 |
| Loại rau ngũ gia bì hương quý như nhân sâm được người dân trồng thành công hàng héc ta dưới tán rừng cho hiệu quả kinh tế cao. |
Trồng cây rau quý lợi nhuận bất ngờ
Nắm bắt được nhu cầu của thị trường, năm 2018, gia đình chị Sin Thị Thu (thôn Na Áng A, xã Na Hối, huyện Bắc Hà) nhân giống, mở rộng diện tích trồng cây ngũ gia bì hương. Dễ trồng, không tốn nhiều công chăm sóc lại cho thu quanh năm, giống cây trồng mới này đang mang lại nguồn lợi kinh tế cao. Mỗi tuần, trên diện tích 2.000 m2, chị Thu hái 35-40 kg rau, lợi nhuận thu về từ 1,5-2 triệu đồng.
Chị Thu chia sẻ: "Trồng cây này thì cần nước nhiều, nhà tôi làm hệ thống tưới nước tự động. Chăm sóc cây này cũng không vất vả, 1 năm rắc phân đầu trâu 2 lần, cả năm chỉ thu thôi không vất vả nữa mà lại rất hiệu quả".
Cuối năm 2021, gia đình chị Sin Thị Thu là 1 trong 8 hộ được Hội nông dân huyện hỗ trợ giống, phân bón mở rộng thêm 1.000 m2 trồng rau ngũ gia bì hương. Tham gia mô hình, chị Thu luôn tích cực chia sẻ, hướng dẫn kinh nghiệm để các hội viên nông dân trong nhóm cùng sở thích trồng rau chăm sóc, phát triển, cung ứng sản phẩm sạch cho thị trường.
 |
| Mỗi tuần chị Sin Thị Thu lại hái một lứa rau sâm ngũ gia bì hương, bán được vài triệu đồng. |
Ông Nguyễn Linh, Chủ tịch Hội Nông dân xã Na Hối, huyện Bắc Hà cho biết: "Khi triển khai dự án gia đình chị Thu rất tích cực cùng xã đi hướng dẫn kinh nghiệm cho các hộ dân khác để chăm sóc đúng kỹ thuật cho sản lượng cao nhất".
Cùng với sản phẩm rau ngũ gia bì hương tươi, chị Sin Thị Thu đang nghiên cứu, tiến tới chế biến thêm các sản phẩm sấy khô, đáp ứng nhu cầu của thị trường. Qua đó, góp phần đa dạng hoá sản phẩm, tăng thu nhập và tạo việc làm cho hội viên nông dân tại địa phương.
“Từ khi thực hiện trồng cây ngũ gia bì hương trên đất địa phương thấy cây phát triển tốt, hi vọng cây sẽ cho lợi nhuận cao, từ đó gia đình sẽ trồng mở rộng ra mảnh đất khác để gia tăng thu nhập”, anh Vàng Văn Chấn, thôn Na Áng A nói.
 |
| Nhiều nông dân ở “cao nguyên trắng Bắc Hà” đã mạnh dạn trồng cây Ngũ gia bì hương dưới tán cây mận Tam Hoa. |
Theo lãnh đạo Hội Nông dân huyện Bắc Hà (Lào Cai), cây ngũ bì hương không những dễ trồng, dễ chăm sóc còn rất thích nghi với khí hậu mát mẻ của vùng cao. Đặc biệt, bà con nông dân ở xứ xở mận tam hoa Bắc Hà còn có thêm cơ hội “lấy ngắn nuôi dài” từ việc trồng xen kẽ loài cây ngũ gia bì hương dưới tán mận.
"Hiện đã có 2 - 3 nhóm hộ có rau sâm cung cấp ra thị trường nhưng vẫn không đủ đáp ứng nhu cầu. Hội nông dân huyện Bắc Hà cũng đang có hướng làm tem truy xuất nguồn gốc, để giúp người dân thuận lợi trong việc giới thiệu rau ngũ gia bì hương vào cửa hàng rau sạch, hệ thống siêu thị" lãnh đạo Hội nông dân cho biết thêm.
Loại rau quý trong sách đỏ ví như "rau sâm"
Loại rau ngũ gia bì hương được mọi người ví như là nhân sâm của người dân vùng cao. Trước đây, đồng bào dân tộc thiểu số ở Sa Pa (Bắc Hà, Lào Cai) chỉ trồng làm hàng rào lại là loại rau thuốc có công dụng tốt cho sức khỏe.
Giờ đây, loài cây quý, được mệnh danh là “rau sâm” như ngũ gia bì hương được định hướng canh tác hữu cơ, gắn với thương hiệu “cao nguyên trắng Bắc Hà” hoàn toàn có triển vọng về đầu ra.
 |
| Rau ngũ gia bì hương được ví như nhân sâm được đưa vào sách đỏ Việt Nam vì có giá trị dược liệu rất lớn. |
Ngũ gia bì hương - một loại thảo dược nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Không phải ngẫu nhiên mà người ta ví ngũ gia bì hương tương đương với nhân sâm. Trong dược liệu này có rất nhiều thành phần quan trọng: Vỏ cây, ngọn cây ngũ gia bì hương có chứa saponin. Là một loại rau nhân sâm của người miền núi. Trong 100g rau gia bì có chứa khoảng 4,5 đến 7g protit. Từ 0,5 – 0,7 tinh dầu sabinen. Tạo một mùi thơm đặc trưng khi nấu lên. Ngoài ra, ngũ gia bì còn chứa 0,11g lysin, 2,2g hydratcacbon, 0,22g photpho, 0,26g chất sắt, 11,5mg vitamin C, 0,6mg caroten.
Ngọn rau ngũ gia bì hương thường được đồng bào vùng cao hái tươi ngoài nương đem về xào với tỏi. Sang hơn có thể băm nhỏ xào với trứng gà hoặc với thịt ngựa. Giống như món lá đương quy xào thịt ngựa, loại rau ngũ gia bì được bà con trồng để ăn. Nhiều du khách đến Sa Pa hoặc Bắc Hà sau khi được thưởng thức món rau này rất thích thú bởi vị đăng đắng, ngọt ngọt và thơm hắc của rau tạo nên hương vị rất đặc biệt cho món ăn. Người dân miền xuôi khi biết món ăn này đã đặt mua, nhưng vì là rau xanh, lại gặp khó khăn khi vận chuyển đi xa nên ít người mua được.
Theo kỹ sư Lương Văn Hoàng (Viện Nghiên cứu Dược liệu Sa Pa - thuộc Bộ Y tế) cho biết: Cây ngũ gia bì hương là một loại thảo dược quý. Vỏ cây và ngọn non chứa saponin. Ngũ gia bì hương rất tốt cho sức khỏe, có họ với sâm. Ngọn non có thể làm rau ăn, chế biến thành các món đơn giản như nấu canh cá, xào thịt bò, còn lá già và cành già có thể đun nước uống.
 |
| Chỉ cần chế biến đơn giản là có ngay món ăn từ cây rau sâm ngũ gia bì hương rất tốt cho sức khỏe. |
Nhiều tài liệu nghiên cứu ghi chép rằng, cây ngũ gia bì hương là cây thuốc họ nhân sâm có trong danh mục các bài thuốc y học cổ truyền được sử dụng rộng rãi, thuộc dạng cây bụi, thân có gai. Cây có nhiều tác dụng như chống oxi hóa mạnh, chống lão hóa và mệt mỏi, làm thuốc bổ nâng cao sức khỏe, tăng cường trí nhớ, chữa các bệnh dạ dày, tê thấp. Một số hoạt chất trong ngũ gia bì hương còn có khả năng kháng tế bào ung thư, kháng virus.
Riêng với bà con vùng cao, cây ngũ gia bì hương được coi là “thần dược”, ăn vào có giấc ngủ tốt hơn. Bà con chỉ cần chế biến thành một món rau xanh đổi bữa hằng ngày cũng có tác dụng tốt cho sức khỏe. Một số hộ dân tộc thiểu số ở vùng cao Bắc Hà đã và đang trồng giống rau “nhân sâm” này trong vườn nhà bởi lợi ích “kép”, vừa làm rau xanh, vừa có thêm thu nhập hàng triệu đồng mỗi lứa do nhu cầu thị trường tăng cao./.
