Hồi tháng 4 vừa qua, UBND tỉnh Thái Bình đã ra Quyết định 731 về việc xác định vị trí, quy mô diện tích, ranh giới khu rừng đặc dụng tại ba xã ven biển Nam Phú, Nam Hưng và Nam Thịnh thuộc huyện Tiền Hải.
Theo Quyết định 731, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải được xác định là nằm ngoài đê biển thuộc ba xã Nam Phú, Nam Hưng, Nam Thịnh của huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Theo đó, phía Bắc, phía Nam và phía Đông giáp Quy hoạch Khu đô thị, dịch vụ, nghỉ dưỡng, sân golf Cồn Vành - Cồn Thủ, phía Tây giáp Quy hoạch Khu nuôi trồng thủy hải sản công nghệ cao. Với ranh giới này, Khu bảo tồn chỉ còn 1.320 ha, gồm phần đất có rừng ngập mặn là 632 ha, diện tích đất chưa có rừng là 688 ha.
 |
| Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải nhìn từ trên cao trước nguy cơ bị xóa sổ |
Trước đó, ngày 26/9/2014, tại Quyết định 2159, UBND tỉnh Thái Bình xác định Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải có diện tích 12.500 ha, bao gồm diện tích rừng ngập mặn, đất bãi bồi và đất ngập nước. Như vậy, quy mô diện tích khu bảo tồn mà Thái Bình điều chỉnh đã sụt giảm khoảng 90%, từ 12.500ha xuống còn 1.320ha. Quyết định mới của tỉnh Thái Bình cũng thu hẹp đáng kể diện tích rừng đặc dụng của Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải.
Một trong những căn cứ để UBND tỉnh Thái Bình ban hành quyết định 731 (thu hẹp diện tích Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải) là để phù hợp với quyết định 1486 do Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ký ngày 28/10/2019, phê duyệt quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Thái Bình đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050.
Theo quy hoạch này, khu kinh tế Thái Bình có quy mô trên 30.583ha, gồm 30 xã, một thị trấn của 2 huyện Tiền Hải và Thái Thụy, trong đó phần phía Đông giáp Biển Đông hơn 50km, phía Bắc giáp thành phố Hải Phòng qua sông Hóa, phía Nam và Tây Nam giáp với Nam Định qua sông Hồng, phía Tây giáp các xã còn lại của huyện Thái Thụy và Tiền Hải.
UBND tỉnh Thái Bình xác định sau khi giảm về quy mô diện tích thì Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải sẽ được "bao quanh" bởi các dự án kinh tế trọng điểm của tỉnh. Cụ thể, khu vực phía bắc, nam và đông của khu bảo tồn sẽ tiếp giáp với quy hoạch khu đô thị, dịch vụ, nghỉ dưỡng, sân golf Cồn Vành - Cồn Thủ, phía tây giáp quy hoạch khu nuôi trồng thủy hải sản công nghệ cao.
Trong đó, khu đô thị, dịch vụ, nghỉ dưỡng sân golf Cồn Vành - Cồn Thủ có quy mô 3.348ha đã được UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt đồ án quy hoạch phân khu xây dựng 1/2.000. Dự án này có quy mô dân số khoảng 34.600 người, với năm phân khu chức năng gồm: sân golf, casino và khách sạn nghỉ dưỡng 5 sao, khu du lịch sinh thái - tâm linh, công viên vui chơi giải trí cảm giác mạnh, khu đô thị du lịch sinh thái.
Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải có vai trò vô cùng quan trọng
Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải là một trong hai vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng, được UNESCO công nhận vào ngày 2/12/2004. Đây là nơi lưu giữ những giá trị sinh học đa dạng, phong phú với 215 loài chim, trong đó có gần 160 loài chim di cư, hơn 50 loài chim nước, nhiều loài quý hiếm được ghi trong sách đỏ thế giới. Đây là sân chim quan trọng không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với thế giới nhờ hệ động thực vật đáy phong phú.
Theo Quyết định 2159, Khu bảo tồn có chức năng bảo tồn môi trường, sinh cảnh và quần thể sinh vật vùng cửa sông Ba Lạt. Bảo tồn sinh cảnh tự nhiên tiêu biểu, độc đáo của hệ sinh thái đất ngập nước, tạo điều kiện thuận lợi cho các tập đoàn chim nước sinh sống hoặc dừng chân trên đường di cư hằng năm. Khu bảo tồn cũng có vai trò phòng hộ ven biển và cửa sông, đảm bảo an ninh, môi trường và sự phát triển bền vững của tỉnh cũng như khu vực. Làm hiện trường nghiên cứu khoa học phục vụ nhu cầu nghiên cứu trong nước và quốc tế. Nuôi trồng thực nghiệm, bảo tồn các loài gene quý hiếm, giáo dục môi trường và tổ chức du lịch sinh thái.
 |
| Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải - một trong hai vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng. |
Theo ông Trịnh Lê Nguyên - Giám đốc Trung tâm Con người và Thiên nhiên cho biết: Với việc giảm gần 90% quy mô khu bảo tồn, UBND tỉnh Thái Bình có thể đã đặt dấu chấm hết cho Khu Dự trữ sinh quyển (DTSQ) châu thổ sông Hồng.
Cụ thể, khung pháp lý của Mạng lưới Toàn cầu các Khu DTSQ Thế giới quy định, các khu DTSQ cần đáp ứng 7 tiêu chí, trong đó tiêu chí thứ 4 và thứ 5 là có diện tích đủ lớn để thực hiện ba chức năng gồm bảo tồn, phát triển và hỗ trợ cũng như được phân vùng cụ thể nhằm thực hiện ba chức năng (gồm vùng lõi, vùng đệm, vùng chuyển tiếp).
Khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải giảm gần 90% diện tích ảnh hưởng tới việc đáp ứng các tiêu chí của Khu DTSQ châu thổ sông Hồng đã được UNESCO công nhận. Khu DTSQ này cần trình Báo cáo đánh giá định kỳ 10 năm lần thứ 2 lên Ban Thư ký Chương trình Con người và Sinh quyển (MAB) thuộc tổ chức UNESCO trước ngày 30/9/2024.
Ông Nguyên cho biết thêm: Trên cơ sở báo cáo đánh giá định kỳ, Hội đồng Điều phối Liên Chính phủ Chương trình Con người và Sinh quyển (MAB ICC) sẽ quyết định Khu DTSQ có tiếp tục đáp ứng các tiêu chí và đảm bảo các chức năng hay không. Nếu không đáp ứng, MAB ICC sẽ có khuyến nghị tới chính phủ và Ban Quản lý Khu DTSQ, đưa vào danh sách đề nghị rút danh hiệu.
TS Nguyễn Mạnh Hà - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên và Phát triển (CCD) cũng cho biết: Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải không chỉ là Khu bảo tồn duy nhất của tỉnh Thái Bình và là 1/2 Khu bảo tồn đất ngập nước vùng châu thổ sông Hồng. Đây còn là vùng phòng hộ xung yếu cho cửa sông Hồng là vành đai bảo vệ cho vựa lúa quan trọng thứ 2 của Việt Nam chính là Thái Bình. Việc xóa sổ khu bảo tồn này sẽ gây ra hệ lụy cực lớn cho môi trường và an sinh.
