Bất ngờ, lá gói bánh chưng cũng là loại dược liệu để chữa bệnh

Đặc điểm của cây lá dong

Lá dong được sử dụng để gói bánh chưng, bánh tét trong những ngày Tết cổ truyền. Ngoài việc dùng gói bánh, lá dong cũng rất tốt cho sức khoẻ. Vậy, lá dong gói bánh chưng có tác dụng gì?

Cây lá dong có tên gọi khác là cây lùn, dong, dong gói bánh, dong lá. Tên khoa học là Phrynium parviflorum, thuộc họ Hoàng tinh (Marantaceae).

Lá dong là thực vật thân cỏ có chiều cao 1m. Lá có hình trứng thuôn dài, kích thước to, rộng khoảng 12cm, dài 35cm và có 2 mặt nhẵn. Cuống lá dài 22cm, tròn và cứng, trong đó 2-3cm phía trên nhẵn.

Cụm hoa hình đầu, không cuống, nằm trong bẹ của lá, đường kính 4-5cm gồm 4-5 hoa. Cánh hoa màu trắng hay đỏ, quả hình trứng dài 11mm, một phía khum nhiều hơn phía kia, hạt thuôn dài với áo hạt gồm 2 phiến.

Hoa mọc thành cụm, hình đầu, nằm trong bẹ lá và thường không có cuống. Mỗi cụm gồm có khoảng 4 – 5 hoa với đường kính từ 4 – 5cm, cánh hoa của cây dong có màu đỏ hoặc màu trắng.

Quả có hình trứng, dài 11mm, bên trong chứa hạt thuôn dài. Áo hạt có màu đỏ, hình elip và dài khoảng 1cm. Cây lá dong ra hoa vào tháng 5 – 8 và kết quả từ tháng 8 – 11 hằng năm.

Lá cây được dùng chủ yếu để gói bánh chưng. Bánh chưng gói lá dong sau khi luộc lên có mùi thơm đặc biệt dễ chịu. Ngoài ra, nó còn được sử dụng để chữa bệnh.

Có thể thu hái lá dong quanh năm nhưng nhân dân thường thu hái vào thời điểm gần tết (khoảng tháng 11 – 12 âm lịch) nhằm phục vụ nhu cầu gói bánh chưng và bánh tét vào dịp Tết Nguyên đán. Nếu dùng làm thuốc, lá dong thường được sử dụng ở dạng tươi.

Cây lá dong sinh trưởng mạnh những vùng đất ẩm ướt và có bóng râm. Cây phân bố nhiều ở Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc, Philipines, Myanmar, Indonesia, Bhutan và Việt Nam.

Thành phần hóa học

Hiện tại các nghiên cứu về thành phần hóa học của lá dong còn nhiều hạn chế.

Theo y học cổ truyền

Cây lá dong có vị ngọt, nhạt, tính hơi hàn. Dược liệu quy vào kinh Can.

Lá dong là thảo dược được sử dụng trong phạm vi nhân dân nên hiện nay chưa được nghiên cứu trên cơ sở khoa học.

Theo dân gian, lá dong có tác dụng lợi niệu, chỉ huyết, giải độc, lương huyết, làm se và thanh nhiệt. Do đó thảo dược này thường được dùng để giải ngộ độc rượu, trị lở loét miệng, men gan cao, suy nhược và cầm máu vết thương. Ngoài ra rễ của cây còn có tác dụng chữa lỵ, tiểu tiện đỏ, đau, sưng gan.

Bài thuốc chữa bệnh từ cây lá dong

Lá dong chữa rắn cắn

Lá dong tươi lượng vừa đủ, giã nát, lấy bã đắp vết rắn cắn. Người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được cứu chữa kịp thời.

Lá dong dùng thanh nhiệt giải độc

Lá dong tươi 100 – 200g nấu 1 lít nước, uống trong ngày.

Lá dong chữa vết thương

Lá dong 100g, giã nát, băng lên vết thương giúp cầm máu.

Dùng làm thuốc giải rượu, chữa say rượu

Lá dong tươi 100 – 200g giã nát, vắt lấy nước uống trực tiếp.

Trị hen suyễn

Phần thân chính của cây (là phân gốc của cây) dùng thái thành lát mỏng, sau đó sao vàng hạ thổ và sắc uống vài lần thì cơn hen sẽ dứt.

Bài thuốc chữa ngộ độc

Đọt lá dong non 50g đem dược liệu rửa sạch, để ráo rồi đem giã nát và thêm nước vào, gạn uống. Thực hiện 2 – 3 lần giúp giải độc hiệu quả.

Chữa vết thương chảy máu

Lá dong 100g đem rửa sạch, giã nát và đắp trực tiếp lên vết thương rồi dùng băng cố định lại.

Chữa rối loạn tiêu hóa và đi ngoài nhiều lần

Lá dong khô đem đốt tồn tính, mỗi lần dùng 20g uống với nước sôi để nguội. Ngày thực hiện từ 2 – 3 lần.

Lưu ý khi dùng lá dong chữa bệnh

Cây lá dong có hình dạng gần giống với cây dong ta, là loại cây có củ phát triển và được dùng như nguyên liệu để làm miến.

Bên cạnh đó, phần lớn bài thuốc từ lá dong chỉ được lưu truyền trong dân gian nên tác dụng và mức độ cải thiện bệnh chưa được xác định. Do đó, với các trường hợp bệnh sử dụng lá dong chữa bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn trước khi áp dụng để tránh hậu quả đáng tiếc.

Cây bằng lăng - Vẻ đẹp thơ mộng và giá trị dược liệu

Cây bồng bồng - Vị thuốc dân gian chữa hen, ho, viêm đường hô hấp

Cây lức dây - Loại cỏ mọc hoang với nhiều công dụng chữa bệnh