Trong báo cáo mới công bố của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc và Viện Nghiên cứu chăn nuôi quốc tế, các chuyên gia cho rằng sự gia tăng các dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 là do nhu cầu cao về đạm động vật, hoạt động nông nghiệp không bền vững và biến đổi khí hậu.
Báo cáo cho rằng, chính sự thờ ơ với các dịch bệnh lây truyền từ động vật sang con người có thể làm 2 triệu người trên thế giới tử vong mỗi năm.
Liên Hợp Quốc cảnh báo các bệnh dịch lây từ động vật sang con người
Những dịch bệnh đáng sợ khác từng xảy ra trên thế giới như Ebola, bệnh do virus Tây sông Nile và Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) cũng là những dịch bệnh xuất phát từ động vật sau đó truyền sang con người.
Báo cáo khẳng định mầm bệnh không tự nhiên mà truyền từ động vật sang con người. Chính sự suy thoái của môi trường tự nhiên như suy thoái đất, săn bắt quá mức động vật hoang dã, khai thác tài nguyên và biến đổi khí hậu đã góp phần dẫn tới điều này vì nó thay đổi cách tương tác giữa động vật với con người.
Bà Inger Andersen, Giám đốc điều hành Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc cho biết, trong vòng 20 năm qua, trước khi dịch bệnh COVID-19 xảy ra, các bệnh lây từ động vật sang con người đã gây thiệt hại về kinh tế khoảng 100 tỉ USD. Riêng dịch bệnh COVID-19 đang diễn ra dự báo sẽ làm thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu 9.000 tỉ USD trong vòng 2 năm.
Theo bà Andersen, mỗi năm có 2 triệu người ở các nước có thu nhập thấp và trung bình tử vong do sự thờ ơ đối với các dịch bệnh đặc hữu lây từ động vật sang con người như bệnh than, bệnh lao bò (xuất hiện chủ yếu ở trâu, bò) và bệnh dại. Đây là những cộng đồng có các vấn đề phát triển phức tạp, phụ thuộc nhiều vào vật nuôi và sống gần gũi với động vật hoang dã.
Trong khi đó, trong 50 năm qua, ngành thịt trên toàn cầu đã tăng trưởng 260%. Chúng ta cũng làm nông nghiệp thâm canh, mở rộng cơ sở hạ tầng và khai thác tài nguyên với cái giá là lấy đi không gian và môi trường hoang dã.
Các đập thủy điện, thủy lợi và trang trại, nhà máy liên quan 25% đến các bệnh truyền nhiễm ở người. Du lịch, vận chuyển và chuỗi cung cấp thực phẩm góp phần làm mờ biên giới và khoảng cách trong khi biến đổi khí hậu góp phần lan truyền mầm bệnh.
Báo cáo đề nghị một số chiến lược để các chính phủ ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh trong tương lai, như khuyến khích quản lý đất đai bền vững, cải thiện đa dạng sinh học và đầu tư vào nghiên cứu khoa học.
Bà Andersen cảnh báo rằng khoa học đã khẳng định rõ ràng là nếu chúng ta tiếp tục khai thác quá mức động vật hoang dã, phá hủy hệ sinh thái thì xu hướng của những bệnh nhảy từ động vật sang người trong những năm tới sẽ ngày càng ổn định.
"Để ngăn chặn sự bùng phát trong tương lai, chúng ta cần cân nhắc hơn nhiều đến việc bảo vệ môi trường tự nhiên", bà Andersen đúc kết.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 70% dịch bệnh trong 50 năm qua đều bắt nguồn từ động vật, trong đó 70% là động vật hoang dã.
Việt Nam luôn nỗ lực trong các chiến dịch truyền thông về chấm dứt buôn bán, tiêu thụ động vật hoang dã
Tại Việt Nam, mới đây vào ngày 22/5, một số lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu tại Việt Nam đã ký vào bản “Cam kết vì hoang dã”, đồng thời thành lập “Liên minh Doanh nghiệp vì hoang dã” để thể hiện sự ủng hộ, đồng thời kêu gọi giới doanh nghiệp cùng hành động để chấm dứt tình trạng tiêu thụ động vật hoang dã (ĐVHD) trái phép.
Với thông điệp “Ngừng mua bán và tiêu thụ động vật hoang dã để tránh một đại dịch kế tiếp”, các doanh nhân mong muốn sẽ cùng nhau hành động. Kêu gọi chính phủ Việt Nam nhanh chóng nghiêm cấm tất cả các hoạt động thương mại, nuôi và và tiêu thụ ĐVHD. Cam kết thay đổi hành vi và đồng ý ký tên vào bảng cam kết không thương mại, nuôi hoặc tiêu thụ ĐVHD.
Những doanh nhân ký cam kết ngay từ những ngày đầu tiên đến từ các lĩnh vực, ngành nghề hoạt động khác nhau, và đều là những doanh nhân quan tâm đến vấn đề xã hội và có tầm ảnh hưởng ở Việt Nam, như: Bà Đinh Thị Hoa, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Truyền thông và Giải trí Galaxy; ông Dominic Scriven, Chủ tịch công ty Dragon Capital; ông Trần Trọng Kiên, Chủ tịch kiêm TGĐ Tập đoàn Thiên Minh; bà Hoàng Thị Mai Hương, Chủ tịch tập đoàn Publicis Việt Nam; ông Chad Ovel, Tổng giám đốc Mekong Capital; ông Cosimo Jenks ,Trưởng đại diện Hongkong Land Vietnam.
Bên cạnh việc ký tên cam kết, các doanh nhân trên cũng sẽ đi đầu trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp với “Chính sách không khoan nhượng vi phạm về ĐVHD”, gồm những quy tắc ứng xử và đạo đức cơ bản mà toàn thể công ty sẽ tuân thủ để góp phần chống nạn buôn bán ĐVHD bất hợp pháp toàn cầu.
Ngoài việc hỗ trợ CHANGE và WildAid còn vận động hàng trăm công ty, hiệp hội doanh nghiệp, các phòng thương mại và công nghiệp cùng tham gia Liên minh, các lãnh đạo doanh nghiệp này cũng cam kết sẽ tiếp tục ủng hộ các nỗ lực bảo tồn khác tại Việt Nam cũng như trên thế giới. Họ cũng cam kết phát triển các hoạt động kinh doanh và sản phẩm mang tính bền vững, đảm bảo trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ chính phủ và cộng đồng bảo vệ đa dạng sinh học, môi trường, hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững.
Hồng Nga
