Dùng thứ lá bỏ đi nuôi loài đặc sản bổ hơn sâm nhung, người dân Thanh Hóa kiếm bộn tiền

Nghề nuôi tằm lá sắn giúp cho hàng nghìn hộ dân miền núi Thanh Hóa thu nhập trăm triệu mỗi vụ.

Ở các huyện miền núi của Thanh Hóa như Cẩm Thủy, Bá Thước, Thạch Thành... đang phát triển mạnh mô hình nuôi tằm ăn lá sắn mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp nhiều hộ thoát nghèo.

Cây sắn được trồng nhiều ở các huyện miền núi Thanh Hóa như Cẩm Thủy, Bá Thước, Thạch Thành..., chủ yếu lấy củ chế biến tinh bột làm mì tôm hay thức ăn gia súc. Từ tháng 3 đến 9, lá sắn được nông dân tận dụng nuôi tằm.

Mỗi ngày, chị Hồng cùng chồng lên khu vườn trước nhà bẻ lá sắn về làm thức ăn cho đàn tằm đang thì ăn rộ.

Ông Lương Văn Tuân, Phó thôn Hồng Sơn, thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước, cho hay trong thôn có gần 30 hộ nuôi tằm sắn, tính cả huyện thì có đến hàng nghìn hộ làm nghề này. "Nghề nuôi tằm giúp bà con có khoản thu nhập ổn định vì không mất tiền mua thức ăn, quy trình nuôi lại đơn giản và giống ngắn ngày", ông Tuân nói.

Trước đây nguồn thu nhập chính của người dân ở các huyện miền núi Thanh Hóa chủ yếu là từ trồng lúa, ngô, sắn... nhưng vài năm trở lại đây nhiều gia đình đã có thêm nguồn thu nhập đáng kế từ nghề nuôi tằm ăn lá sắn. Nhiều nông dân thấy việc nuôi tằm mang lại hiệu quả kinh tế đã mạnh dạn chuyển một phần diện tích đất sang trồng sắn nuôi tằm.

Giống tằm sắn được lấy từ cơ sở nhân giống ở Phú Thọ với giá 500.000-800.000 đồng mỗi lạng trứng, lúc cao điểm có thể đến một triệu đồng. Người nuôi sau đó đem ủ trong những chiếc khay nhỏ, 3-4 ngày sau tằm con sẽ nở. Vừa nở ra, tằm nhỏ đã biết ăn và lớn rất nhanh.

Trẻ em cũng tham gia nuôi tằm sắn.

Thời điểm chính vụ, gia đình anh Thơ tận dụng cả sàn nhà cấp 4 và khu bếp để nuôi tằm.

Chị Phạm Thị Hồng (phố Hồng Sơn, thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước) là một trong số những hộ nuôi nhiều tằm lá sắn nhất ở địa phương.Chị Hồng cho biết. Một vụ tằm gồm nhiều lứa, mỗi lứa kéo dài từ 15 - 18 ngày, nhiều hộ nông dân có thể thu về gần 50-70 triệu đồng mỗi vụ. Nghề nuôi tằm giúp bà con có khoản thu nhập ổn định vì không mất tiền mua thức ăn, quy trình nuôi lại đơn giản và giống ngắn ngày.

Theo bà con nơi đây, so với nuôi tằm ăn lá dâu, tằm ăn lá sắn mang lại hiệu quả cao gấp nhiều lần. Bởi lá sắn làm thức ăn cho tằm dễ tìm kiếm, sắn có thể trồng ở mọi địa hình, trên những loại đất khác nhau, tằm lại dễ nuôi, sinh trưởng nhanh, không mất nhiều thời gian chăm sóc, thời gian thu hoạch rút ngắn, ít dịch bệnh mà giá bán lại cao.

Anh Nguyễn Văn Thơ (35 tuổi, ở thị trấn Cành Nàng) đang chăm sóc nong tằm mới nở gần một tuần trước.

Tằm sắn thường ăn rộ vào khoảng ngày thứ 12 sau khi nở và kéo dài đến lúc chín.

Hai đứa trẻ ở thị trấn Cành Nàng tranh thủ những ngày hè chưa tới trường giúp bố mẹ thu hoạch tằm chín.

Sau khoảng hơn 20 ngày nuôi tính từ giai đoạn trứng, toàn bộ cơ thể con tằm sẽ ngả sang màu vàng, chất thải trong cơ thể được đào thải sạch sẽ để chuẩn bị bước vào giai đoạn nhả tơ. Đây cũng chính là thời điểm tằm “chín” và người ta bắt đầu thu hoạch tằm.

Những người nuôi tằm tin rằng ăn tằm sắn bổ hơn sâm nhung, tốt cho thận, dạ dày, ruột và thần kinh, chữa được chứng suy nhược, khó ngủ; bổ sung dưỡng chất cho người gầy yếu, trẻ em chậm lớn, suy dinh dưỡng; tăng cường sinh lực cho đàn ông…

Tằm chín sẽ có thương lái đến tận nhà thu mua, sau đó mang đi các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hoá... bán cho các nhà hàng. Giá tằm hiện dao động 70.000-80.000 đồng/kg.

Tằm sắn chủ yếu được chế biến rang, ăn kèm với lá mơ, lá lốt hoặc lá sung.

Theo Lương y Bùi Hồng Minh, tằm có hai loại: tằm tơ và tằm vôi (bạch cương tàm). Trong sách y học cổ truyền, tằm vôi là vị thuốc quý có công dụng trừ phong trấn kinh, long đàm tán kết, giải độc, dùng để chữa trúng phong thất ngôn, kinh giản, đầu phong, hầu phong, đau họng, lao hạch, viêm tuyến vú, lở ngứa, sạm da,… ở đàn ông chữa chứng liệt dương.

Trước đây tằm lá sắn chỉ phục vụ tại chỗ, những người đã biết và quen ăn món này thì mới mua về ăn chứ không được bán rộng rãi vì tằm là món kén khách do vẻ ngoài khá ghê rợn. Xưa kia, tằm sắn là thức ăn của nhà nghèo nhưng giờ đây nó lại trở thành “của hiếm” trong xã hội. Tằm sào xả ớt, tằm ngâm rượu, tằm rang lá chanh, tằm phi hành mỡ... đều trở thành những đồ ăn, thức uống giàu chất dinh dưỡng được nhiều người ưa thích./.