 |
Khoai sâm hay còn được gọi là sâm đất, thường mọc hoang ở những nơi ẩm ướt, vườn nhà, trong rừng. Loại khoai này là đặc sản vô cùng nổi tiếng và đặc trưng ở Lào Cai. Từ xa xưa, người ta đã dùng lá sâm đất để nấu canh giải độc, giải nhiệt. Trong Đông Y, khoai sâm được dùng để chữa bệnh và hỗ trợ sức khỏe do có nhiều chất dinh dưỡng và thanh mát
Củ sâm đất có ruột bên trong màu vàng nhạt, mọng nước, thơm nhẹ và mùi thơm hơi giống nhân sâm. Mùa thu hoạch của khoai sâm là từ tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Nhờ vị ngọt nhẹ tự nhiên, sự mọng nước, thanh mát mà khoai sâm được nhiều người yêu thích và tìm mua.
Cây khoai sâm mới được du nhập vào Việt Nam mới đây từ những năm 1990, hiện nay được trồng nhiều nhất ở các vùng núi phía Bắc, nơi vùng cao không khí lạnh như là Y Tý, Lào Cai, Sa Pa, Hòa Bình, vv….Ngoài ra, hiện nay cây sâm đất cũng được nhiều người dân trồng thử nghiệm tại Lâm Đồng, Đà Lạt và một số nơi có không khí lạnh.
 |
Củ khoai sâm thường trồng từ 1-3 năm mới có thể thu hoạch được, thường thì sẽ thu hoạch vào khoảng tháng 10 tới tháng 12 dương lịch hàng năm. Củ sâm đất sau khi thu hái sẽ loại bỏ phần rễ con, rửa sạch, để ráo nước là có thể bảo quản được. Củ Sâm đất có thể bảo quản được từ 2-3 tháng, càng để lâu thì lượng nước trong củ sâm đất sẽ ngót bớt nước và sẽ ngọt hơn.
Lá của cây sâm đất có thể hái quanh năm. Lá của cây sâm đất tươi có thể xào chay với tỏi ăn rất ngon.
 |
Theo đông y ghi chép của đông y thì củ sâm đất thường có vị ngọt thanh, mát, nó được mô tả như là một sự pha trộn dịch vị giữa một quả táo tươi và dưa hấu. Có tác dụng rất tốt trong việc giúp lợi tiểu tiện, nhuận tràng, long đờm, giảm đau và giảm sưng trong viêm khớp. Ngoài ra nó còn có công dụng trong việc giải nhiệt cơ thể, mát gan và hỗ trợ chữa cao huyết áp, ghẻ lở, thúc đẩy nhanh liền sẹo. Dân gian thường lấy củ sâm đất ngâm rượu uống; củ ăn sống giúp giải nhiệt cơ thể, làm mát gan.
 |
Công dụng của củ sâm đất
Củ khoai sâm có tác dụng chính là hỗ trợ chữa bệnh tiểu đường và hỗ trợ chữa bệnh cao huyết áp. Giúp giải nhiệt cơ thể, làm mát gan và hỗ trợ giúp chữa trị bệnh ngoài da như ghẻ lở, thúc đẩy làm liền sẹo nhanh chóng.
Củ sâm đất trong việc hỗ trợ giải độc gan
Theo các nghiên cứu đã chỉ ra, thành phần dược chất có trong củ sâm đất có công dụng hỗ trợ tốt cho gan nếu sử dụng đều đặn hàng ngày. Nó có thể hỗ trợ giải độc gan và loại bỏ các chất độc hại tích tụ trong gan, đồng thời nó còn hỗ trợ bảo vệ gan khỏi những tác nhân độc hại gây ảnh hưởng đến gan như là rượu bia, đồ ăn dầu mỡ, vv… Ngoài ra việc uống hoặc ăn sâm đất thường xuyên cũng là một trong những cách hữu hiệu giúp mát gan, thanh nhiệt cơ thể và có thể loại bỏ được tình trạng mụn nhọt, nóng trong gây bứt rứt, tiểu rắt, tiểu buốt.
Củ sâm đất trong việc hỗ trợ giảm cân
Ngoài công dụng hỗ trợ tốt cho gan, khoai sâm cũng còn có công dụng nổi bật đó chính là hỗ trợ giảm cân, ngăn ngừa béo phì. Tại vì khi ăn khoai sâm sẽ tạo cho bạn cảm giác mau no, dễ ăn, từ đó sẽ hỗ trợ làm tăng nhu động ruột, thúc đẩy nhanh quá trình bài tiết và hỗ trợ loại bỏ mỡ thừa ra ngoài. Ngoài ra khi ăn khoai sâm và kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý, tập luyện thể dục thể thao thường xuyên sẽ giữ dáng cho bạn rất hiệu quả.
 |
Một số bài thuốc chữa bệnh từ củ Khoai Sâm
Ở Việt Nam, người dân thường sử dụng sâm đất kết hợp với những dược liệu quý khác để chữa bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc từ sâm đất bạn có thể dễ dàng áp dụng:
Hỗ trợ điều trị bệnh táo bón
Sử dụng khoảng 30g lá sâm đất, thêm 30g vừng đen đã rang chín, 30g lá vông bánh tẻ, 20g lá thiên lý và cuối cùng là 20g củ đinh lăng. Tất cả những nguyên liệu trên đem đi sơ chế và nấu thành canh để ăn hàng ngày. Hiệu quả sẽ giảm táo bón sau khoảng 3 ngày.
Hỗ trợ điều trị chứng tiểu tiện nhiều
Chuẩn bị nguyên liệu chính đó là 60g sâm đất và 50g rễ cây kim anh. Đem 2 thành phần này đi sơ chế và cho vào nồi nước sắc với 500ml nước. Tiếp tục sắc cho đến khi lượng nước trong nồi còn khoảng 150ml nước thì có thể dừng và tắt bếp. Để có hiệu quả tốt thì cần sử dụng liên tục trong vòng khoảng 5 ngày và mỗi ngày nên chia làm 2 lần uống.
 |
Bài thuốc giúp bổ huyết
Bài thuốc này sử dụng rất dễ dàng bằng cách sử dụng khoảng 40 đến 80g khoai sâm, chế biến sạch sẽ và nấu chung với nước, uống hàng ngày để giúp khí huyết lưu thông tốt hơn.
Bài thuốc hỗ trợ điều trị mệt mỏi, choáng váng, chóng mặt
Trong bài thuốc này chúng ta cần sử dụng cả phần rễ và phần thân của cây sâm đất với liều lượng khoảng 16g. Tất cả đem đun chung với 250ml và để uống trong ngày. Mỗi ngày sử dụng 1 thang thuốc và để giảm các triệu chứng như mệt mỏi, choáng váng, chóng mặt thì nên duy trì sử dụng trong khoảng 1 tuần.
Sử dụng Khoai Sâm để hỗ trợ chữa kiết lỵ
Cần chuẩn bị khoảng 100g cỏ sữa cùng với 100g lá sâm đất tươi, tất cả đem đun chung với 400ml nước, đun cho đến khi lượng nước trong nồi còn sấp xỉ còn khoảng 100ml thì dừng đun. Sử dụng nước thuốc làm 2 lần/ ngày, uống thường xuyên để có hiệu quả tốt. Ngoài ra, khi người bệnh có những dấu hiệu như đi ngoài nhiều lần, thì nên thêm vào bài thuốc này khoảng 20g cỏ nhọ nồi để tăng hiệu quả.
Hỗ trợ điều trị sỏi thận
Sử dụng khoai sâm đem phơi khô và mang đi tán thành bột mịn. Sử dụng bột khoai sâm khoảng 10g đã tán mịn trộn chung với 1 lít nước sôi để nguôi. Sử dụng nước thay trà hàng ngày.
Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Chuẩn bị nguyên liệu gồm có 75g sâm đất tươi (tương đương khoảng 25g sâm đất khô), đem đi sắc với nước để uống hàng ngày. Sử dụng theo liệu trình, mỗi đợt điều trị kéo dài khoảng 1 tháng thì sẽ thấy mức đường huyết trong cơ thể dần ổn định hơn.
 |
Khoai Sâm hỗ trợ trị mụn nhọt
Khác với những vị thuốc khác, lần này chúng ta sử dụng phần hạt của cây sâm đất, đem ngâm chung với nước. Đợi một lúc nó sẽ tạo ra một hỗn hợp keo dính và việc của bạn cần làm là sử dụng hỗn hợp đó đắp lên chỗ có mụn nhọt của bạn là được.
Bài thuốc chữa cao huyết áp
Sử dụng 12g phần hoa sâm đất tươi hoặc có thể sử dụng hoa khô, đem chúng đi sắc với nước. Sử dụng nước sắc hoa sâm đất hàng ngày sẽ có công dụng giúp hỗ trợ điều hòa huyết áp và có thể hạn chế tối đa tình trạng huyết áp tăng đột ngột.
Giải nhiệt cơ thể và làm mát gan
Đây có lẽ là bài thuốc dễ dàng sử dụng và chế biến nhất, chúng ta chỉ cần lấy phần lá sâm đất đem nấu canh ăn hàng ngày sẽ giúp thanh nhiệt cơ thể và giải độc gan rất tốt.
 |
Cách sử dụng củ sâm đất
Củ sâm đất có thể chế biến thành nhiều món khác nhau, vừa ngon, dễ ăn lại mang nhiều công dụng.
Ăn sống trực tiếp
Sâm đất có thể ăn sống trực tiếp bằng cách gọt bỏ phần vỏ, ăn phần lõi vàng. Khoai sâm khi ăn sống có vị ngọt thanh mát, củ mọng nước, giòn. Khi ăn giống như ăn hoa quả bình thường hoặc có thể sử dụng củ khoai sâm để làm các món như nộm, hoặc cuốn.
Nấu chín
Củ khoai sâm sau khi gọt bỏ vỏ, có thể thái mỏng ra và xào cùng với những loạt thịt như thịt bò, lợn hoặc cũng có thể sử dụng khoai sâm để nấu canh xương, nhúng lẩu. Không chỉ vậy, một trong những món được nhiều người ưa thích đó là củ khoai sâm hầm xương.
Ngâm rượu
Đây cũng là cách mà nhiều người áp dụng vì nó dễ làm, đơn giản mà hiệu quả lại cao. Bạn chỉ cần thực hiện theo công thức sau:
Sử dụng sâm đất đã gọt bỏ vỏ, rửa sạch và để ráo nước. Tiếp sau đó bỏ củ sâm đất vào bình thủy tinh và đổ từ từ rượu vào bình, sao cho lượng rượu vừa ngập lượng khoai sâm. Thời gian ngâm có thể từ 3-4 tháng thì có thể sử dụng được.
Ngoài việc ăn sống hoặc nấu chín, thì củ khoai sâm cũng có thể sử dụng bằng cách đun sôi lấy nước uống thanh lọc cơ thể, ép lấy nước và phần bã có thể đắp mặt nạ.
 |
Những lưu ý khi sử dụng
Mặc dù củ khoai sâm rất tốt cho cơ thể, thế nhưng người sử dụng cần chú ý đến liều lượng khi sử dụng.
Ngoài ra, không nên sử dụng khoai sâm cho phụ nữ mang thai.
Khi ăn khoai sâm có thể dẫn đến hơi đau bụng đối với những người có hệ tiêu hóa kém, chính vì vậy nên làm ấm cơ thể bằng cách ăn 1 vài lát gừng trước khi ăn khoai sâm.
Không tự ý áp dụng những bài thuốc kết hợp cùng củ sâm đất mà hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc đông y.
