| Top 10 sự kiện kinh tế Việt Nam nổi bật năm 2024 Tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2025 có thể đạt 7,5 - 8% GDP năm 2024 tăng 7,09%, vượt mục tiêu đề ra |
 |
| Hiện tại, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. |
Tác động từ các chính sách thương mại bảo hộ
Theo TS. Hà Thị Cẩm Vân, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Kinh tế, Đại học RMIT Việt Nam, hiện tại, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các ngành hàng xuất khẩu chủ lực như điện tử, dệt may, và da giày đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Tuy nhiên, điều này cũng khiến Việt Nam dễ chịu tác động từ các chính sách thương mại bảo hộ của Mỹ.
Nếu chính quyền ông Trump áp dụng mức thuế suất cao với hàng hóa Việt Nam - như mức 20% đã từng đề xuất - giá thành hàng hóa “Made in Vietnam” tại Mỹ sẽ tăng, làm giảm sức cạnh tranh.
Kết quả là kim ngạch xuất khẩu suy giảm, ảnh hưởng trực tiếp tới cán cân thương mại. Điều này đồng nghĩa với việc nguồn thu ngoại tệ giảm sút, gây áp lực lên tỷ giá hối đoái.
Khi xuất khẩu sang Mỹ giảm, lượng ngoại tệ đổ về Việt Nam cũng sẽ giảm theo. Điều này tạo sức ép lớn lên tỷ giá hối đoái, khiến Đồng Việt Nam có nguy cơ mất giá. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu sẽ đối mặt với chi phí tăng cao.
Nếu VND suy yếu, không chỉ chi phí sản xuất trong nước leo thang mà còn gây áp lực lên người tiêu dùng thông qua giá cả hàng hóa. Điều này tiềm ẩn kéo lạm phát tăng, buộc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải áp dụng các biện pháp mạnh tay để kiểm soát.
Theo bà Vân, việc ông Trump tăng thuế nhập khẩu cũng làm gia tăng chi phí sản xuất tại Việt Nam, đặc biệt với các doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Các ngành như điện tử, dệt may, da giày - vốn là thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam - sẽ gặp khó trong việc duy trì hợp đồng với đối tác nước ngoài.
Bên cạnh đó, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng chịu ảnh hưởng.
Với việc FDI đóng vai trò quan trọng trong phát triển công nghiệp và tạo việc làm, sự suy giảm dòng vốn này sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, trường Đại học Nguyễn Trãi, cũng cho rằng quan hệ Việt Nam - Mỹ đã trải qua những bước phát triển vượt bậc, đặc biệt với việc nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2023. Đây là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu một kỷ nguyên mới trong quan hệ song phương, không chỉ giới hạn ở lĩnh vực chính trị, quốc phòng mà còn mở rộng đến kinh tế, văn hóa và giáo dục.
"Khi ông Donald Trump đảm nhiệm chức vụ Tổng thống nhiệm kỳ thứ hai, Việt Nam có cơ hội tận dụng nền tảng vững chắc này để làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ duy trì chính sách kinh tế “Nước Mỹ trên hết”", ông Huy nêu quan điểm.
Phân tích cụ thể, ông Huy cho biết, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam đang trở thành đối tác thương mại quan trọng của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á. Với cơ sở đối tác chiến lược, hai nước có thể sẽ tìm kiếm các giải pháp cụ thể để cân bằng cán cân thương mại, giảm rủi ro do các biện pháp bảo hộ từ phía Mỹ.
Tuy nhiên, Việt Nam cũng sẽ đứng trước nhiều thách thức trong quan hệ kinh tế với Mỹ thời gian tới. Việt Nam là một trong những nước xuất siêu lớn vào Mỹ, với các mặt hàng chủ lực như dệt may, giày dép và điện tử. Điều này có thể làm gia tăng nguy cơ Mỹ áp dụng các chính sách hạn chế nhập khẩu như tăng thuế quan hoặc kiểm soát nghiêm ngặt xuất xứ hàng hóa.
Chính vì vậy, Việt Nam cần tăng cường nhập khẩu từ Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm công nghệ cao, thiết bị y tế và năng lượng sạch, để giảm bớt áp lực cán cân thương mại.
Bên cạnh đó, chính sách bảo hộ kinh tế của Mỹ có thể dẫn đến việc tăng cường kiểm soát chuỗi cung ứng và yêu cầu minh bạch nguồn gốc hàng hóa. Điều này gây khó khăn cho Việt Nam, vì vậy, Việt Nam cần thúc đẩy nội địa hóa chuỗi cung ứng, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ để tăng khả năng tự chủ, đồng thời xây dựng mối quan hệ đối tác với các nhà cung ứng tại Mỹ và các quốc gia khác.
Ngoài ra, trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ đã khuyến khích các doanh nghiệp quay trở lại đầu tư trong nước thông qua các chính sách ưu đãi thuế và giảm lãi suất. Xu hướng này có thể tiếp tục trong nhiệm kỳ thứ hai, ảnh hưởng đến dòng vốn FDI vào Việt Nam.
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào Mỹ
 |
| May mặc băng băng xuất khẩu vào Mỹ. |
Trong bối cảnh đầy thách thức, TS. Hà Thị Cẩm Vân cho rằng các cơ quan quản lý và doanh nghiệp tại Việt Nam cần nhanh chóng có kế hoạch đối phó.
Đầu tiên, cần đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào Mỹ. Các khu vực như Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, ASEAN có thể là những thị trường tiềm năng cần khai thác mạnh mẽ hơn.
Thứ hai, Việt Nam cần tập trung vào nội địa hóa chuỗi cung ứng. Việc giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu sẽ giúp giảm thiểu rủi ro từ biến động tỷ giá và chi phí đầu vào.
Bên cạnh đó, cần duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt và ổn định. NHNN cần theo dõi sát sao diễn biến lạm phát và tỷ giá để có những điều chỉnh phù hợp, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và duy trì niềm tin của nhà đầu tư.
Cuối cùng, việc phát triển nhân lực chất lượng cao cũng là một chiến lược dài hạn để tăng tính cạnh tranh của nền kinh tế. Các ngành nghề như công nghệ, sản xuất thông minh cần được ưu tiên đào tạo và phát triển để thích nghi với những thay đổi của thị trường toàn cầu.
Theo chuyên gia kinh tế - TS. Nguyễn Minh Phong, dưới thời ông Trump, thuế sẽ tăng đối với nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Đây vừa là cơ hội lại vừa là thách thức. Bởi lẽ tăng thuế sẽ làm tăng giá bán, khiến khả năng cạnh tranh kém đi. Nhưng cơ hội là mức thuế của Việt Nam thấp hơn Trung Quốc nên có thể bán rẻ hơn để phát huy các tiềm năng.
Theo ông Phong, để nắm bắt được cơ hội sắp tới, các doanh nghiệp cần sản xuất hàng hóa đảm bảo chất lượng và bán với giá rẻ hơn các nước.
Còn theo chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, Việt Nam phải chủ động phát triển, đồng thời phải xem lại các vấn đề thể chế sao cho hòa nhập được với thế giới và giảm các vấn đề tiêu cực nội tại. Bên cạnh đó, Việt Nam cần phát triển công nghệ mới, tài chính mới, phát triển công nghệ AI cũng cần được chú trọng trong những năm tới.
"Việt Nam hiện đã có ký kết giữa Nvidia và FPT, nên những ngành này nếu phát triển tốt sẽ đưa Việt Nam lên tầm cao mới", ông Thành dự báo.
