc họp để bàn giải pháp với các doanh nghiệp trong ngành để kiểm soát giá cũng như vực dậy giá lúa, gạo xuất khẩu hiện nay.
