| Cây cơm cháy - Món quà quý giá từ thiên nhiên Cây tần bì - Món quà quý giá từ thiên nhiên Bất ngờ, lá gói bánh chưng cũng là loại dược liệu để chữa bệnh |
Đặc điểm của cây mò hoa trắng
Mò hoa trắng có tên gọi khác là Bạch đồng nữ, Mò trắng, Bấn trắng, Lẹo trắng, Mấn trắng, Mò mâm xôi. Tên khoa học là Clerodendron fragrans Vent, thuộc họ Cỏ roi ngựa (Verbenaceae).
 |
Cây bụi, cao 0,5 - 1,5 m. Cành non gần như vuông, có lông tơ mịn màu trắng ngà; cành già gần như nhẵn, màu xanh nâu.
Lá đơn, mọc đối, phiến lá hình trứng hoặc gần hình tim, rộng 8 - 20 cm; chóp lá nhọn, gốc lá hơi lõm hình tim, mép xẻ răng cưa đều; mặt trên nháp, màu xanh xám; mặt dưới có lông tơ và có tuyến gần cuống; gân bên 4 - 5 đôi, 3 gân gốc; cuống lá dài 3 - 10 cm, có lông.
Cụm hoa ở đỉnh cành, dày, cuống có lông. Lá bắc giống hình mác - thuôn, màu xanh xám, giữa có các gân. Hoa đơn.
Đài hình phễu, có lông và có tuyến ở phía ngoài, xẻ 5 thùy hình mác, dài 10 -16 mm. Tràng màu phớt hồng hay trắng, ống tràng dài 2 - 2,5 cm, nhẵn, xẻ 5 thùy phía trên, thùy hình bầu dục dài 8 - 10 mm.
Nhị 4, thò ra khỏi ống tràng; chỉ nhị đính trên ống tràng. Vòi nhụy dài bằng nhị, đỉnh xẻ 2 thùy. Quả hạch gần hình cầu.
Mùa ra hoa từ tháng 6 - 8; quả từ tháng 7 - 10.
Lá Mò hoa trắng được thu hái quanh năm, nhưng thường thời điểm thu hái tốt nhất lúc cây đang hoặc sắp ra hoa. Lá thu hái về đem phơi hoặc sấy khô.
 |
Ngoài lá, rễ mò hoa trắng cũng được sử dụng làm thuốc, rễ được đào về, đem rửa sạch, phơi hay sấy khô, thái mỏng khi sắc uống.
Mò hoa trắng là cây ưa ẩm, ưa sáng và hơi chịu bóng. Cây thường mọc lẫn với các loại cây bụi nhỏ ở ven đồi, bờ nương rẫy, bờ rào và bãi hoang quanh làng.
Cây mò hoa trắng được tìm thấy mọc hoang ở khắp nơi ở nước ta, miền núi cũng như miền đồng bằng, hoa thường nở vào tháng 7-8, quả chín vào tháng 9-10.
Cây phân bố ở hầu khắp các tỉnh và thành phố của Việt Nam. Trên thế giới cây còn có ở Ấn Độ, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Indonesia.
Thành phần hóa học
Cây mò hoa trắng chứa flavonoid, tanin, coumarin, acid nhân thơm, aldehyd nhân thơm và dẫn chất amin có nhóm carboxyl. Người ta đã phân lập và xác định cấu trúc được một số hợp chất như clerodendrol, acasetin, và mesoinositol.
Theo y học cổ truyền
Mò hoa trắng có vị đắng nhạt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, giải độc. Trong nhân dân, lá Mò hoa trắng được dùng để tắm trị ghẻ, mụn nhọt, chốc đầu, lá tươi hái về sau đó vò nát hay giã nát hoặc sắc lấy nước để tắm.
Ngoài ra, lá Mò hoa trắng còn được sử dụng để chữa khí hư, bạch đới, di mộng tinh.
 |
Rễ Mò hoa trắng được sử dụng chữa bệnh vàng da và niêm mạc khi phối hợp với rễ Mò hoa đỏ.
Lá Mò hoa trắng phối hợp với Ích mẫu, Hương Phụ, Ngải cứu để chữa kinh nguyệt không đều.
Ở Trung Quốc, dùng rễ Mò hoa trắng để chữa phòng thấp, lá dùng khử ứ, giải độc. Ở Indonesia, lá Mò hoa trắng ngâm với vôi và bôi lên bụng trị đau bụng.
Bài thuốc sử dụng mò hoa trắng
Bài thuốc chữa kiết lỵ mới phát, đau quặn, ra máu mũi
Lấy một nắm lá Mò mâm xôi non, thái nhỏ, một nắm Rau sam, đem luộc, uống cả nước, hay sắc uống.
Bài thuốc chữa xích bạch đới
Mò hoa trắng (hoa, lá), Xích đồng nam (hoa, lá), rau Dừa nước, mỗi vị 15 g; Bồ công anh 12 g. Sắc uống.
Bài thuốc chữa các chứng tiểu buốt, tiểu nhất, tiểu ra máu, ra sỏi, chất nhầy
Mò hoa trắng, Xích đồng nam, Cỏ chỉ thiên, rễ Cỏ tranh, Cỏ bấc, thịt ốc nhồi, mỗi thứ một nắm, đem sắc uống.
Bài thuốc chữa phụ nữ ra nhiều khí hư, hay nam giới thận hư di tinh, lưng đau
Rễ Mò hoa trắng đem sao vàng 30g, hạt Muồng phân 20g, đem sao, sắc uống.
Bài thuốc chữa sản hậu
 |
Cả cây Mò hoa trắng, Ngấy hương, mỗi vị 30g. Thái nhỏ, sắc uống, kiêng chất chua.
Bài thuốc chữa tăng huyết áp và kinh nguyệt không đều
Cao lỏng bào chế từ Mò hoa trắng, Ích mẫu, Ngải cứu, Hương phụ, với lượng bằng nhau. Cao có tỷ lệ 1/1 so với dược liệu. Ngày uống 50 ml.
Bài thuốc chữa khí hư, kinh nguyệt không đều
Rễ mò mâm xôi 20g, lá Huyết dụ 10g, Xích đồng nam 8g, lá Mía đỏ 5g. Thái nhỏ sao vàng, sắc với 400ml nước, còn 100ml, chia uống 2 lần trong ngày.
Lưu ý khi sử dụng mò hoa trắng
Không lạm dụng dược liệu, sử dụng quá liều có khả năng gây ngộ độc.
Thận trọng khi dùng với người có tiền sử dị ứng với thảo dược, tốt hơn hết nên tham khảo ý kiến bác sĩ, thầy thuốc trước khi dùng.
Không dùng được cho phụ nữ đang mang thai, bệnh nhân bị suy giảm chức năng gan, thận,…
 Cây bồng bồng - Vị thuốc dân gian chữa hen, ho, viêm đường hô hấp |
 Cây lức dây - Loại cỏ mọc hoang với nhiều công dụng chữa bệnh |
 Cây lưỡi rắn - Loại cỏ mọc hoang với nhiều công dụng chữa bệnh |
