| Bứt phá từ mô hình nông nghiệp công nghệ cao kết hợp du lịch biển "Hái ra tiền" nhờ mô hình nông nghiệp không chất thải "Hái quả ngọt" từ mô hình nông trại thân thiện |
Cây "cứu tinh" trên vùng đất phèn
Tại nhiều vùng đất trũng, nhiễm phèn nặng của ĐBSCL như Đồng Tháp Mười hay một số khu vực tại Cần Thơ, việc canh tác nông nghiệp từng gặp vô vàn khó khăn. Trồng lúa không hiệu quả, nuôi cá cũng thất bại. Trong bối cảnh đó, cây khóm nổi lên như một giải pháp diệu kỳ nhờ khả năng thích nghi tuyệt vời với điều kiện thổ nhưỡng khắc nghiệt.
 |
| Những diện tích trồng khóm MD2 ở xã Long Hưng, TP Cần Thơ. Ảnh: Phương Anh |
Ông Phan Văn Nguyên (48 tuổi, ngụ xã Tân Phước 1, tỉnh Đồng Tháp) nhớ lại: “Cách đây 30 năm, hưởng ứng chủ trương khai phá vùng Đồng Tháp Mười, cha mẹ tôi vào đây lập nghiệp. Hồi đó vùng này toàn đất phèn, trồng lúa không được, nuôi cá cũng chết. Vậy mà cây khóm sống khỏe, ít tốn công chăm. Ban đầu chỉ là cây trồng phụ, nhưng giờ đây nó đã trở thành nguồn thu nhập chính, nâng cao đời sống cho người dân nơi đây”.
Câu chuyện của ông Nguyên là minh chứng rõ nét cho hành trình biến đất khó thành đất lành của cây khóm. Từ chỗ chỉ là giải pháp tình thế, cây khóm đã vươn lên thành cây trồng chủ lực ở nhiều địa phương, mang lại hiệu quả kinh tế ổn định.
Những "thủ phủ" khóm trứ danh và niềm vui được mùa, được giá
Khi cây khóm khẳng định được giá trị, nhiều vùng chuyên canh lớn đã hình thành và phát triển, tạo nên những thương hiệu nổi tiếng. Nổi bật trong đó là thương hiệu khóm Cầu Đúc nức tiếng tại TP Cần Thơ (trước sáp nhập là địa bàn huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang), với lịch sử gắn bó cùng người dân gần 100 năm. Vùng đất phèn đặc trưng đã tạo nên cho khóm Cầu Đúc vị ngọt thanh, hương thơm đậm đà không lẫn vào đâu được.
Những ngày này, niềm vui của người dân trồng khóm Cầu Đúc hiện rõ trên từng khuôn mặt. Vừa thu hoạch, bà Nguyễn Thị Thảo (xã Hỏa Lựu) phấn khởi cho biết: "So với các loại cây khác, trồng khóm không cần phải đầu tư nhiều vốn liếng, lại đỡ tốn công chăm sóc. Chỉ cần giá khóm từ 6.000 đồng/trái trở lên là có lời rồi. Trung bình khoảng 2 tháng là tôi thu hoạch một đợt, với giá ổn định như mấy năm nay thì nông dân trồng khóm sống khỏe”.
Hiện tại, khóm loại 1 được thương lái thu mua tại rẫy với giá cao, có thời điểm lên đến 11.000 đồng/trái. Không chỉ tiêu thụ trái tươi, người dân còn tận dụng khóm để chế biến thành các sản phẩm OCOP đa dạng như rượu khóm, mứt khóm, nước màu khóm... góp phần tạo thêm thu nhập và giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.
 |
| Hiện tại, khóm loại 1 được thương lái thu mua tại rẫy với giá cao, có thời điểm lên đến 11.000 đồng/trái. |
Phát triển bền vững nhờ liên kết "bốn nhà" và ứng dụng công nghệ
Thành công của cây khóm không chỉ đến từ sự cần cù của người nông dân mà còn nhờ vào định hướng chiến lược và sự vào cuộc của chính quyền, nhà khoa học và doanh nghiệp. Nhiều địa phương đã xác định khóm là cây trồng chủ lực trong đề án tái cơ cấu nông nghiệp.
Ông Trương Cảnh Tuyên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, cho biết: “Thành phố đã xây dựng đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, trong đó tập trung phát triển các cây trồng chủ lực, đặc biệt là cây khóm Cầu Đúc. Chính quyền kêu gọi doanh nghiệp tham gia bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ hợp tác xã và tổ hợp tác nâng cao năng lực sản xuất, nhân rộng các mô hình hiệu quả nhằm gia tăng giá trị sản phẩm cho nông dân”.
Thực tế, mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị đang chứng minh hiệu quả vượt trội. Tại xã Phương Bình (TP Cần Thơ), việc chuyển đổi từ cây mía kém hiệu quả sang trồng khóm MD2, với sự đồng hành của doanh nghiệp bao tiêu, đã giúp lợi nhuận của nông dân tăng gấp nhiều lần, đạt từ 160-250 triệu đồng/ha/năm.
Các Hợp tác xã cũng đóng vai trò then chốt trong việc tổ chức sản xuất lớn, ứng dụng khoa học kỹ thuật, canh tác theo hướng hữu cơ, đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP để đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.
Mở rộng giá trị, kết hợp du lịch và hướng tới tương lai
Không chỉ dừng lại ở việc bán nông sản, tiềm năng của cây khóm đang được mở rộng sang lĩnh vực du lịch nông nghiệp. Mô hình Làng du lịch cộng đồng Cánh đồng khóm Cầu Đúc là một ví dụ điển hình, thu hút du khách đến trải nghiệm đi xuồng len lỏi qua những rẫy khóm xanh mát và thưởng thức đặc sản. Sự kết hợp này không chỉ giúp quảng bá thương hiệu mà còn tạo thêm một nguồn thu nhập bền vững cho người dân địa phương.
Từ cây "xóa đói giảm nghèo", cây khóm đã trở thành biểu tượng cho sự năng động, sáng tạo của người nông dân miền Tây. Với sự liên kết chặt chẽ và định hướng phát triển bền vững, cây khóm không chỉ mang lại cuộc sống ấm no mà còn đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần xây dựng một nền nông nghiệp xanh, hiện đại.
