 |
| Khai thác mật ong khoái rất nguy hiểm nên phải đòi hỏi kinh nghiệm và kỹ thuật rất khó khăn. |
Một trong những cao thủ săn ong khoái là anh Trịnh Hoài Nam, trú tại Phú Thọ. Những nơi hiểm trở loài ong khoái lựa chọn làm tổ cũng không thể cản bước cao thủ săn ong rừng này. Đánh đổi những nguy hiểm là niềm vui chiến thắng, có những chuyến đi không chỉ thu về hàng chục triệu đồng mà đó còn là sự trải nghiệm ít có công việc nào có thể đem lại.
Với kinh nghiệm của dân săn ong rừng chuyên nghiệp, Phạm Hoài Nam cho biết, vào thời điểm sau Tết, các loài hoa bắt đầu nở rộ cũng là lúc từng đàn ong rừng kéo nhau về làm tổ, luyện mật. Trong đó, loại ong cho mật ngon nhất, nhiều nhất là mật ong khoái.
 |
| Ong khoái làm tổ ở ngọn cây cao hoặc ở vách đá rất hiểm trở. |
 |
| Để lấy được tổ ong này, nhóm thợ săn ong phải dùng thang dây đã chuẩn bị trước. |
Sau nhiều năm kinh nghiệm trong việc khai thác mật ong khoái khắp từ Bắc vào Nam theo từng mùa ong làm mật, anh Nam cho biết, ong khoái thường làm tổ trong rừng già, ở vị trí rất cao. Khi thì cheo leo trên vách đá, khi lại lơ lửng ở ngọn cây và chỉ làm thành một tổ trông như cái yếm, treo lủng lẳng ở trên cao.
“Có những ngày, để lấy được mật ong rừng, tôi phải vượt qua đồi núi, đến những con dốc chênh vênh, một bên là vách núi cao, một bên là vực thẳm để kiếm mật. Biết là công việc nguy hiểm nhưng được sống cuộc sống tự do, gần gũi với thiên nhiên cũng rất thú vị nên càng đi càng ham”, anh Nam nói.
Từng vào Nam, ra Bắc, len lỏi khắp các cánh rừng để kiếm mật ong khoái, lần này, anh Trịnh Hoài Nam và anh Hà Văn Luật (Phú Thọ) lại “hành quân” lên Tây Bắc để tìm ong cùng 2 người bạn là Lò Văn Năm và Lò Văn Mạnh.
 |
| Tổ ong to hơn người với hàng vạn con ong thợ bám dày đặc, đen sì, nằm lưng chừng vách núi. |
Anh Nam cho hay, từ tháng 3 đến tháng 7 là mùa ong khoái, loại ong rừng cho mật ngon nhất. Chúng còn được gọi là ong mật khổng lồ của Đông Nam Á. Chúng thường làm tổ lộ thiên ở những nơi cao và khó tiếp cận như các cành cây, ngọn cây hay vách đá hiểm trở.
Hành trang không thể thiếu của mỗi thợ săn ong rừng đó là dao, gạo, bật lửa, quần áo bảo hộ và ống nhòm. Họ đi đến các cánh rừng già, theo dấu ong uống nước ở suối để tìm tổ ong mật.
“Nhiều khi chúng tôi đi cả tuần trời, ở luôn trong rừng để kiếm ong. Gạo mang đi cho vào ống nứa rồi nấu, lặn suối bắt cá làm thức ăn. Vất vả nhưng có những trải nghiệm thú vị mà ít công việc nào có được”, anh Nam chia sẻ.
 |
| Thợ ong nhẹ nhàng gạt bỏ ong thợ ra khỏi tổ, để lộ ra lớp sáp ong chứa đầy mật ngọt. |
Sau cả tiếng di chuyển bằng xe máy, có đoạn đường nhỏ chỉ vừa bánh xe di chuyển, anh Nam cùng “đồng đội” tiếp tục để xe dưới chân núi, đi bộ hơn 1 tiếng để tiếp cận tổ ong khoái nằm ở lưng chừng vách núi cao 50 mét.
“Nếu tính từ đỉnh vách đá xuống tới đất thì khoảng 50 mét nhưng tổ ong này lại ở lưng chừng, cách mặt đất khoảng 25 mét. Chúng tôi phải leo lên khoảng 30 mét rồi thả thang dây leo xuống để cắt ong”, anh Nam nói.
Theo anh Nam, ong khoái là loại ong cực kỳ hung dữ và thường tấn công theo bầy đàn. Mỗi tổ ong có thể lên tới 10 vạn con ong thợ bám đen sì với vũ khí chính là chiếc ngòi dài 3mm, có thể xuyên qua quần áo của con người hay lớp lông dài của loài gấu.
Nếu bị ong khoái đốt với số lượng lớn và không được cứu chữa kịp thời, nạn nhân có thể tử vong do suy gan, suy thận cấp và nhiễm trùng máu. Vì vậy, từng cử chỉ, động tác của thợ săn ong phải thật sự khéo léo. Nếu phát hiện kẻ thù, hàng ngàn con ong sẽ tạo thành ma trận, lao lên cao rồi lao xuống như lốc xoáy, tấn công dữ dội.
 |
| Thợ săn ong khai thác mật ong khoái làm tổ trên cây. |
Một người cẩn thận dùng lá cây, buộc vào 1 chiếc sào dài để sát tổ ong, tạo khói để dụ ong bay ra khỏi tổ; người khác mặc đồ bảo hộ leo thang dây xuống tiếp cận tổ ong rồi cẩn thận dùng dao cắt từng góc tổ, cho vào thùng nhựa; người còn lại làm ròng rọc để “vận chuyển” thùng đựng mật và sáp ong từ vách đá xuống.
“Mọi động tác đều phải thật cẩn trọng vì đây là vách đá cực kỳ nguy hiểm. Nhiều người nhìn thấy tổ ong này còn không dám lấy, quay về vì nếu không có dụng cụ, kỹ thuật và kinh nghiệm, chỉ cần sơ xuất một chút có thể ảnh hưởng đến tính mạng”, anh Nam phân tích.
 |
| Những tổ ong khổng lồ trên cây, nặng từ 15-30kg/tổ. |
Anh Nam cho biết, tổ ong này nặng khoảng 15kg. Nếu bán cả tổ, giá tại cửa rừng từ 250-350 nghìn đồng/kg. Nếu vắt mật bán, mỗi lít mật sẽ được từ 500-550 nghìn đồng/lít. Tính ra, tổ ong này thu về được hàng triệu đồng.
“Đó là giá tại cửa rừng, còn nếu sang tay các thương lái, đến người tiêu dùng thì giá lên tới cả triệu đồng/lít. Mật ong khoái ngon nên khai thác đến đâu được thương lái mua hết đến đó”, anh Nam cho hay.
Một cuộc săn ong khác cũng không kém phần rùng rợn là anh và 5 người bạn của mình đã có một chuyến bội thu khi tiếp cận được một cây đa trong rừng già với hơn 20 tổ ong khoái.
“Cây đa này anh em “ăn ong” ở khu vực Sơn La biết nhưng địa hình nguy hiểm nên họ không dám lấy. Tôi cùng 5 anh em khác trang bị đầy đủ đồ bảo hộ lên, lấy 8 tổ đã được hơn 1 tạ mật mang về”, anh Nam kể.
 |
| Cây đa cổ thụ trong rừng già với hàng chục tổ ong khoái. |
Để lấy được mật, nhóm anh Nam phải dậy từ 5 giờ sáng, di chuyển bằng xe máy đến bìa rừng, sau đó lại đi bộ hơn một giờ đồng hồ mới đến địa điểm lấy mật. Vừa bắt vừa nghỉ suốt một ngày trời mới xong.
“Chúng tôi đi từ 5 giờ sáng, 7 giờ sáng đến nơi. Sau khi nghiên cứu địa hình, bàn bạc kỹ thuật lấy sao cho an toàn nhất thì đúng 8 giờ, 2 trong số 6 anh em lên cây, người còn lại ở phía dưới tiếp nước và đồ dùng. Sau 8 tiếng liên tục trên cây, chúng tôi thu được 8 trong số 20 tổ, được hơn 1 tạ mật”, anh Nam kể.
 |
| Thợ săn ong vui mừng khi thu hoạch thành công tổ ong "khổng lồ", nặng 15kg. |
Cũng trong chuyến này, nhóm anh Nam tiếp cận được một cây đa có 12 tổ ong khoái, thu được 80 lít mật. Với giá bán 550-650 nghìn đồng/lít, chuyến đi rừng này mỗi người có thể thu được hàng chục triệu đồng.
Mật ong rừng được ví như báu vật thiên nhiên ban tặng, trong đó mật ong khoái được đặc biệt ưa chuộng. Bởi thế, ong khoái luôn cuốn hút những thợ săn ong. Ngoài giá trị kinh tế từ mật ong khoái, hàng trình săn ong cũng đầy thách thức và tạo nên nhưng trải nghiệm đáng nhớ. Với những người săn ong, việc đối mặt với nguy hiểm là chuyện thường tình và họ coi đó như cái giá của cuộc mưu sinh./.
