Mắm lẹp mà kẹp rau mưng - Loài cá xưa ít người ăn nay thành đặc sản nổi tiếng một vùng

Cá lẹp có kích thước nhỏ, thân mình lép kẹp

Có lẽ không nhiều người biết tới loài cá lẹp. Loại cá này có kích thước nhỏ, thân mình lép kẹp. Chúng thường được đánh bắt tại bãi biển Nhật Lệ (Quảng Bình). Tập tính kiếm ăn của cá lẹp là ở tầng nước mặt vào ban đêm, bởi vậy muốn đánh bắt chúng, ngư dân cần dùng lưới vào ban ngày và kết hợp thêm hệ thống đèn cao áp vào ban đêm. Quy trình đi đánh bắt cá lẹp ban đêm cứ tiếp tục theo trình tự như thế cho đến khi mặt trời ló dạng. Để thu được những mẻ cá lớn, nhiều người phải thức trắng đêm và đối mặt với sóng to gió lớn của biển cả.

Thân của cá lẹp rất mềm do xương cá không cứng, thịt cá nhão và rất nhiều mỡ. Cá lẹp tuy béo nhưng khi kho nấu thường thịt cá sẽ nhanh rời ra cùng mỡ tan trong nước khiến nước kho đục, ăn không còn mùi vị gì. Đó cũng là lý do khiến chúng không được ưa chuộng. Cho đến khi người dân Quảng Bình tìm cách chế biến loại cá này sao cho thật ngon.

Rửa sạch đất cát, quạt lửa than thật đượm là có thể nướng cá lẹp. Than củi dương đỏ rực, phả sức nóng đều nên những chú cá sớm đổi màu. Mùi thơm của biển, của cá sực nức. Vỏ cá vàng hươm, cháy sém bắt mắt. Cá lẹp nhanh chóng chín đều, gỡ nhẹ tay thì lớp thịt trắng bong đã hiện ra.

Mắm lẹp mà kẹp rau mưng

Người dân miền Trung hiền hòa còn lạ gì những cây mưng quen thuộc ở hàng hiên, trong vườn nhà, đến mùa thả những chùm bông đỏ rực. Hoa mưng rụng lả tả, nhuộm đỏ cả một góc sân. Cũng chẳng kém cạnh, hoa mưng rời đi thì lại nhường chỗ cho chùm quả mưng lủng lẳng. Quả nào quả ấy y chang chiếc lồng đèn tí xíu, cũng đu đưa khi gió nhẹ vuốt ve.

Lộc mưng là thức ngon với hương vị riêng biệt. Một chút chát đắng, một xíu vị chua, mùi thảo mộc thoang thoảng. Vì thế lá mưng non trở thành loại rau ghém ngon miệng, dành để ăn kèm với thịt, cá. Nhất là sự kết hợp tuyệt vời với cá lẹp (nghe cái tên là đã tưởng tượng được hình thù con cá ra làm sao).

Những hũ mắm cá lẹp

Pha nước mắm chua ngọt thật đậm đà. Vắt chanh mạnh tay, giã tỏi, thêm nạm ớt tiêu cay xè, nhúm đường, rót nước mắm ruốc thơm sực nức. Thế là ta có ngay thức chấm tuyệt vời. Ngắt một vài đọt mưng, ngồi nhâm nhi với cá lẹp, kể chuyện ông cha ra khơi đánh cá, lèo lái con thuyền vượt những cơn sóng dữ. Lời cảm ơn những ngư dân dũng cảm mang lại cho mọi người con tôm, con cá chân tình nhất là trân trọng sản phẩm lao động mà họ đánh bắt được.

Cái thú của cá lẹp và rau mưng là phải gói ghém lại với nhau. Bởi ăn riêng cá thì quá béo, nhấm nháp suông rau mưng thì chát xít, đăng đắng rất khó ưa. Ấy vậy mà khi cuốn chút thịt cá vào chiếc lá đo đỏ ấy, chấm chấm vào chén nước mắm, khi cho vào miệng thì một cảm giác ngon lành khó tả chợt bùng lên. Vị đắng chát không còn, cái béo ngậy quá mức cũng lặn mất. Cá lẹp kẹp rau mưng hài hòa cái ngọt của thịt cá, cái the cay của ớt, cái tươi non của lộc cây, vị chua thật dịu, thật đặc biệt. Ăn tới miếng thứ hai mà cứ ngỡ mình chưa ăn, nhìn xuống đĩa rau cá sạch bách mà trong bụng vẫn thòm thèm hương vị.

Mắm lẹp Quảng Bình

Muốn giữ được độ ngậy và hương vị của cá lẹp, thông thường sẽ có 2 cách chế biến, đó là nướng trên than đỏ và đem làm mắm. Công đoạn chế biến nên những hũ mắm lẹp Quảng Bình chất lượng không quá phức tạp. Các loại cá khác khi đánh bắt về sẽ được làm sạch, cắt khúc vừa ăn và đem ngâm muối một thời gian. Sau đó, cá sẽ được vớt ra rồi trộn với bột gạo rang hoặc ngô rang xếp lại vào chum để bảo quản 2 - 3 tháng mới thành món mắm thính. Riêng với cá lẹp lại khá đơn giản, người dân đánh bắt cá về rồi làm sạch, sau đó trộn muối vào cá, ép trong vài ba ngày là đã có được thành phẩm mắm lẹp Quảng Bình thơm ngon.

Mắm lẹp Quảng Bình có thể được tìm mua ở những cửa hàng đặc sản hoặc trong các khu chợ Quảng Bình như chợ Tréo, chợ Đồng Hới, chợ Hoàn Lão, chợ Ga,…

Từ loài cá không ai ưa chuộng, nay cá lẹp lại trở thành một đặc sản dân dã, ngon lành ở Quảng Bình. Nếu có dịp du lịch đến đây, du khách đừng quên nếm thử nhé, chắc chắn sẽ khó lòng quên được.

Không chấm chung nước mắm để phòng Covid-19

Nước mắm Ninh Cơ - món quà của biển

Nước mắm Việt - cần quy tụ