 |
| Sáng 10.12, với 437/440 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội thông qua dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Luật mới có hiệu lực thi hành từ 1.7.2026. Ảnh TTXVN |
Theo đó, Luật Báo chí sửa đổi quy định các loại hình báo chí trong bối cảnh mới; bổ sung các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, từ cơ chế tài chính đến đầu tư hạ tầng và ưu đãi thuế theo hướng khả thi hơn.
Luật cũng làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy; xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú.
Quy định về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện
Về cơ quan báo chí, luật quy định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.
Trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự luật.
Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo, chỉnh lý cụm từ "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện" thành "cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện" để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của dự luật.
Còn trong báo cáo giải trình, tiếp thu đầy đủ nêu một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại thủ đô Hà Nội và TP.HCM.
Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu và báo cáo hiện nay Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của Quy hoạch và bổ sung quan điểm mới.
Trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TP.HCM được thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.
Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia.
Một nội dung khác, có ý kiến đề nghị cho phép tỉnh ủy, thành ủy thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện nếu đủ điều kiện.
Với nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông tin Ban Bí thư đã ban hành quyết định 373 quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của cơ quan báo, phát thanh, truyền hình thuộc Đảng bộ tỉnh, thành phố.
Vì vậy, dự luật không quy định mô hình cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện thuộc tỉnh ủy, thành ủy.
Trường hợp được cấp có thẩm quyền phê duyệt là cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, cơ quan này sẽ được phép có cơ quan báo chí trực thuộc, kể cả đối với các cơ quan báo chí của tỉnh, thành phố.
Phải học đạo đức nghề nghiệp mới được cấp thẻ nhà báo lần đầu
Vẫn theo quy định tại luật mới, trường hợp cấp thẻ nhà báo lần đầu phải có thời gian công tác liên tục tại cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ từ 2 năm trở lên tính đến thời điểm xét cấp thẻ và đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp.
Riêng lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản đồng ý bổ nhiệm không áp dụng điều kiện này.
Quá trình xây dựng luật, có ý kiến đề nghị miễn học lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí khi cấp thẻ lần đầu đối với người có bằng cử nhân báo chí trở lên.
 |
| Các đại biểu tại phiên họp. |
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, hiện một bộ phận phóng viên, nhà báo vi phạm nghiêm trọng về đạo đức nghề nghiệp, ảnh hưởng uy tín của nghề báo, gây bức xúc trong xã hội, điều này xuất phát từ sự buông lỏng quản lý và suy thoái đạo đức, lối sống của một bộ phận nhà báo.
Để chuẩn hóa nghề nghiệp, bảo vệ uy tín và tạo hành trang vững vàng cho phóng viên trẻ, dự thảo luật quy định người được cấp thẻ nhà báo lần đầu dù học chuyên ngành báo chí hay không đều phải tham gia lớp bồi dưỡng nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp.
Luật mới cũng quy định cơ quan báo chí và nhà báo có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ người cung cấp thông tin, trừ trường hợp có yêu cầu bằng văn bản của viện trưởng Viện KSND, chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên, thủ trưởng cơ quan điều tra Bộ Công an, thủ trưởng cơ quan điều tra công an cấp tỉnh, phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm.
Không cấp thẻ nhà báo với người làm việc tại tạp chí khoa học
Về đối tượng được cấp thẻ nhà báo, luật mới loại trừ trường hợp người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học.
Liên quan đến nội dung này, có ý kiến đề nghị không loại trừ việc cấp thẻ nhà báo cho người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học vì sẽ gây bất bình đẳng, ảnh hưởng đến khả năng tác nghiệp của họ.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, những người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học chỉ thực hiện biên tập, phản biện bài báo khoa học, không tham gia hoạt động tác nghiệp báo chí, do đó không cần cấp thẻ nhà báo.
Dự thảo luật cũng đã xác định rõ cơ quan tạp chí khoa học hoạt động khoa học, không tác nghiệp báo chí.
Hiện có khoảng 5.200 tổ chức khoa học và công nghệ được phép hình thành tạp chí khoa học, mỗi tạp chí có hội đồng biên tập gồm các nhà khoa học nhưng không thực hiện hoạt động báo chí.
Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc không cấp thẻ nhà báo không ảnh hưởng đến hoạt động chuyên môn của tạp chí này.
