| Gạo Việt Nam vẫn sẽ là nguồn nhập khẩu chính của Philippines Gạo Việt tăng giá nhẹ giữa biến động thị trường toàn cầu Gạo Việt vươn xa nhờ nâng tầm chất lượng |
Xuất khẩu tăng nhưng giá trị lại giảm
 |
| 5 tháng năm 2025, Trung Quốc cũng đã nhập khẩu gần 412,3 nghìn tấn gạo từ Việt Nam, tăng 102,7% về lượng và 75,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. |
Bức tranh xuất khẩu gạo trong 5 tháng đầu năm 2025 là sự đan xen giữa tăng trưởng sản lượng và sụt giảm giá trị. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khối lượng xuất khẩu đạt 4,5 triệu tấn, tăng 12,2% so với cùng kỳ năm 2024, nhưng tổng giá trị chỉ đạt 2,34 tỷ USD, giảm 8,9%. Bình quân, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian này chỉ ở mức 516,4 USD/tấn, giảm tới 18,7%.
Sự sụt giảm giá trị phần lớn đến từ việc giá gạo trên thị trường quốc tế đang trên đà giảm, chủ yếu do áp lực cung tăng mạnh. Theo cập nhật từ Reuters, tính đến đầu tháng 6/2025, lượng gạo và lúa dự trữ của Ấn Độ đã đạt 59,5 triệu tấn – cao hơn 13,5 triệu tấn so với mục tiêu dự trữ và tăng 18% so với cùng kỳ năm ngoái. Việc Ấn Độ buộc phải xả kho trước vụ thu hoạch tháng 10 đang đặt ra lo ngại về làn sóng cạnh tranh giá rẻ trên thị trường gạo toàn cầu.
Tuy nhiên, theo ông Đỗ Hà Nam – Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, tác động từ phía Ấn Độ đối với Việt Nam là không lớn. "Việt Nam và Ấn Độ không nằm chung một phân khúc. Trong khi gạo Ấn Độ chủ yếu là gạo trắng giá rẻ, Việt Nam tập trung vào các dòng gạo thơm, gạo đặc sản như ST25, gạo nếp – vốn có chất lượng và thị trường tiêu thụ khác biệt," ông Nam nhận định. Thị phần lớn nhất của Việt Nam vẫn thuộc về các quốc gia có nhu cầu ổn định và ưu tiên chất lượng như Philippines, Trung Quốc, Nhật Bản và đang mở rộng sang Australia.
Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, Philippines tiếp tục là thị trường tiêu thụ lớn nhất với 41,4% tổng xuất khẩu. Bờ Biển Ngà và Trung Quốc theo sau với lần lượt 11,9% và 10,3%. Riêng Trung Quốc chứng kiến mức tăng trưởng ấn tượng, trong 5 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc gần 412,3 nghìn tấn gạo, tăng 102,7% về khối lượng và 75,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, gạo ST25 và gạo nếp là hai mặt hàng chủ lực.
Ông Nguyễn Văn Thành – Giám đốc Công ty TNHH Phước Thành IV (Vĩnh Long) chia sẻ: “Giai đoạn 2019–2020, Trung Quốc chuộng gạo tẻ nhưng gần đây họ chuyển sang tiêu thụ mạnh gạo nếp và ST25 – những loại gạo có hương vị đặc trưng, chất lượng cao và phù hợp với khẩu vị người tiêu dùng.”
Không chỉ giữ vững các thị trường truyền thống, gạo Việt còn từng bước chinh phục các thị trường khó tính. Tháng 6/2025, lô gạo “Việt xanh phát thải thấp” đầu tiên đã cập bến Nhật Bản, mở ra cánh cửa mới cho dòng gạo bền vững. Australia dự kiến là thị trường tiếp theo cho sản phẩm này – minh chứng cho sự chuyển mình theo hướng xanh hóa trong ngành lúa gạo.
Định vị phân khúc khác biệt là chìa khóa
 |
| Thực tế cho thấy, mô hình sản xuất lúa phát thải thấp đang mang lại hiệu quả tích cực, không chỉ về môi trường mà còn về lợi ích kinh tế. |
Trong bối cảnh thị trường lúa gạo thế giới đang chứng kiến xu hướng tăng cung và cạnh tranh về giá, Việt Nam lại chọn một hướng đi khác – tập trung vào chất lượng, đặc sản và phát triển bền vững. Điều này không chỉ giúp gạo Việt thoát khỏi vòng xoáy cạnh tranh giá rẻ mà còn tạo dựng hình ảnh riêng trên thị trường quốc tế.
Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy, thị trường toàn cầu, đặc biệt là các quốc gia phát triển, đang tiệm cận đến ngưỡng chỉ chấp nhận nhập khẩu gạo phát thải thấp. "Sẽ đến lúc, các quốc gia phát triển nói không với gạo thông thường. Lúc đó, gạo xanh, gạo phát thải thấp sẽ là điều kiện tiên quyết để tiếp cận thị trường," ông Duy khẳng định. Do đó, việc Việt Nam là quốc gia đầu tiên thực hiện Chương trình sản xuất lúa giảm phát thải trên quy mô lớn đã đặt ngành lúa gạo vào một vị trí tiên phong.
Thực tế cho thấy, mô hình sản xuất lúa phát thải thấp đang mang lại hiệu quả tích cực, không chỉ về môi trường mà còn về lợi ích kinh tế. Các doanh nghiệp và nông dân tham gia mô hình đều ghi nhận năng suất ổn định, chi phí đầu vào giảm và đặc biệt là giá bán cao hơn nhờ chứng nhận bền vững.
Một yếu tố khác cũng tạo nên sức bật cho gạo Việt là tỷ lệ gạo chất lượng cao chiếm tới 89% tổng lượng gạo xuất khẩu. Giá bán bình quân của gạo Việt vẫn cao hơn so với nhiều nước xuất khẩu khác, thể hiện uy tín và chất lượng vượt trội. Điều này đã giúp gạo Việt giữ được vị thế và chỗ đứng vững chắc tại các thị trường có yêu cầu khắt khe.
Các chuyên gia trong ngành đều nhất trí rằng, gạo Việt đang đi đúng hướng khi kiên định với chiến lược nâng cao giá trị thay vì chạy theo số lượng. Chính sự khác biệt trong định vị phân khúc – với dòng sản phẩm chất lượng cao, gạo đặc sản, gạo thơm và phát thải thấp – sẽ là tấm vé giúp Việt Nam duy trì sức cạnh tranh trong dài hạn.
Thị trường gạo thế giới năm 2025 đầy biến động với những thay đổi về cung, tồn kho và tiêu chuẩn nhập khẩu. Nhưng thay vì bị cuốn vào cuộc đua giá rẻ, Việt Nam đang chứng minh con đường nâng cao chất lượng, xanh hóa sản xuất và chinh phục thị trường khó tính là một chiến lược đúng đắn. Gạo Việt không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu, mà đang từng bước trở thành thương hiệu giá trị trên bản đồ lương thực thế giới.
