Vì sao ba năm liền Lý Sơn mất mùa "vàng trắng", đầu tư tiền triệu thu về tiền trăm?

Tỏi Lý Sơn mất mùa, chất lượng kém nên bán giá thấp.

"Vương quốc tỏi" mất mùa, người dân trắng tay

Thời điểm này, nông dân huyện Lý Sơn đang vào giai đoạn cuối thu hoạch tỏi vụ Đông - Xuân. Chưa năm nào, "vương quốc tỏi" lại bị mất mùa nặng như năm nay. 3 năm liên tục, cây tỏi giảm sản lượng. Địa phương đang nỗ lực tìm hướng gỡ khó cho nông dân.

Mấy chục năm trồng tỏi nhưng chưa năm nào ông Trần Hùng, thôn Đông An Vĩnh, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi rơi vào cảnh khó khăn như năm nay. Vụ Đông - Xuân 2022-2023, gia đình ông trồng 3 sào tỏi. Chi phí cả giống, phân bón, công chăm sóc mỗi sào gần 30 triệu đồng. Sau gần 6 tháng trồng, chăm sóc, đến kỳ thu hoạch, gia đình chỉ thu về được mấy chục kg tỏi mỗi sào.

Nguyên nhân tỏi mất mùa, theo ông Hùng là do năm nay gặp mưa gió nhiều, sâu rầy gây hư hại nên tỏi mất mùa, có người mất trắng. Gia đình ông cố giữ lại một ít để giống trồng vụ sau.

Ba năm liên tục, tỏi Lý Sơn mất mùa người trồng tỏi trắng tay.

Thời tiết liên tục mưa rét, sâu bệnh gây hại khiến cây tỏi kém phát triển, chất lượng củ giảm sút. Tỏi mất mùa liên tiếp, không khí mua bán cũng ít nhộn nhịp hơn mọi năm.

Bà Đặng Thị Vân, thôn Đông An Vĩnh cho biết, mấy năm trước, mỗi sào trồng tỏi bà con thu hoạch từ 500 đến 700 kg tỏi nhưng năm nay giảm 70% đến 90% năng suất: “Năm nay so với mọi năm giá tỏi bình thường. Sản lượng giảm nhiều nên nhà nông không đủ trang trải”.

Theo nhiều nông dân trồng tỏi ở Lý Sơn, đầu vụ cây tỏi sinh trưởng phát triển rất tốt. Tuy nhiên, trước Tết Nguyên đán 2023, đúng giai đoạn tỏi tạo củ thì xuất hiện thời tiết thất thường, mưa gió, nhiệt độ xuống thấp kéo dài đã gây ra mầm bệnh, khiến cây tỏi không phát triển được củ, nhiều ruộng tỏi bị bung củ và thối thân.

Đã 3 năm rồi, nông dân huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi liên tục mất mùa tỏi. Sản lượng giảm, giá bán cũng không cao nên nông dân càng gặp khó trong cuộc sống.

Thời tiết bất thuận và sâu bệnh khiến "vương quốc tỏi" ba năm liền thất thu.

Giải pháp nâng tầm đặc sản tỏi Lý Sơn

Theo ông Đặng Tấn Thành, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, tỏi là cây trồng chủ lực ở Lý Sơn, với diện tích canh tác 320ha nhưng những năm gần đây, tỏi liên tục mất mùa khiến nông dân gặp rất nhiều khó khăn.

"Thời tiết không ủng hộ, thêm vào đó, việc canh tác truyền thống của người dân cũng gặp nhiều khó khăn khi xuất hiện sâu bệnh tấn công. Huyện đã báo cáo Chi cục bảo vệ thực vật để có giải pháp hỗ trợ cho nông dân trong những mùa vụ sắp tới"- ông Thành cho biết.

Vụ tỏi Đông Xuân 2022-2023 mất mùa 90% khiến người trồng tỏi ở Lý Sơn thiệt hại nặng.

Huyện đảo Lý Sơn có khoảng 320 ha đất trồng tỏi. Tỏi Lý Sơn được trồng trên nham thạch núi lửa phong hóa và cát trắng nên có hương vị rất thơm ngon. Năm 2017, tỏi Lý Sơn được đưa vào danh sách "Top 10 sản phẩm quà tặng nổi tiếng" của tổ chức Kỷ lục Việt Nam. Ngày 29.6.2020, Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã cấp giấy chứng nhận "Chỉ dẫn địa lý tỏi Lý Sơn". Tuy nhiên, nông dân Lý Sơn hiện vẫn còn bấp bênh với loại cây trồng đặc sản này.

Chưa năm nào sản lượng tỏi Lý Sơn sụt giảm, chất lượng cũng kém do củ nhỏ như năm nay.

Theo bà Phạm Thị Hương, Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, địa phương đang định hướng giảm dần diện tích trồng hành tỏi; gắn sản xuất, chế biến tỏi Lý Sơn với phát triển du lịch, ổn định thu nhập cho nông dân.

“Từ cây tỏi chế biến ra nhiều sản phẩm khác có giá trị cao hơn. Người dân sẽ có sự thay đổi, diện tích còn lại sẽ trồng những loại hoa màu khác phù hợp hơn, giảm bớt phụ thuộc vào thời tiết. Huyện cũng nghiên cứu nhiều mô hình, ứng dụng khoa học kỹ thuật để người dân luân phiên chuyển đổi cây trồng phù hợp, phục vụ cho sản phẩm du lịch. Người dân Lý Sơn hướng sản xuất nông nghiệp gắn với phát triển du lịch thì sẽ có cuộc sống tốt hơn”, bà Phạm Thị Hương cho biết thêm.