Nếp cái hoa vàng là giống lúa đặc sản, chất lượng gạo rất ngon nhưng đòi hỏi thổ nhưỡng và thời vụ canh tác phù hợp cây mới sinh trưởng và phát triển tốt. Do chất đất phù hợp và nông dân có nhiều kinh nghiệm, lại được tập huấn trồng lúa theo quy trình thâm canh lúa cải tiến SRI (gồm: cải tiến một số khâu trong canh tác, thâm canh, giảm chi phí sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng thóc gạo) nên nhiều năm qua, xã Thụy Lâm phát triển tốt vùng trồng nếp cái hoa vàng.
SRI giúp giảm chi phí thóc giống, hạn chế tối đa việc sử dụng phân bón, giảm sâu bệnh và đặc biệt là góp phần nâng cao năng suất, chất lượng cho lúa. Với chất lượng vượt trội, cuối năm 2013, sản phẩm gạo nếp cái hoa vàng của xã Thụy Lâm đã được các cơ quan quản lý Nhà nước cấp nhãn hiệu tập thể.
Gần đây nhất, cuối năm 2019, sản phẩm gạo nếp cái hoa vàng của Hợp tác xã Kinh doanh dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thụy Lâm (huyện Đông Anh) đã được thành phố Hà Nội công nhận sản phẩm 3 sao trong Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của thành phố.
Nếp cái hoa vàng Thụy Lâm Đông Anh được trồng theo phương pháp thâm canh lúa cải tiến SRI
Nhờ đó nếp cái hoa vàng ở Thụy Lâm được nhiều người biết đến bởi chất lượng của nếp cái hoa vàng tốt hơn các giống lúa nếp khác…..Chất lượng gạo nếp hoa vàng Thụy Lâm ngon đứng đầu các loại lúa nếp, khi nấu lên hạt trong và ráo, mềm nhưng không nát, ăn vừa thơm lại đậm đà, hạt gạo nếp đầy tròn, không vỡ, gạo có mùi thơm, đặc biệt khi nấu chín xôi có mùi thơm nhẹ, hấp dẫn, xôi dẻo, hạt bóng. Vì thế, tiếng lành đồn xa, gạo nếp cái hoa vàng được người tiêu dùng biết đến như một loại đặc sản của địa danh Thụy Lâm.
Gạo nếp cái hoa vàng được chế biến thành nhiều món như xôi, bánh trưng, nấu rượu. Bánh chưng được làm từ gạo nếp cái hoa vàng thường để được lâu mà không bị cứng hay thiu, mốc như một số loại giống lúa nếp khác. Cùng với bánh chưng, vào dịp tết, nhà nào ở Thụy Lâm cũng nấu vài lít rượu bằng gạo nếp cái hoa vàng để thưởng thức, đãi khách và biếu người thân. Rượu nếp cái hoa vàng uống rất êm, ngọt hậu và có mùi thơm…
Diện tích canh tác lúa nếp cái hoa vàng xã Thụy Lâm liên tục tăng. Đến vụ Mùa năm 2019, tổng diện tích lúa nếp cái hoa vàng toàn xã đã lên tới 570ha, chiếm đến 98% diện tích canh tác lúa của địa phương. Hiện, mỗi năm bà con nông dân xã Thụy Lâm cấy một vụ Mùa. Sản lượng trung bình hàng năm đạt khoảng 628.000 tấn gạo. Điều đáng mừng là nhờ chất lượng tốt, giá lúa nếp cái hoa vàng của xã Thụy Lâm liên tục tăng.
Sau khi thu hoạch, lúa nếp được phơi khô, xay xát sạch vỏ trấu để cho ra những hạt gạo tròn, mẩy, không vỡ, có mùi thơm nhẹ. Khi nấu xôi, hạt gạo trong và ráo, mềm nhưng không nát, thơm đậm đà; bánh chưng được làm từ gạo nếp cái hoa vàng thơm ngon, để được lâu mà không bị cứng... Hiện gạo nếp cái hoa vàng Thụy Lâm được đóng trong bao bì đẹp mắt, có tem nhãn truy xuất nguồn gốc, giá bán lẻ trên thị trường 35.000 đồng/kg.
Theo Giám đốc Hợp tác xã Kinh doanh dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thụy Lâm Nguyễn Thị Cúc, từ năm 2013, sản phẩm gạo nếp cái hoa vàng của xã Thụy Lâm đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp nhãn hiệu tập thể, giúp nâng cao giá trị hạt gạo trên thị trường. Tuy nhiên, với diện tích canh tác và sản lượng lớn nên việc tiêu thụ còn nhiều khó khăn. Tham gia Chương trình OCOP và được thành phố Hà Nội cấp sao, sản phẩm gạo nếp cái hoa vàng Thụy Lâm sẽ thuận lợi hơn khi tham gia chuỗi liên kết ngành hàng, mở rộng thị trường tiêu thụ…
Khánh Hòa
