6 điều cần làm ngay và 3 việc tuyệt đối tránh làm với bệnh nhân đột quỵ

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là tình trạng xảy ra đột ngột khi nguồn máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc vỡ, khiến tế bào não bắt đầu chết chỉ sau vài phút do thiếu oxy và dưỡng chất. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là tình trạng xảy ra đột ngột khi nguồn máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc vỡ.

Theo PGS.TS Mai Duy Tôn – Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai: Mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ, trong đó tỷ lệ tử vong và tàn tật còn cao. Dù đã có tiến bộ trong truyền thông, hiện chỉ khoảng 20% người bệnh đến viện sớm – con số còn rất thấp so với thế giới.

Theo PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, điều tối quan trọng khi phát hiện người thân có dấu hiệu đột quỵ là hành động nhanh, đúng cách để đưa bệnh nhân đến viện trong "giờ vàng". Dưới đây là 6 việc cần làm ngay và 3 điều tuyệt đối tránh khi nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ:

6 điều nên làm

Gọi cấp cứu 115 càng sớm càng tốt

Gọi 115 là lựa chọn thông minh nhất khi nghi ngờ người thân bị đột quỵ. Xe cứu thương 115 không chỉ giúp vận chuyển người bệnh đến cơ sở điều trị chuyên sâu, mà còn có nhân viên y tế được đào tạo để xử lý các tình huống khẩn cấp trên đường đi. Việc can thiệp sớm có thể cứu sống bệnh nhân và làm giảm đáng kể tác động của cơn đột quỵ.

Thông báo rõ tình trạng nghi ngờ đột quỵ não với nhân viên cấp cứu

Khi gọi 115, cần nói rõ nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ não. Thông tin này sẽ giúp điều phối xe cấp cứu với trang thiết bị phù hợp và đưa bệnh nhân đến bệnh viện chuyên điều trị đột quỵ, tránh mất thời gian quý báu.

Khi gọi 115, cần nói rõ nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ não.

Theo dõi triệu chứng và hỏi chuyện người bệnh trong lúc chờ xe cứu thương

Người bệnh có thể không giao tiếp được khi đến viện, do đó người thân cần chủ động thu thập thông tin: các loại thuốc đang sử dụng, tiền sử bệnh (tăng huyết áp, tim mạch, tiểu đường, ngưng thở khi ngủ...), dị ứng thuốc nếu có. Đồng thời, ghi lại thời điểm xuất hiện triệu chứng, liệt kê các dấu hiệu như méo miệng, nói ngọng, yếu tay chân... để cung cấp cho bác sĩ cấp cứu.

Khuyến khích người bệnh nằm xuống với tư thế đầu cao

Nếu người bệnh còn tỉnh và đang đứng hoặc ngồi, nên giúp họ nằm nghiêng, kê cao đầu và nới lỏng quần áo để tạo cảm giác dễ chịu. Tư thế này có thể giúp tăng lưu lượng máu lên não. Tuyệt đối không cố di chuyển nếu người bệnh bị ngã, để tránh làm tổn thương thêm.

Thực hiện hồi sinh tim phổi (CPR) nếu người bệnh bất tỉnh

Trong một số trường hợp đột quỵ nặng, người bệnh có thể mất ý thức và ngưng thở. Khi đó, hãy kiểm tra mạch và hơi thở. Nếu không cảm nhận được, cần tiến hành hồi sinh tim phổi nếu có kỹ năng.

Giữ bình tĩnh

Khi đối diện tình huống khẩn cấp, việc giữ bình tĩnh là rất quan trọng để phối hợp hiệu quả với nhân viên y tế, xử trí đúng cách và hỗ trợ người bệnh tốt nhất.

3 điều không nên làm

Bên cạnh những việc cần làm, PGS. Mai Duy Tôn cũng khuyến cáo những điều không nên làm đối với bệnh nhân đột quỵ não.

Không cho người bệnh uống bất kỳ loại thuốc nào

Nhiều người nghĩ aspirin có thể ngăn cục máu đông, nhưng thực tế, không phải đột quỵ nào cũng do tắc mạch. Đột quỵ xuất huyết do vỡ mạch máu não hoàn toàn chống chỉ định dùng thuốc làm loãng máu. Vì vậy, tuyệt đối không cho bệnh nhân uống aspirin, An cung ngưu hoàng hoàn hay bất kỳ loại thuốc nào khi chưa rõ nguyên nhân. Đã có nhiều trường hợp đáng tiếc vì hành động sai lầm này.

Không cho bệnh nhân ăn hoặc uống

Bệnh nhân đột quỵ thường có rối loạn ý thức và chức năng nuốt, do đó việc cho ăn hoặc uống có thể gây sặc, nghẹn, dẫn đến suy hô hấp hoặc viêm phổi. Tốt nhất, để nhân viên y tế đánh giá tình trạng nuốt trước khi cho bệnh nhân ăn uống.

Không để bệnh nhân tự đi viện

Các triệu chứng đột quỵ có thể khởi phát nhẹ, khiến người bệnh hoặc người nhà chủ quan. Tuy nhiên, việc tự lái xe hoặc gọi taxi đến viện không đảm bảo an toàn. Khi nghi ngờ đột quỵ, cần gọi cấp cứu và để nhân viên y tế chuyên trách xử lý.

12 trường hợp không được hưởng BHYT dù khám đúng tuyến

Thịt ướp để lâu thấm vị, nhưng liệu có an toàn?

Sống sót sau tai nạn máy bay: Hồi phục tinh thần là hành trình dài