 |
| Những tác phẩm chậu hoa đẹp lung linh nhờ vào kỹ thuật gọt củ thủy tiên của người thợ. |
Thủy tiên đẹp hay không phụ thuộc vào kỹ thuật gọt
Gắn bó với công việc gọt củ thủy tiên từ năm 2000, trước dịp Tết Nguyên đán từ 15 đến 20 ngày, anh Ngô Văn Quyền (Q.Tây Hồ, TP.Hà Nội) lại tất bật chuẩn bị gọt củ hoa thuỷ tiên phục vụ khách hàng.
Thủy tiên giống họ hành nên nếu để phát triển tự nhiên cả lá và hoa sẽ mọc thẳng, lá mọc cao che lấp hoa. Việc gọt tỉa củ sẽ tạo ra chậu hoa thuỷ tiên có hình dáng đẹp, nghệ thuật và có thể điều chỉnh cho hoa ra đúng thời điểm mong muốn.
Nếu ngày xưa, thú chơi này chỉ dành cho những nhà giàu có ở khu vực phố cổ thì hiện nay nó đã dần trở thành một thú chơi bình dân với chi phí không quá đắt đỏ. Có những lớp học bài bản từ những người có tay nghề cao, chuyên nghiệp cũng có những lớp học miễn phí qua những video hướng dẫn trên mạng, trong những hội nhóm chơi thủy tiên.
Là thợ gọt hoa thủy tiên có tay nghề, anh Quyền cho biết, chơi hoa thủy tiên cần sự tỉ mỉ nhất là quá trình gọt củ. Sau khi nhập của thủy tiên về sẽ tiến hành vệ sinh củ thuỷ tiên và thả vào nước một ngày trước khi ngâm trấu. Sau khi dâm vào trấu hai hôm, thấy có rễ rồi nhấc lên bắt đầu gọt. Tuỳ theo thời tiết nóng lạnh, người gọt sẽ để lại bao nhiêu lớp bẹ ở bên trong và có biện pháp kích thích ra hoa riêng.
Điều đặc biệt khi gọt của thỷ tiên, theo anh Quyền là phải tránh chạm vào hoa. Khi chạm mạnh sẽ dẫn đến việc bông hoa đấy không nở được nữa. Trong quá trình bổ đầu, nếu mình bổ không cẩn thận, chém hết vào bao hoa sẽ dẫn đến việc hoa bị hỏng. Sau khi gọt không cần chăm sóc tỉ mỉ, hàng ngày cần cọ củ, thay nước, đổ nước ra nước vào là xong. Đồng thời, chỉ cần chăm chỉ cọ rửa một ngày cho củ thuỷ tiên sạch.
 |
| Từ những củ khô sần, xù xì…, qua quá trình gọt tỉa tỉ mỉ của người thợ đã trở thành những lọ hoa thủy tiên rực rỡ, đầy tính nghệ thuật. |
Ngày lạnh thì không cần thay, muốn hoa thủy tiên nở nhanh thì sẽ thay nước nhiều, nở chậm thì thay nước ít. Những người mới gọt hoa thuỷ tiên cần lưu ý cách vệ sinh đáy củ. Ở trong đấy có nhiều đất, cạo không hết lớp đất sẽ gây ảnh hưởng, rễ có thể bị hỏng, thối.
"Như tôi gọt quen rồi có thể mở 2, 3 lớp là chuyện bình thường nhưng người mới nên mở từng lớp một, sẽ không bị vào bao hoa nhiều", anh Ngô Văn Quyền cho biết.
Gọt hoa thủy tiên không dành cho ‘tay mơ’
Anh Quyền cho biết, củ hoa thuỷ tiên được nhập từ Phúc Kiến, Trung Quốc. Để có bình hoa thuỷ tiên đẹp cần lựa chọn củ kỹ càng, nhiều tay thì hoa sẽ nhiều và to. Tuỳ thuộc vào yêu cầu của khách hàng và số nụ hoa, giá bình hoa thuỷ tiên sẽ dao động từ 500.000 đến hơn 1 triệu đồng. Vì kỹ thuật gọt củ hoa thủy tiên yêu khá khó nên không có nhiều thợ gọt lành nghề như anh Quyền. Để hoa bán được giá thì củ cần được gọt tỉa tỉ mỉ trước. Như vậy hoa thủy tiên mới nở nhiều và dài ngày được.
 |
| Để có bình hoa thuỷ tiên đẹp cần lựa chọn củ kỹ càng, nhiều tay thì hoa sẽ nhiều và to. |
Về dáng hoa, anh Quyền cho biết có hai kiểu là dáng thẳng cơ bản và dáng nghệ thuật. Dáng nghệ thuật sẽ yêu cầu người thợ sự tỉ mỉ và chăm chút hơn. Thủy tiên là loài hoa mang vẻ đẹp quý phái, có mùi hương tinh tế. Người xưa quan niệm hoa thuỷ tiên nở vào đúng mùng 1 sẽ đem lại may mắn và tài lộc. Cứ mỗi dịp tết đến, khách hàng lại tìm kiếm và đặt mua hoa thuỷ tiên vì mong muốn điều tốt đẹp tới gia đình.
Chơi loại hoa này khá cầu kỳ, cần nhiều công đoạn khác nhau từ lựa củ, gọt hoa đến dưỡng và chăm uốn để có một bát hoa đẹp hài hòa cả rễ, lá và hoa. Tương truyền, nếu hoa nở đúng vào giao thừa sẽ đem đến cho gia đình sự may mắn cả năm.
 |
| Mỗi bình hoa thuỷ tiên lại mang một nét đẹp riêng, gói ghém cả tâm tư người cắt tỉa, chăm sóc. |
Chơi hoa thủy tiên là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Hà thành mỗi dịp Tết đến. Đây là một thú chơi lâu đời, tinh tế và công phu. Những bát hoa thủy tiên thường xuất hiện ở những vị trí trang trọng trong các nhà quyền quý ngày xưa vào dịp Tết. Từ những củ khô sần, xù xì… Qua quá trình gọt tỉa tỉ mỉ của người thợ đã trở thành những lọ hoa rực rỡ, như một tác phẩm nghệ thuật./.
