 |
| Bà Nguyễn Thị Như, Thanh Hoá khoe lứa tằm bà đang nuôi |
Người dân tại tỉnh Phú Thọ có nghề nuôi tằm lá sắn lấy thịt mang lại giá trị kinh tế cao. Nhìn tằm lá sắn có nhiều người sẽ thấy sợ nhưng nó là loại đặc sản thơm ngon.
Xưa nay người ta thường nuôi tằm để lấy tơ, dệt lụa. Nhưng ở Phú Thọ, người ta nuôi tằm để lấy thịt, gọi là tằm lá sắn vì nuôi bằng lá sắn chứ không phải bằng lá dâu như tằm lấy tơ. Loại tằm này rất giàu đạm, chất béo và chứa nhiều vitamin (A, B1, B2, PP, C), khoáng chất (nhất là canxi và photpho).
Theo Đông y, tằm chín vị mặn, bùi béo, thơm ngậy, tính tấm, được dùng làm thuốc bổ thần kinh, dành cho người ăn ngủ kém, trẻ em chậm lớn, phụ nữ sau khi đẻ ít sữa, cơ thể suy nhược,… Với dân sành ăn, tằm lá sắn là món đặc sản được chế biến rang, ăn kèm với lá mơ, lá lốt hoặc lá sung.
Anh Hoàng Văn Đảm (37 tuổi, Phú Thọ) là một trong số những nông dân phát triển nghề nuôi tằm lấy thịt ở Phú Thọ. Anh cho biết nghề nuôi tằm giúp nông dân có khoản thu nhập ổn định vì không mất tiền mua thức ăn, quy trình nuôi lại đơn giản và giống ngắn ngày. Từ giai đoạn trứng đến khi thu hoạch, khi toàn bộ cơ thể con tằm sẽ ngả sang màu vàng, chất thải trong cơ thể được đào thải sạch sẽ để chuẩn bị bước vào giai đoạn nhả tơ chỉ khoảng hơn 20 ngày.
Giống tằm sắn được lấy từ cơ sở nhân giống ở Phú Thọ với giá 500.000 – 800.000 đồng mỗi lạng trứng. Sau đó người nuôi đem ủ trong những chiếc khay nhỏ, 3-4 ngày sau tằm con sẽ nở. Tằm con vừa nở đã biết ăn và lớn rất nhanh. Trong 20 ngày nuôi nấng phải liên tục bổ sung lá sắn bất kể ngày đêm bởi tốc độ ăn của loài sâu này rất nhanh. Nếu để thiếu lá sắn chỉ vài tiếng là chúng có thể sẽ chết.
 |
Anh Đảm cho biết: “Với 1 lạng trứng tằm giá khoảng 1 triệu đồng, sau hơn 20 ngày nuôi nấng có thể thu về hơn 100kg tằm thịt. Giá tằm thịt da động trong khoảng 110.000 – 120.000 đồng/kg. Trừ đi các chi phí, mỗi lứa thu về 50-70 triệu đồng”.
Không chỉ có người dân Phú Thọ, người dân Thanh Hóa khoảng 3 năm trở lại đây cũng tận dụng lá sắn vốn bỏ đi để nuôi tằm.
Anh Huỳnh Văn Thơ (Thanh Hóa) cho hay cứ đến tháng 8 đổ về cuối năm, gia đình anh lại tận dụng nhà kho trống để trải bạt, nuôi tằm. Sau một lứa tằm người mới phải dọn vệ sinh, khử khuẩn một lần để đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, vệ sinh và an toàn cho lứa tiếp theo. Vừa qua, gia đình anh thu hoạch được hơn 2 tại tằm thương phẩm nên bước vào công đoạn dọn dẹp chuồng trại chuẩn bị cho lứa tiếp theo.
Tằm chín sẽ có thương lái đến tận nhà thu mua và mang đi các thành phố lớn như Hà Nội, Hải phòng, Thanh Hóa,… để bán cho các nhà hàng. Giá tằm hiện dao động 70.000-80.000 đồng/kg, có thời điểm 120.000 đồng/kg và thường không biến động nhiều mà nguồn ra và giá cả đều rất ổn định. Nuôi tằm không lo rủi ro sâu bệnh, mất trắng mà lại được giá và chi phí đầu tư rất thấp. Nhờ vậy mà nhiều nông dân thoát nghèo, thậm chí là trở thành triệu phú nhờ nghề nuôi tằm.
Chị Hoàng Hạnh (Hạ Hòa, Phú Thọ) cho biết trước đây tằm lá sắn chỉ phục vụ tại chỗ, những người đã biết và quen ăn món này thì mới mua về ăn chứ không được bán rộng rãi vì tằm là món kén khách do vẻ ngoài khá ghê rợn.
Sau khoảng hơn 20 ngày nuôi tính từ giai đoạn trứng, toàn bộ cơ thể con tằm sẽ ngả sang màu vàng, chất thải trong cơ thể được đào thải sạch sẽ để chuẩn bị bước vào giai đoạn nhả tơ. Đây cũng chính là thời điểm tằm “chín” và người ta bắt đầu thu hoạch tằm.
“Với 1 lạng trứng tằm giá khoảng 1 triệu đồng, sau hơn 20 ngày nuôi nấng có thể thu về hơn 100kg tằm thịt. Giá tằm thịt dao động trong khoảng 110.000 - 120.000 đồng/kg. Nghĩa là nếu nuôi tằm từ 2 lạng trứng thì có thể thu về hơn 20 triệu đồng sau mỗi lứa” chị Hạnh nói.
 |
Theo chị Hạnh, dù có giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế cao nhưng nghề nuôi tằm ở quê chị hầu hết là tự phát, chưa hình thành trang trại nuôi chuyên nghiệp bởi tằm không phải là mặt hàng có thể bán rộng rãi như thịt lợn.
Hơn nữa, nuôi tằm cũng không dễ. Dù chỉ cần cho tằm ăn lá sắn cho đến lúc chín là thu hoạch. Nhưng trong suốt quãng thời gian 20 ngày nuôi nấng phải liên tục bổ sung lá sắn bất kể ngày đêm bởi tốc độ ăn của loài sâu này rất nhanh. Nếu để thiếu lá sắn chỉ vài tiếng thôi thì tằm có thể sẽ chết.
Lá sắn nếu như đi xin ở nhà khác, chẳng may dính hơi thuốc sâu tằm cũng sẽ lăn ra chết hàng loạt không thể cứu chữa. Thời tiết lạnh quá thì tằm chậm ăn, chậm lớn, lạnh hơn nữa thì cũng chết. Mà trời nóng quá thì tằm cũng chết. Nếu không may dính kiến tấn công thì cũng không có cách nào cứu chữa.
“Người ta bảo “nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng”, ý chỉ sự vất vả, bận bịu trong nghề nuôi tằm. Thế nhưng bù lại cũng có câu “nuôi lợn cả năm không bằng nuôi tằm một lứa” ý chỉ lời lãi khi nuôi tằm. Nếu thành công, chỉ một lạng trứng là thu về 100kg tằm chỉ trong chưa đầy 1 tháng. Bỏ một triệu mà thu về hơn 10 triệu đồng trong ngần ấy thời gian thì ngoài nuôi tằm ra làm gì có nuôi con gì lãi như thế nữa”, chị Hạnh nói.
Trước đây, tằm thịt chủ yếu phục vụ người dân địa phương thì đến nay, với sự phát triển của công nghệ số, ngày càng có nhiều người thành phố biết đến và đặt mua tằm thông qua các nền tảng mạng xã hội.
“Trước đây tôi cũng khá sợ tằm, nhưng sau vài lần ăn thì nghiện nên hay đặt mua lắm. Tôi vừa đặt mua 1kg tằm với giá 150.000 đồng, cộng thêm 30.000 đồng tiền ship, tổng là 180.000 đồng. Cũng may là con tôi thích ăn món này. Thịt tằm thơm, béo, ngậy bùi, ai chưa ăn bao giờ nhìn thì “khiếp” nhưng ăn rồi dễ nghiện lắm”, chị Thanh Thủy (Đống Đa, Hà Nội) cho biết.
