| Gạo Việt giữa cơ hội và bài toán bảo hộ thương hiệu EVFTA – “tấm hộ chiếu” đưa gạo Việt chinh phục châu Âu Giá gạo Việt Nam lên mức cao nhất trong 8 tháng, dù đối mặt nhiều thách thức |
 |
| Xuất khẩu gạo 8 tháng năm 2025 đạt 3,17 tỷ USD. |
Giá gạo giảm và thị trường quốc tế biến động
Trong tháng 8/2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 770 nghìn tấn, tương đương 344,1 triệu USD, đưa tổng khối lượng 8 tháng lên 6,3 triệu tấn và giá trị 3,17 tỷ USD, tăng 2,2% về khối lượng nhưng giảm 17,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024, theo ông Trần Gia Long, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Giá gạo xuất khẩu bình quân 8 tháng đầu năm ước đạt 504,9 USD/tấn, giảm 19,3% so với cùng kỳ năm trước.
Philippines vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất với thị phần 42,4%, tuy nhiên giá trị xuất khẩu sang quốc gia này giảm 15,6% so với cùng kỳ. Các thị trường lớn khác như Ghana và Bờ Biển Ngà ghi nhận mức tăng 44,4% và 88,9%, trong khi Bangladesh tăng mạnh nhất 188,4 lần. Ngược lại, Malaysia là thị trường giảm mạnh nhất, giảm 54,4%.
Trên thị trường gạo châu Á, tháng 8/2025 ghi nhận giá xuất khẩu giảm đồng loạt. Tại Việt Nam, gạo 5% tấm đạt mức cao nhất 395 USD/tấn ngày 20/8, sau đó giảm còn 389 USD/tấn; gạo 25% tấm giảm từ 371 xuống 367 USD/tấn; gạo 100% tấm giảm từ 339 xuống 333 USD/tấn; gạo thơm Jasmine giảm từ 561 xuống 545 USD/tấn. Tại Thái Lan, gạo 5% tấm giảm 16 USD/tấn còn 354 USD/tấn, gạo 25% tấm giảm 20 USD/tấn còn 333 USD/tấn, gạo 100% loại B giảm 16 USD/tấn còn 364 USD/tấn. Tương tự, giá gạo tại Ấn Độ và Pakistan cũng đồng loạt giảm, phản ánh xu hướng chung trên thị trường xuất khẩu.
Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo nhận định, giá giảm do tồn kho cao tại Philippines và Indonesia, cùng với cạnh tranh mạnh mẽ từ các nước sản xuất lớn như Ấn Độ và Thái Lan. Thêm vào đó, ngày 1/9/2025, Philippines ban hành lệnh tạm dừng nhập khẩu gạo 60 ngày nhằm bảo vệ sản xuất nội địa, tác động trực tiếp đến hợp đồng xuất khẩu và giá trị kim ngạch trong ngắn hạn.
Đầu tư bài bản và mở rộng thị trường để nâng giá trị xuất khẩu
 |
| Sản lượng xuất khẩu gạo Việt Nam liên tục tăng qua các năm: 2022 đạt 6,3 triệu tấn, 2023 là 7,9 triệu tấn, 2024 hơn 9 triệu tấn, cho thấy tiềm năng và vị thế ngày càng lớn trên thị trường quốc tế. |
Trước thách thức từ thị trường quốc tế, Bộ Công Thương đã đề nghị doanh nghiệp chủ động thu mua dự trữ để ổn định giá nguyên liệu xuất khẩu, đồng thời duy trì thị trường truyền thống và tìm kiếm thị trường mới. Chính phủ và các bộ, ngành như Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương tích cực đàm phán mở cửa thị trường vùng Vịnh, Ai Cập, thị trường Halal và xúc tiến xuất khẩu sang Singapore.
Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chia sẻ, với giá xuất khẩu bình quân 504 USD/tấn và chi phí sản xuất hơn 4.000 đồng/kg, người trồng lúa vẫn có lãi 25–30%. Sản lượng xuất khẩu gạo Việt Nam liên tục tăng qua các năm: 2022 đạt 6,3 triệu tấn, 2023 là 7,9 triệu tấn, 2024 hơn 9 triệu tấn, cho thấy tiềm năng và vị thế ngày càng lớn trên thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, để nâng cao giá trị xuất khẩu, cần sự phối hợp đồng bộ trong quản lý giống, sản xuất, chế biến và tiếp thị. PGS. TS Nguyễn Thường Lạng, chuyên gia kinh tế và thương mại quốc tế, nhận định, định hướng phát triển gạo chất lượng cao, thâm nhập thị trường khó tính như EU là đúng đắn. Một số doanh nghiệp như Lộc Trời đã bước đầu thành công khi đưa gạo hữu cơ, chất lượng cao vào EU, đáp ứng tiêu chuẩn xanh và kiểm định khắt khe.
Theo ông Lạng, Việt Nam cần chiến lược rõ ràng, đầu tư đồng bộ, hình thành cơ chế thuận lợi để phát triển gạo hữu cơ, xanh, giàu dinh dưỡng, hướng tới phân khúc cao cấp. Khi chiếm lĩnh thị trường châu Âu, gạo Việt sẽ có cơ hội mở rộng sang các thị trường khó tính khác. Mục tiêu xuất khẩu năm 2025 dự kiến đạt 5,7 tỷ USD, với 8 tháng thu về 3,17 tỷ USD, cần thêm 2,53 tỷ USD trong 4 tháng cuối. Bộ Nông nghiệp và Môi trường dự báo, do biến động thị trường, kim ngạch xuất khẩu có thể chỉ đạt khoảng 5,5 tỷ USD, giảm 4,4% so với cùng kỳ 2024.
Để duy trì vị thế thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo, Việt Nam không chỉ cần tăng sản lượng mà còn phải chú trọng đầu tư bài bản, xây dựng thương hiệu và chất lượng sản phẩm, đồng thời chủ động thích ứng với biến động thị trường quốc tế. Sự phối hợp giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các nhà khoa học sẽ là chìa khóa giúp ngành gạo Việt Nam bứt phá, khai thác hiệu quả tiềm năng xuất khẩu trong những năm tới.
