Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bến En đã thực hiện thành công Dự án khoa học “Bảo tồn và phát triển loài rau Sắng (Melientha suavis Pierre) quý tại Vườn Quốc gia Bến En, tỉnh Thanh Hóa (giai đoạn 2017-2020)”. Dự án thực hiện với mục tiêu bảo tồn nguồn gen nguyên trạng và nâng cao nhận thức cho 1.700 người dân sống trong vùng lõi và vùng đệm về việc bảo tồn đa dạng sinh học của tự nhiên.
Theo ông Nguyễn Đình Hiếu - Phó Giám đốc Vườn Quốc gia Bến En: Sau 3 năm triển khai Dự án, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bến En đã điều tra, phát hiện loài rau Sắng phân bố tập trung ở khu vực núi đá vôi tại nơi có độ cao từ 120-400 m thuộc các tiểu khu 610, 616, 617, 619, 620, 628 và 633, mật độ các trạng thái rừng nơi có rau từ 11-19 cây/ha. Đặc biệt, loài cây này có 6 mối đe dọa ảnh hưởng đến loài rau Sắng, trong đó xâm lấn đất rừng là mối đe dọa lớn nhất.
Thanh Hóa nhân giống thành công 7.600 cây rau Sắng quý
Bên cạnh đó, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bến En cũng đã xây dựng 7 bộ hồ sơ quản lý loài rau Sắng tại các tiểu khu để tăng cường công tác quản lý và bảo vệ loài, tổ chức 20 hội nghị tuyên truyền giáo dục người dân, ký cam kết bảo vệ rừng, bảo vệ loài rau Sắng tại 20 thôn vùng lõi và vùng giáp ranh, xây dựng được 1 phóng sự ảnh giới thiệu về loài rau Sắng; đồng thời, in 1.000 poster cấp phát cho người dân, tổ chức trên địa bàn vùng đệm thông tin về loài rau Sắng phục vụ cho công tác tuyên truyền nhằm phát huy sức mạnh toàn dân trong công tác quản lý bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.
Hiện Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bến En đã đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa tiếp tục hỗ trợ kinh phí để theo dõi, đánh giá hiệu quả kinh tế loài rau Sắng; thực hiện duy trì các hoạt động giám sát, bảo tồn loài rau Sắng trên các tuyến điều tra, ô định vị, cập nhật diễn biến tài nguyên rừng nói chung và diễn biến của loài rau Sắng nói riêng, tiếp tục chăm sóc bảo vệ 5 ha rừng trồng và 0,3 ha vườn thử nghiệm sản xuất rau; hỗ trợ triển khai xây dựng các mô hình bảo tồn nông trại tại khu vực vùng đệm Vườn Quốc gia Bến En để sản xuất loài rau Sắng.
Theo kết quả nghiên cứu của Vườn Quốc gia Bến En, cây rau Sắng mọc trong rừng tự nhiên, thân cây to, vỏ cây dày, gỗ trắng, cành và lá non màu lục có vị ngọt mì chính, quả khi chín màu vàng có một hạt xơ trắng, ăn được, có vị béo, ngọt. Đây là loài cây ưa mát mẻ, sinh trưởng ở các vùng đất gần các lèn đá trong các thung lũng núi đá vôi, cây có khả năng ra chồi mạnh vào mùa xuân, hè, chậm về mùa thu và ngừng phát triển vào mùa đông.
Trên thế giới, cây rau Sắng thường mọc tại các nước: Thái Lan, Lào, Malaysia, còn ở Việt Nam cây mọc phổ biến ở rừng ven suối thuộc các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai, Thanh Hóa. Tại Thanh Hóa, cây rau Sắng thường mọc tại Vườn Quốc gia Bến En.
Những công dụng của rau Sắng:
Rau Sắng hay còn gọi là cây rau ngót rừng, cây mỳ chính, rau ngót quế, đây là loại rau được dùng để nấu canh và còn là bài thuốc chữa trị được nhiều bệnh, mang đến sức khỏe tốt cho con người.
Giá trị dinh dưỡng của cây rau Sắng
Lá, chồi non của cây Sắng trông xanh thẫm, óng ả, mỡ màng, có hàm lượng protit và acid amin cao hơn hẳn các loại rau khác. Trong 100g rau sắng có khoảng 6,5 – 8,2g protit, 0,23g lysin, 0,19g methionin, 0,08g tryptophan, 0,25g phenylanalin, 0,45g treonin, 0,22g valin, 0,26g leucin và 0,23g isoleucin, 11,5 mg vitamin C, 0,6 mg caroten v.v
Khác với rau ngót nhà, rau ngót rừng có vị ngọt hơn và có mùi vị đặc trưng của rau rừng. Rau Sắng thường xuất hiện vào mùa hè, và rất đắc có khi lên tới 100 000/ kg. Tuy nhiên thưởng thức một món canh rau Sắng hương vị rừng núi thật không uổng, bởi hương vị thơm ngon khó tả, làm ta lưu luyến mãi khó quên.
Tác dụng của cây rau Sắng
Rau Sắng không chỉ là món ăn ngon mà còn bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe nhất là đối với phụ nữ mang thai. Từ xưa, các cụ đã coi rau Sắng không chỉ là một món ăn thông thường, mà còn có tác dụng chữa dị ứng, chữa đổ mồ hôi trộm, chứng đái dầm ở trẻ em…
Theo lương y Luân Quốc Tuấn, người đã học Đông y lâu năm ở Trung Quốc thì rau Sắng hay rau Sắng nhà đều có những công dụng kỳ diệu. Đây là vị thuốc dễ trồng và dễ sống nhất. Lá rau Sắng có vị bùi ngọt, tính mát, rễ vị hơi ngăm đắng. Theo Đông y, lá và rễ rau Sắng đều có tác dụng mát huyết, hoạt huyết, lợi tiểu, giải độc. Khi bị nhiệt do bia, rượu, chỉ cần giã khoảng 40g rau Sắng chắt lấy nước uống trong khoảng hai ngày sẽ giảm hẳn. Lá rau Sắng còn chữa sởi, ho, viêm phổi, sốt cao, đái rắt, tiêu độc… Rễ rau Sắng rửa sạch, giã nát ép lấy nước uống trong ngày có tác dụng lợi tiểu, thông huyết, kích thích tử cung co bóp.
Rau Sắng hay còn gọi là cây rau ngót rừng, cây mỳ chính, rau ngót quế, đây là loại rau được dùng để nấu canh và còn là bài thuốc chữa trị được nhiều bệnh, mang đến sức khỏe tốt cho con người
Nhân dân ta thường dùng rau Sắng chữa sót nhau thai cho các sản phụ sau đẻ hoặc sảy thai… Theo nghiên cứu, trong 100g rau Sắng có chứa tới 0,08g chất béo, 9g đường, 503mg ka-li, 15,7mg sắt, 13,5mg man-gan, 0,45mg đồng, 85mg vitamin C, 0,033mg B1, 0,88mg B2… Rau Sắng rất giàu đạm nên được khuyên dùng thay thế đạm động vật nhằm hạn chế những rối loạn chuyển hóa can-xi gây loãng xương và sỏi thận. Với những thành phần trên, rau Sắng được khuyên dùng cho người muốn giảm cân và người bị tăng huyết áp.
Cách nấu món canh rau Sắng với tôm
Chuẩn bị:
20g tôm khô rửa sạch đem ngâm với nước cho nở.
500g rau ngót lặt lá, rửa sạch.
Gia vị: Muối, tiêu, bột ngọt, đường.
Cách làm:
Tôm khô sau khi ngâm cho nở, chắt nước, dùng chày dã cho nát để nấu canh có vị ngọt. Cho tôm dã nát vào nồi cùng 1l nước nấu sôi. Khi nước đã sôi, cho rau Sắng vào nấu, thêm gia vị cho vừa ăn. Đợi rau chín thì tắt bếp. Khi bắt xuống nhớ mở nắp nồi để tránh rau bị nhũn.
Vào ngày hè nắng nóng, một bát canh rau Sắng nấu tôm sẻ xoa tan cơn nóng bức bối trong người. Không chỉ ngon mát, rau Sắng vừa an toàn vừa tốt cho sức khỏe.
Minh Nhật
